Định giá đất cần đúng, đủ, công bằng nhưng không tận thu

Phát biểu tại hội thảo "Định giá đất: đúng và đủ" do Báo Thanh Niên tổ chức sáng 14.6, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) - cho rằng luật Đất đai được sửa đổi và một số quy định liên quan là nỗ lực của Quốc hội và là chuyển động rất lớn. Nhắc lại 4 năm trước, tháng 8.2020, Báo Thanh Niên tổ chức hội thảo "Tắc định giá đất", thời điểm đó thống kê khoảng 30.000 giấy chứng nhận chưa được cấp. Sau đó, Sở Tài nguyên Môi trường đưa ra con số báo cáo cao hơn nhiều là 101.000 sổ hồng chưa được cấp trong hơn 300 dự án tại TP.HCM. Thời điểm đó, HĐND TP.HCM đưa vấn đề này vào giám sát và giải quyết. Đến nay, ước tính vẫn còn hơn 58.000 sổ hồng chưa được cấp. Dù có tiến bộ rất lớn nhưng 58.000 sổ hồng chưa được cấp vẫn khiến người dân không yên tâm, chủ đầu tư không thu được 5% số tiền còn lại của hợp đồng; giao dịch trên thị trường không được và thậm chí phát sinh những giao dịch ngầm...

ĐỘC LẬP

Theo ông Châu, trong 6 nhóm nguyên nhân khiến việc cấp sổ hồng của các dự án còn vướng thì dẫn đầu do tắc định giá đất. Nghị định 44/2014 của Chính phủ quy định về giá đất đã quy định các phương pháp định giá đất. Tuy nhiên thực tế, các tiêu chí để thực hiện định giá đất bị vướng, chủ yếu là phương pháp thặng dư, dẫn đến một số cán bộ viên chức có liên quan vướng vào vòng lao lý; doanh nghiệp cũng bị vướng. Doanh nghiệp đều muốn quy định phải dễ hiểu, dễ làm. Chúng tôi ghi nhận nỗ lực của Chính phủ rất rõ, vừa rồi ban hành Nghị định 12/2024 sửa đổi, bổ sung Nghị định 44 nhưng vấn đề then chốt mà hiệp hội đã góp ý vẫn chưa được đưa vào về việc định giá đất.

Ông Lê Hoàng Châu nhấn mạnh: Hội thảo của Báo Thanh Niên đặt chủ đề "Định giá đất: đúng và đủ" là chính xác, theo đúng thực tiễn nhưng để đầy đủ thì phải là "Đúng, đủ, công bằng và không tận thu". Nếu nhà nước lẽ ra thu được 10 đồng nhưng chỉ thu 9 đồng thì còn 1 đồng xem như kích cầu đầu tư, người dân tiêu dùng cũng góp phần phát triển kinh tế, nuôi dưỡng nguồn thu. Hay quy định thì cần công bằng cho cả nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Thấu hiểu điều này, Thủ tướng Chính phủ đã đưa hạn cuối là ngày 16.6 này tất cả các bộ ngành trình các nghị định cho Chính phủ xem xét trước khi thông qua; đến 28.6 là nỗ lực để ký các nghị định, để cùng có hiệu lực với các luật Đất đai từ ngày 1.8, đưa vào sớm thực hiện.

Theo ông Châu, con số thống kê từ 2005 đến nay, gần 20 năm, tỷ lệ thu ngân sách nhà nước từ đất (trong đó tiền sử dụng đất là lớn nhất), chiếm 13,1% tổng nguồn thu ngân sách nội địa. Đây là một con số rất lớn, để thấy nếu định giá đúng và đủ đóng vai trò quan trọng như thế nào. Con số này có thể lên đến 15 - 16% trong những năm trước đây và cũng tương xứng với nguồn lực đất đai trên cả nước. Hay như chỉ riêng năm 2023, biến động đất đai (đăng ký biến động đất đai) tại TP.HCM là hơn 300.000 trường hợp. Nếu biến động này càng lớn thì chứng tỏ kinh tế càng phục hồi, giao dịch giao thương, sử dụng đất trong nền kinh tế càng tốt. Hiện TP.HCM có hơn 1,8 triệu thửa đất, tỷ lệ cấp sổ đỏ lên đến 99,3% (cao hơn tỷ lệ chung của cả nước); chỉ còn có 13.000 thửa đất chưa được cấp sổ đỏ. Trường hợp định giá đúng, đủ, công bằng và không tận thu sẽ kích thích nền kinh tế phát triển, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, Luật Đất đai 2024 có quy định nhân văn là người không có cơ hội làm sổ đỏ thì cơ quan quản lý đến tận nơi để cấp; người chưa đủ khả năng tài chính thì nhà nước cho nợ đến khi có chuyển nhượng... sẽ thu sau. Liên quan đến doanh nghiệp, Bộ Tài nguyên - Môi trường đã rất cầu thị, tiếp thu nhưng vẫn còn sót một số đề nghị. Chẳng hạn như bổ sung thêm chi phí dự phòng trong hai trường hợp, dự phòng khi khối lượng phát sinh và dự phòng cho trượt giá. Quy định các phương pháp định giá đất trong luật là thay đổi rất lớn. Lợi nhuận là bằng tổng doanh thu trừ tổng chi phí. Vậy tại sao nhà đầu tư không được tính tiền sử dụng đất? "Nếu định giá đất theo hướng đẩy lên cao sẽ khó thu hút đầu tư, làm cho đầu tư các dự án bị đội lên cao so với các nước trong khu vực. Đề nghị Bộ Tài nguyên - Môi trường lắng nghe, bổ sung để nghị định về giá đất đầy đủ, sát với thực tế", ông Lê Hoàng Châu nói.