Đình làng kỳ sự: Cả làng chuyền tay giữ 32 đạo sắc phong

Đình làng giữ nhiều sắc phong nhất xứ Quảng

Mỹ Xuyên Đông nằm phía hạ lưu sông Thu Bồn là một ngôi làng trù phú, phong cảnh hữu tình với đình làng, chợ quê, cây đa, bến nước.

Cùng với lịch sử lập làng cách đây 500 năm trước, người làng Mỹ Xuyên Đông còn tự hào về ngôi đình là nơi cất giữ đến 32 đạo sắc phong do các vua Nguyễn ban tặng.

Cụ Văn Công Chân (81 tuổi), Phó ban Trị sự làng Mỹ Xuyên Đông kể vào thời hậu Lê, Chánh đề đốc Lê Quý Công theo lệnh vua đã đưa quân nam tiến khai phá vùng đất từ nam đèo Hải Vân. “Khi đến Mỹ Xuyên, ngài đã chọn mảnh đất này lạc nghiệp. Từ đó, ngài cùng người dân khai hoang 1.700 mẫu đất, chia thành 2 làng Mỹ Xuyên Đông và Mỹ Xuyên Tây”, cụ Chân nói và cho biết đến nay làng có 22 tộc họ.

Trải qua hàng trăm năm thăng trầm dựng làng, giữ nước, làng Mỹ Xuyên được các triều đại phong kiến ban tặng nhiều sắc phong. Đặc biệt dưới triều Nguyễn, các nhà vua đã ban cho làng 32 đạo sắc phong. Trong đó, triều Minh Mạng 5 đạo; Thiệu Trị 10 đạo; Tự Đức 11 đạo; Đồng Khánh 2 đạo; Duy Tân 2 đạo và Khải Định 2 đạo.

Bên cạnh phần lớn các sắc phong thành hoàng, triều Nguyễn còn phong thần cho làng với những vị trí cao như: Thái giám Bạch Mã tôn thần, Bạch Mã chi thần, Lợi vật kiện thuận Bạch Mã chi thần, Đại Càn thượng đẳng thần, Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi tôn thần…

Cụ Chân tiếp lời, đạo sắc phong cổ nhất cách đây gần 200 năm, được ban vào năm Minh Mạng thứ 5 (1824) là sắc phong Tả Đông Chinh tôn thần.

Vua Minh Mạng viết: “Sắc cho Tả Đông Chinh tôn thần giúp nước phò dân, công đức rõ rệt, đã từng được xã dân thờ phụng. Kính vâng theo Thế tổ Cao Hoàng đế ta thống nhất giang sơn, phúc lành ban khắp thần người…”.

Kể từ sắc phong này, tính trung bình cứ 3 năm 1 lần và kéo dài trong vòng 100 năm, làng Mỹ Xuyên lại được vua Nguyễn ban sắc phong. Sắc phong thứ 32 vào năm Khải Định thứ 9 (1924) là sắc hợp phong Đại Càn, Thiên Y A Na, Ngũ Hành Tiên nương Thượng đẳng thần.

“Sống đến từng này tuổi, tôi chưa nghe nơi nào trên cả nước có ngôi đình gìn giữ được số sắc phong nhiều như vậy. Tuy không dám khẳng định làng mình giữ nhiều sắc phong nhất nước nhưng tôi có thể khẳng định ở xứ Quảng thì chắc chắn có thể. Ngoài ra, sắc phong vào năm Minh Mạng thứ 5 là sắc phong cổ nhất còn được lưu giữ ở Quảng Nam”, cụ Chân nói thêm.

Thỉnh sắc phong… “chạy” lũ

Có tuổi đời từ 100-200 năm và trải qua không biết bao biến cố cùng đất nước nhưng những tấm sắc phong bằng giấy dó màu vàng vẫn nguyên nét mực đen cùng hình con dấu đỏ chót.

Câu chuyện gìn giữ nguyên vẹn 32 đạo sắc phong trở thành niềm tự hào của không biết bao thế hệ người làng Mỹ Xuyên. Họ đã không tiếc công sức, thậm chí cả tính mạng của mình để bảo vệ mà như chính lời cụ Chân tâm sự thì “dù đình nát làng tan cũng phải giữ cho được, còn sắc là còn làng”.

