Đoạn kết vụ kiện “bức ảnh triệu đô”

28/09/2011 22:18 GMT+7

Sáng 28.9 tại TP.HCM, Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam đã tổ chức buổi thẩm định công khai vụ kiện tụng “đạo ảnh” do nghệ sĩ nhiếp ảnh Minh Lộc (TP.HCM) - tác giả bức ảnh Đêm trăng lăng Bác kiện nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Lam (Kiên Giang) đã dùng kỹ thuật photoshop để tạo ra bức ảnh Mặt trời trong lăng sáng tỏa...

Ông Minh Lộc kể lại rằng lúc ông Trần Lam làm Chi hội trưởng Chi hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Kiên Giang, ông Trần Lam đã từng 4 lần mời ông về để cùng đi chụp sếu đầu đỏ, và trong một dịp như thế vào năm 2002, ông đã tặng cho ông Trần Lam một số ảnh đẹp do ông chụp, trong đó có bức Đêm trăng lăng Bác (bức ảnh này ông cũng đã in ra và tặng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh ở Hà Nội và chi nhánh ở TP.HCM năm 2003). Bẵng đi thời gian, ông vô cùng bất ngờ khi đọc được trên Báo Thanh Niên ngày 1.12.2008 thông tin bức ảnh Mặt trời trong lăng sáng tỏa của tác giả Trần Lam (có chữ ký của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết dưới góc phải ảnh) được Tập đoàn Tân Tạo mua với giá 1 triệu USD (qua hình thức đấu giá) để làm từ thiện. Theo ông Minh Lộc, bức ảnh của ông Trần Lam giống bức ảnh của ông đến 98%.

 
Tác giả Trần Lam - Ảnh: H.Đ.N

Còn ông Trần Lam lại khẳng định chưa bao giờ mời ông Minh Lộc về Kiên Giang và cũng chưa hề thấy bức ảnh nào của ông Minh Lộc chụp lăng Bác. Thời điểm chính xác ông Trần Lam chụp là chiều 12.7.2007, còn những thời điểm khác là do thông tin nhầm lẫn. Chiều hôm đó ông được nhà báo Trần Tuấn chở ra lăng lúc chập choạng tối, bảo vệ không cho vào, Trần Tuấn phải trình thẻ nhà báo và cùng với Trần Lam năn nỉ anh bảo vệ. Ông Trần Lam chụp bằng máy Nikon D200, ống kính 18 mm, được khoảng 200 kiểu... Sau đó, khi nhìn thấy ảnh của Trần Lam, ông Chu Chí Thành - Chủ tịch Hội NSNA VN, đã gợi ý lấy từ những câu thơ của Viễn Phương để đặt tên cho bức ảnh là Mặt trời trong lăng sáng tỏa... Nhân một chuyến ra Hà Nội, ông Trần Lam đã tặng Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết một bức ảnh và xin Chủ tịch nước ký tên vào bức ảnh thứ hai (khổ ảnh 75 x 105 cm). Bức ảnh có chữ ký này đã được đem bán đấu giá.

 
So sánh và phân tích 2 bức ảnh trên máy tính - Ảnh: H.Đ.N

Kiện tụng kéo dài

Vụ kiện “đạo ảnh” kéo dài đến gần 3 năm, dù trước đó Hội NSNA VN đã lập HĐTĐ gồm 7 người do ông Vũ Huyến làm chủ tịch và đã kết luận: “Bức ảnh Mặt trời trong lăng sáng tỏa và bức ảnh Đêm trăng lăng Bác không được tạo ra từ một máy ảnh trong cùng một khoảnh khắc. Ảnh Mặt trời trong lăng sáng tỏa do ông Trần Lam chụp khác với bức ảnh Đêm trăng lăng Bác” - (biên bản lập tại Hà Nội ngày 22.12.2008), nhưng ông Minh Lộc vẫn không đồng ý. Vụ việc đã tốn khá nhiều giấy mực của báo chí. Cuối cùng, Hội NSNA VN quyết định đưa vụ việc ra thẩm định công khai với sự có mặt của các tác giả, các NSNA, các phóng viên báo chí và HĐTĐ tác phẩm gồm các NSNA nổi tiếng của Hà Nội, TP.HCM, ĐBSCL và sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật của Công ty FPT.

Hội đồng thẩm định đã đề nghị hai bên đưa ra file ảnh gốc để chứng minh ảnh mình chụp là ảnh thật (không phải photoshop). Ông Minh Lộc nói rằng ông chưa bao giờ nghĩ ảnh của mình sẽ có lúc bị tranh chấp nên không lưu lại “ngày sinh tháng đẻ”, nhưng ảnh của ông chụp trước (năm 2000) và còn lưu bản tặng ở các bảo tàng nói trên... Phía ông Trần Lam thì được ông Hoài Thanh (người đã chỉnh sửa bức ảnh của ông Lam) giải trình: “Tôi sinh hoạt cùng chi hội (Kiên Giang) với chú Trần Lam. Tôi chỉnh sửa ảnh cho nhiều người chứ không riêng gì ảnh của Trần Lam. Trước khi chỉnh sửa, tôi đều lên mạng truy cập xem ảnh này có trùng lặp với ảnh của tác giả nào không, nếu có tôi sẽ không làm. Khoảng giữa tháng 7.2007, sau khi từ Hà Nội về, chú Trần Lam có giao cho tôi các file ảnh trong máy vi tính. Vì ảnh chụp chủ thể là Lăng Bác nên tôi rất trân trọng. Có tất cả 78 file (ông Hoài Thanh thuyết trình với màn hình đèn chiếu các file ảnh gốc, có hiện rõ ngày tháng, thời gian chụp...). Tôi chọn file gốc mang số 0046.JPG (chụp lúc 7: 08’ 33’’ PM). Ảnh đẹp nhưng cũng có một số nhược điểm như bầu trời hơi tối, ngọn đèn nằm ngay vị trí trung tâm khiến nhìn vào thấy chói mắt... Tôi chỉnh lại cho màu sắc đẹp hơn và “copy” thêm vài ngọn đèn pha phía dưới tạo nên sự lung linh, sinh động...”.

Với phần giải trình của đôi bên, kèm với những phân tích kỹ thuật hết sức khoa học của các chuyên gia, ông Lê Xuân Thăng - Phó chủ tịch Hội NSNA VN, Trưởng ban chỉ đạo Hội đồng thẩm định (HĐTĐ) tác phẩm đã phát biểu: “Trên cơ sở phân tích các dữ liệu khoa học bằng máy tính, chúng tôi khẳng định 2 tác phẩm này hoàn toàn khác nhau, chụp vào hai thời điểm khác nhau và không sử dụng dữ liệu của nhau một cách trùng lặp”. Hội đồng đã biểu quyết 100% với kết luận: “Đây là 2 tác phẩm độc lập”.

Tuy nhiên, ông Minh Lộc đã không ký vào biên bản và đưa ra một bức thư (đã chuẩn bị sẵn) phản đối kết luận này.

Hà Đình Nguyên

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.