Đồng Tháp quyết tâm đưa sếu đầu đỏ về lại Tràm Chim

ẢNH: VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM

Vườn quốc gia (VQG) Tràm Chim thuộc H.Tam Nông, Đồng Tháp có diện tích 7.313 ha, là hệ sinh thái đất ngập nước còn sót lại của Đồng Tháp Mười xưa. Nơi đây có tính đa dạng sinh học rất cao, với hệ thực vật 130 loài, 130 loài thủy sản nước ngọt và là nơi trú ngụ của 231 loài chim đặc hữu của vùng; đặc biệt có sếu đầu đỏ, là loài chim quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng được thế giới quan tâm bảo vệ.

Nuôi dưỡng, bảo tồn sếu đầu đỏ là yêu cầu cấp bách

Sếu đầu đỏ được phát hiện ở Tràm Chim vào năm 1985. Giai đoạn 1988 - 1999, mỗi năm xuất hiện trung bình 550 con, đỉnh điểm năm 1988 có tới 1.058 con. Với những giá trị như trên, năm 2012, VQG Tràm Chim được công nhận là khu Ramsar thứ 4 của Việt Nam và thứ 2.000 của thế giới.

ẢNH: VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM

Tuy nhiên, biến khí hậu cùng sự thay đổi chế độ thủy văn và tác động của nhiều nguyên nhân đã làm cho hệ sinh thái Tràm Chim thay đổi. Nhiều loài động vật, thực vật bị suy thoái, trong đó có quần xã năng kim - thức ăn ưa thích của sếu đầu đỏ - bị thu hẹp dần. Thành phần loài thủy sản cũng suy giảm về số lượng, ảnh hưởng đến nguồn thức ăn và môi trường sinh sống của sếu đầu đỏ. Ngoài ra, việc canh tác nông nghiệp quá mức hiện nay cũng phần nào làm thu hẹp môi trường sinh sống của sếu đầu đỏ, dẫn đến quần thể sếu về Tràm Chim ngày càng ít dần. Giai đoạn 2013-2020, mỗi năm, VQG Tràm Chim xuất hiện chỉ 13 con sếu đầu đỏ. Năm 2021 chỉ 3 con và 2 năm 2022 - 2023 không có con nào xuất hiện.

Ông Phạm Thiện Nghĩa, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, cho biết việc nghiên cứu, nuôi dưỡng và bảo tồn sếu đầu đỏ là yêu cầu cấp bách. Sếu đầu đỏ là loài chim chỉ thị về môi trường trong lành, là biểu tượng về văn hóa, tâm linh trong đời sống người dân từ ngàn xưa. Hằng năm, mỗi mùa sếu về, người dân như được đón nhận sự may mắn, một chỉ dấu cho sự khôi phục tự nhiên bền vững. Người dân ở H.Tam Nông (Đồng Tháp) và cả nước cùng hân hoan chào đón đàn sếu trở về.

ẢNH: VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM

Để hiện thực hóa ước mơ đưa đàn sếu trở về, Đồng Tháp đã xây dựng và phê duyệt Đề án "Bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại VQG Tràm Chim giai đoạn 2022 - 2032". Dự kiến, trong 10 năm triển khai đề án, sẽ có khoảng 100 cá thể sếu được nuôi và thả ra và có 50 cá thể có khả năng sinh sống trong môi trường tự nhiên. Đề án giúp người dân và bạn bè gần xa đến Đồng Tháp có thể tận mắt quan sát, tìm hiểu môi trường sinh sống, đặc tính sinh trưởng của sếu đầu đỏ để càng yêu quý hơn loài chim này.

Hiện thực hóa giấc mơ đưa sếu về Đồng Tháp

Theo ông Phạm Thiện Nghĩa, để bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại VQG Tràm Chim, nhiệm vụ đặt ra là nhận nuôi dưỡng sếu chuyển giao từ Thái Lan, nghiên cứu sinh sản và tái thả sếu đầu đỏ về tự nhiên tại Tràm Chim. Đến nay, tỉnh đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với đối tác của Thái Lan, triển khai một số chương trình phục hồi hệ sinh thái tại VQG Tràm Chim, thực hiện mô hình canh tác lúa sinh thái hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ xung quanh vùng đệm. Đồng thời, xây dựng cơ sở vật chất chuồng trại phục vụ nuôi sếu và thực hiện các hoạt động truyền thông, tập huấn chuyên môn kỹ thuật cho cán bộ chăm sóc.

ẢNH: VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM

Kết quả bước đầu ghi nhận, năm 2024, hệ sinh thái VQG Tràm Chim dần phục hồi theo đặc trưng của hệ sinh thái vùng đất ngập nước tự nhiên. Nhiều loài chim đến trú ngụ với số lượng lớn, các loài thực vật quan trọng như năng kim và lúa ma cũng bắt đầu hồi phục, tạo môi trường sinh sống và nguồn thức ăn phong phú cho sếu đầu đỏ. Trong năm 2024, có 4 con sếu đầu đỏ bay về Tràm Chim "thám thính", đó là tín hiệu đáng mừng, cho thấy môi trường đang được quản lý đúng đắn, phục hồi được nơi sống và thả sếu, thu hút sếu tự nhiên tìm về.

Thời gian tới, Đồng Tháp tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền rộng rãi cho người dân về mục đích, ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn sếu đầu đỏ. Mỗi người dân đều phải có trách nhiệm chung tay thực hiện, hình thành nét văn hóa trân trọng thiên nhiên, yêu quý và xem sếu đầu đỏ như người bạn, góp phần tạo môi trường sống tốt cho sếu đầu đỏ.

ẢNH: VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM

Ông Nguyễn Quốc Trị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT chia sẻ: "Bảo tồn sếu đầu đỏ không chỉ là nhiệm vụ bảo vệ một loài chim quý hiếm mà còn là trách nhiệm bảo vệ môi trường sống của chúng ta. Bộ cam kết phối hợp chặt chẽ với tỉnh Đồng Tháp, các nhà khoa học, cộng đồng quốc tế và người dân để thực hiện thành công các giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững loài chim quý hiếm này".