Đình làng Mỹ Xuyên Đông gắn với nhiều câu chuyện lịch sử kỳ bí ẢNH: HOÀNG SƠN

Cụ Chân nhớ lại, suốt khoảng thời gian dài đất nước ngập chìm trong khói lửa chiến tranh, đình làng Mỹ Xuyên luôn là nơi bị giặc dòm ngó, oanh tạc…

Đình làng đã sập, hư hại không biết bao lần, thế nhưng giặc không thể đốt, cướp các sắc phong là nhờ người làng di tản kịp thời. “Lúc bình yên, các sắc phong được cất giữ cẩn thận trong đình. Lúc giặc đổ bộ vào làng, chúng tôi phải thay nhau ôm sắc phong… chạy giặc, đến khi bình yên mới đem về làng. Để tồn tại đến ngày hôm nay, 32 sắc phong đã không ít lần ẩn náu trong các bụi tre gai hay các lèn đá”, cụ Chân kể. Năm 1972, quân giặc hung hãn tiến vào làng tàn phá khắp các đội trên, xóm dưới.

Không chỉ có bề dày lịch sử, đình làng Mỹ Xuyên còn nằm ở vị trí rất đẹp ẢNH: HOÀNG SƠN

Cây đa có tuổi đời 400 năm tuổi mọc sát đình Mỹ Xuyên bị giặc đốt cháy trong 2 ngày 2 đêm. 32 đạo sắc một lần nữa lưu lạc theo bước chân chạy giặc.

“Cả làng nhìn cây đa cháy rụi mà lòng quặn thắt. Không biết chuyện tự hỏi liệu 32 sắc phong có còn, người hiểu chuyện thì luôn tin chắc một điều chúng vẫn an toàn và chờ ngày về lại làng”, cụ Chân tiếp lời.

Không chỉ đối mặt với địch họa, không ít phen số sắc phong đã đối mặt với thiên tai kinh hoàng. Đáng nhớ nhất là trận lũ lịch sử năm Thìn 1964. Trong ký ức của không riêng gì người Mỹ Xuyên mà với người dân toàn miền Trung, trận “đại hồng thủy” này đã trở thành nỗi ám ảnh chết chóc.

Cây đa cổ thụ được trồng ngay sát đình làng, cạnh khu chợ đông đúc ẢNH: HOÀNG SƠN

Dù tính mạng nhiều người không giữ được thì những tấm giấy sắc phong vẫn được ưu tiên đưa lên vị trí cao nhất trong làng để tránh nước. Cụ Chân không nhớ chính xác vị trí cất giữ các sắc phong trong nước lũ ở đâu nhưng theo lời cụ thì 32 sắc phong đã được các bậc cao niên làm lễ cúng để thỉnh về phía cầu Câu Lâu.

Trong nhiều ngày ròng rã, người làng đã thay phiên nhau túc trực, canh giữ số sắc phong chờ nước rút.

Người Mỹ Xuyên dù là già trẻ, lớn bé luôn coi 32 sắc phong là “báu vật” của làng. Bởi vậy vì sợ mất khi để tại ngôi đình gìn giữ chung, cả làng đã họp lại để bầu ra một Thủ sắc (người giữ sắc phong) nhằm cất giữ cẩn thận hơn.

Cụ Nguyễn Văn Thanh (87 tuổi), thủ sắc đương nhiệm cho biết những người được bầu vào vị trí này phải là người có uy tín với cộng đồng và có đủ tư cách, đạo đức.

Thủ sắc Nguyễn Văn Thanh hiện đang lưu giữ cẩn thận 32 đạo sắc phong ẢNH: HOÀNG SƠN

“Hễ thủ sắc già và qua đời thì người làng họp lại và bầu người khác tiếp quản. Được sự nhất trí của làng, 10 năm qua tôi mang số sắc phong này về nhà để thờ phụng và hương khói đàng hoàng”, cụ Thanh cho biết.

Cụ Thanh cũng cẩn thận bọc nhựa số sắc phong để phòng mối mọt rồi cho tất cả vào một chiếc rương, khóa cẩn mật. 

Độc đáo lễ rước sắc phong Hằng năm, cứ đến ngày 12.2 âm lịch, người làng Mỹ Xuyên lại tụ tập tại đình làng để cử hành lễ tế xuân cầu cho mưa thuận gió hòa, xóm làng an yên. Cùng với lễ tế, cả làng sẽ thực hiện nghi lễ rước sắc phong nhằm ghi ơn các bậc tiền hiền khai khẩn. Di tích lịch sử cấp tỉnh mộ tiền hiền Lê Quý Công ẢNH: HOÀNG SƠN Trước khi rước sắc, người dân tụ tập tại nhà Thủ sắc, cúng bái rất long trọng. Hiện tại đình làng Mỹ Xuyên đang lưu giữ 2 tấm bằng công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh đối với đình làng này và mộ tiền hiền Lê Quý Công.