Báo động nguy cơ đảo cực trường địa từ

Lớp “áo giáp” bảo vệ trải rộng hàng ngàn ki lô mét vào không gian và từ trường ảnh hưởng mọi thứ trên trái đất, từ viễn thông toàn cầu đến các mạng lưới điện. Thế nhưng, trường địa từ đang có dấu hiệu yếu đi khoảng 15% trong 200 năm qua.

Dựa trên dấu hiệu này, giới khoa học dự đoán các cực của địa cầu đang chuẩn bị đảo chiều, có nghĩa là hướng bắc của nam châm sẽ chỉ về Nam cực và hướng nam nằm đâu đó ở Canada, theo tạp chí National Geographic.

Trong báo cáo mới, Daniel Baker, Giám đốc Phòng Thí nghiệm khí quyển và vật lý không gian thuộc Đại học Colorado ở Boulder (Mỹ), cho hay nếu thật sự hiện tượng đảo cực xảy ra, nhiều khả năng xảy ra tình trạng mất điện trên diện rộng khiến một số nơi trên hành tinh xanh “không thể nào ở được”.

Ông Baker đưa ra nhận xét trên sau khi đọc báo cáo mang tên “Undark” của tác giả Alanna Mitchell, người vừa xuất bản cuốn sách có nhan đề: “Nam châm xoay: Lực điện từ tạo nên thế giới hiện đại và có thể phá hủy nó”. Giới khoa học cho biết theo ghi nhận của dòng lịch sử, cực từ bắc - nam của địa cầu cứ mỗi 200.000 - 300.000 năm lại đảo một lần. Tuy nhiên, lần gần đây nhất đã quá xa, khoảng 780.000 năm trước. Dữ liệu vệ tinh mới nhất từ bộ ba Swarm của Cơ quan Hàng không châu Âu (ESA), hệ thống theo dõi từ trường trái đất, dự báo khả năng đảo cực đang chực chờ.

Nếu cực từ bắc - nam thực sự đảo nghịch, trái đất lập tức có thể trúng đòn tấn công của gió mặt trời. Điều này có thể gây ra tổn hại nghiêm trọng cho nhân loại, như mạng lưới điện bị phá hủy, khí hậu địa cầu thay đổi chóng mặt, tỷ lệ ung thư tăng cao. “Đây là vấn đề nghiêm trọng”, theo Giáo sư Richard Holme của Đại học Liverpool (Anh).

“Thử tưởng tượng bạn bị mất điện trong vài tháng, thời nay hiếm vật gì có thể vận hành mà không cần đến điện năng”, Giáo sư Holme phân tích. Bên cạnh đó, khí hậu trái đất sẽ biến đổi dữ dội. Trên thực tế, một báo cáo của Đan Mạch cho rằng tình trạng ấm lên toàn cầu có liên quan trực tiếp với từ trường hơn là khí thải CO2. Bức xạ xuyên đến bề mặt trái đất cũng gia tăng, và nếu kéo dài, tình trạng phơi nhiễm bức xạ vũ trụ do từ trường đảo cực có thể làm gia tăng gấp đôi số ca tử vong vì ung thư. Những loài động vật di trú dựa trên cực từ bắc - nam, như chim chóc, cá hồi, rùa biển, sẽ mất phương hướng.

Tuy nhiên, nhân loại không phải đang đối diện với nguy cơ diệt vong như lời đồn thổi của nhiều nhà tiên tri “dỏm”. Lá chắn tự nhiên của trái đất sẽ yếu đi, chứ không hề biến mất, và nó sẽ quay lại như ban đầu, dù chưa rõ sẽ mất bao lâu.