Sức khỏe

Cảnh báo vô sinh do tai biến từ quai bị

Nam Sơn - Nam Sơn

01/10/2016 05:04 GMT+7

Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn (Hà Nội) cho biết gần đây thường xuyên tiếp nhận các trường hợp nam giới đến khám và điều trị hiếm muộn, vô sinh do tai biến của bệnh quai bị.

Các bệnh nhân lứa tuổi phổ biến từ 20-35, trong đó nhiều trường hợp chưa lập gia đình, là công nhân, công chức, bác sĩ đến từ Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Thanh Hóa…

“Bệnh nhân đến khám có biểu hiện teo tinh hoàn, giảm thể tích tinh hoàn (chỉ còn 10-14 ml, so với thể tích trung bình cần đạt 20-25 ml). Một số trường hợp tinh hoàn teo rất nhỏ, chỉ còn dưới 10 ml, giống như tinh hoàn của bé trai” - bác sĩ Nguyễn Khắc Lợi, Giám đốc Bệnh viện (BV) Nam học và Hiếm muộn Hà Nội cho biết. Theo bác sĩ Lợi, các trường hợp này mắc bệnh quai bị do chưa từng tiêm phòng bệnh, chưa có miễn dịch với bệnh. Bệnh nhân đến khám từng mắc quai bị trong vòng 1 - 2 tháng gần đây nhưng cũng có những trường hợp mắc từ khi nhỏ.

Thông tin từ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư cho biết, vừa qua cũng ghi nhận các ca nam giới bị viêm tinh hoàn do quai bị. Đây là hiện tượng khá bất thường so với các năm trước do bệnh này thường ghi nhận rải rác vào thời điểm các tháng đầu năm, thời tiết nồm ẩm mùa đông - xuân, rất ít gặp vào mùa nắng, nóng.

Kiểm tra tinh trùng sau khi lấy ra từ cơ thể Ảnh: Khánh Vy

Không ngờ vô sinh

Thống kê tại BV Nam học và Hiếm muộn Hà Nội cho thấy, số bệnh nhân nam đến khám vô sinh ghi nhận nhiều trong thời gian gần đây, mỗi ngày khoảng 2 - 3 ca. Lý do khám vô sinh sau 2 - 3 năm, thậm chí 5 năm kết hôn là vì không có con, tiền sử mắc quai bị.

Võ Việt T., 26 tuổi tâm sự, anh kết hôn 2 năm nhưng chưa có con dù hai vợ chồng không dùng biện pháp tránh thai nên hai vợ chồng cùng nhau đi khám. “Vợ em thì bình thường nhưng với em, các bác sĩ cho biết bị teo tinh hoàn, chỉ còn 8 ml. Em có mắc quai bị từ khoảng 13 - 14 tuổi, nhưng không biết là mình bị vô sinh do quai bị”, anh T. bày tỏ.

tin liên quan

Không tinh trùng vẫn có thể sinh con

Với kỹ thuật hiện đại, các bác sĩ đã hỗ trợ sinh sản thành công nhiều trường hợp nam giới hiếm muộn, trong đó nhiều trường hợp không có tinh trùng trong tinh dịch vẫn có thể làm cha.

Trường hợp khác là bệnh nhân Nguyễn Văn H., 27 tuổi (ở Bắc Ninh) đã có một con gái, đến khám sau khi mắc quai bị cách đây 2 tháng. “Em bị sốt, sưng mang tai bên phải rồi chuyển sang sưng, viêm tinh hoàn. Sau đợt ốm đó thấy tinh hoàn bị nhẽo, nhỏ nên đi khám”. Bác sĩ cho biết: “Kiểm tra cho bệnh nhân H., chúng tôi thấy tinh hoàn teo nhỏ, thể tích chỉ còn 14 ml”.

Một ca hiếm muộn là bác sĩ trẻ, 27 tuổi, đến khám ở BV chuyên khoa do “nghi ngờ” về bất thường cơ quan sinh sản của mình. Qua khám, bệnh nhân được xác định tinh hoàn bị teo nhỏ, thể tích chỉ còn 4 ml, kích thước này tương đương tinh hoàn của... bé trai 2 tuổi.

Theo các chuyên gia, quai bị có biểu hiện ban đầu: sốt, sưng vùng má bên trên quai hàm, có thể sưng 2 má. Viêm tinh hoàn do mắc quai bị chiếm khoảng 10-30% ở người trưởng thành. Hiện tượng teo tinh hoàn (nếu có) thường chỉ biết rõ sau đó khoảng 2 tháng. Teo tinh hoàn gây giảm số lượng, chất lượng tinh trùng dẫn đến hiếm muộn và vô sinh. Bác sĩ khuyến cáo, tất cả các trường hợp đang giai đoạn cấp khi mắc quai bị cần rất hạn chế đi lại, kiêng vận động mạnh, nằm nghỉ ngơi để giảm đau, sưng, viêm tinh hoàn dẫn đến teo và dùng thuốc theo đơn của bác sĩ. Trường hợp mắc trong lứa tuổi sinh sản nên kiểm tra về khả năng sinh sản để được tư vấn, điều trị kịp thời. Bệnh viện đã ghi nhận rất nhiều trường hợp hiếm muộn, vô sinh do bị teo tinh hoàn sau khi mắc quai bị.

Còn với bệnh nhân nam 26 tuổi, ở Hải Dương, đến khám vì thấy muộn có con (kết hôn gần hai năm). Khi xét nghiệm xác định tinh trùng ít (3 triệu tinh trùng/ml, trong khi tối thiểu cần 15 triệu/ml), tinh hoàn nhỏ, cũng có tiền sử mắc quai bị khi 13 tuổi. Tương tự, bệnh nhân nam 31 tuổi từ Thanh Hóa đến khám cũng do chậm sinh con. Thể tích tinh hoàn nhỏ (15 ml), làm tinh dịch đồ không thấy tinh trùng, tiền sử có mắc quai bị.

Một ông bố (39 tuổi, ở Vĩnh Phúc) cho biết mắc quai bị từ một năm trước, đã sinh một con. Lần này đi khám thì được phát hiện thể tích tinh hoàn còn 18 ml, không quá nhỏ nhưng tinh dịch đồ thấy tinh trùng giảm thấp, chỉ 2 triệu/ ml.

Khá nhiều nam giới bất ngờ khi chỉ sau một trận sốt, sưng mang tai bỗng nhiên trở nên hiếm muộn, thậm chí vô sinh.

Cất “giống” cho tương lai

Theo bác sĩ Nguyễn Khắc Lợi, bình thường thể tích tinh hoàn phải 25 ml, ít nhất 20 ml thì mới sinh tinh trùng được. Do đó, các bệnh nhân bị viêm teo tinh hoàn có thể bị hiếm muộn vô sinh. Khi khám, nếu bệnh nhân còn tinh trùng, bác sĩ khuyên lấy tinh trùng trữ lạnh để sau này làm hỗ trợ sinh sản. Nếu bệnh nhân không có tinh trùng, sẽ áp dụng kỹ thuật lấy tinh trùng từ mào tinh, bảo quản lạnh. Khi cặp vợ chồng mong muốn sinh con, tinh trùng trữ lạnh sẽ được rã đông, thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Đã có nhiều ca thành công từ phương pháp này. Anh Cù Văn T., 39 tuổi kể lại: “Tôi mắc quai bị từ một năm trước, có bị đau sưng tinh hoàn. Lần này đi khám, kiểm tra thấy lượng tinh trùng có giảm. Nhờ bác sĩ tư vấn, tôi đã trữ lạnh tinh trùng để sinh con lần sau”.

tin liên quan

Ngày càng nhiều nguyên nhân gây vô sinh

Bác sĩ Lê Thị Thu Hiền, Trưởng khoa Hỗ trợ sinh sản, Phó giám đốc bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội, cho biết nguyên nhân gây hiếm muộn ngày càng đa dạng, có thể do vợ hoặc chồng hoặc do cả hai.

Tại BV Nam học và Hiếm muộn Hà Nội, nhiều trường hợp nam giới đã và chưa kết hôn sau khi phát hiện có trục trặc về sinh sản có nguy cơ hiếm muộn đã lấy tinh trùng gửi trữ lạnh tại BV. Tinh trùng có thể trữ lâu dài, không ảnh hưởng đến chất lượng. Chi phí khoảng 3-4 triệu đồng/năm/trường hợp.

Các bác sĩ cảnh báo, quai bị thường xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nhiều hơn ở tuổi học đường; nam mắc nhiều hơn nữ. Nguy hiểm với nam giới bởi gây viêm, teo tinh hoàn làm giảm sinh tinh cả về số lượng và chất lượng, dẫn đến hiếm muộn, vô sinh. Nguyên nhân do vi rút vào máu, đến tinh hoàn, vào tinh hoàn và gây viêm, teo. Tinh hoàn là tuyến nội tiết ở nam giới, nội tiết tố nam tác động đến toàn diện: xương khớp, thần kinh, cơ bắp, tim mạch... Đây cũng là “nhà máy sản xuất” ra tinh trùng. Khi bị teo, nội tiết tố sụt giảm cũng ảnh hưởng đến các cơ quan khác. Với nữ giới, quai bị gây vô sinh ít hơn, khoảng 2% ca mắc quai bị bị viêm buồng trứng.