Đột quỵ: dự phòng muộn làm tăng tỷ lệ tử vong
28/10/2015 08:00 GMT+7
Mặc dù đã có những kỹ thuật hiện đại trong xử trí, cấp cứu đột quỵ (tai biến mạch máu não) như: can thiệp nội mạch loại bỏ huyết khối (cục máu đông) dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, đặt stent... nhưng tỷ lệ tử vong vẫn ở mức cao và để lại di chứng rất nặng nề.
Tự động phát
Mặc dù đã có những kỹ thuật hiện đại trong xử trí, cấp cứu đột quỵ (tai biến mạch máu não) như: can thiệp nội mạch loại bỏ huyết khối (cục máu đông) dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, đặt stent... nhưng tỷ lệ tử vong vẫn ở mức cao và để lại di chứng rất nặng nề.
 |
| GS-TS Nguyễn Văn Thông |
Điều này đặt ra yêu cầu phải có chiến lược dự phòng từ sớm để ngăn chặn tình trạng đột quỵ xảy ra.
Theo thống kê của Hội phòng chống tai biến mạch máu não Việt Nam, mỗi năm nước ta có khoảng 200.000 người bị đột quỵ. Trong số đó, khoảng 50% trường hợp tử vong, 90% người sống sót gánh chịu các di chứng tùy theo mức độ thương tổn thần kinh.
Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, tỷ lệ tái phát sau khi bị đột quỵ lần đầu là từ 3% đến 23% trong một năm đầu và từ 10% đến 53% trong 5 năm sau. Tỷ lệ tử vong và chi phí chăm sóc, điều trị đột quỵ tái phát theo đó cũng tăng lên.
Dự phòng đột quỵ: không chờ đến khi có dấu hiệu
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Đột quỵ (stroke) hay TBMMN là tình trạng gián đoạn đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chảy máu bên trong sọ dẫn đến giảm, mất chức năng hoặc chết các tế bào não.
Khi tình trạng đột quỵ xảy đến, có thể xuất hiện một số triệu chứng điển hình như: chóng mặt mất ý thức, tê yếu - liệt tay chân, mất cảm giác, đại tiểu tiện không tự chủ... Triệu chứng ban đầu nhiều khi rất đa dạng, một số bệnh nhân đôi khi chỉ thấy tê bì khu trú một số vùng, giảm cảm giác, nói ngọng, nuốt nghẹn, sặc ...
Lúc này, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đi cấp cứu tại các cơ sở điều trị chuyên khoa có đủ trang thiết bị với các chuyên gia Thần kinh – Mạch máu có kinh nghiệm. Bệnh nhân có thể được can thiệp nội mạch loại bỏ huyết khối (cục máu đông) dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, đặt stent... Tuy nhiên, những can thiệp này đòi hỏi trình độ tay nghề cao của bác sỹ, đồng thời rất tốn kém nên lượng bệnh nhân được can thiệp khá ít ỏi, không quá 50% trường hợp đột quỵ được áp dụng các phương pháp này. Mặt khác vẫn có thể xảy ra những tai biến y khoa nhất định.
 |
Trên thực tế, đột quỵ do nhiều nguyên nhân dẫn tới, cho nên, ngay cả vấn đề xử trí cục máu đông chỉ được tiến hành khi các chuyên gia xác định chính xác nguyên nhân là do cục máu đông gây nên. Đồng thời, bác sĩ sẽ theo dõi nghiêm ngặt nên bệnh nhân và người nhà không tự ý sử dụng các loại thuốc, phương pháp được cho là xử lý cục máu đông để tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc.
Vì vậy, chiến lược hợp lý để ngăn chặn đột quỵ hiệu quả là phòng ngừa từ sớm, không đợi đến lúc các dấu hiệu xảy đến mới lo phòng chống, sẽ khó đạt hiệu quả triệt để và bền vững.
Kiểm soát gốc tự do và xơ vữa mạch máu để “chặn cửa” đột quỵ
Đột quỵ trước khi khởi phát đã có một quá trình diễn tiến âm thầm, điển hình là các nguy cơ như: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, cơn thoáng thiếu máu não… Những hệ lụy từ lối sống như: mất ngủ, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, béo phì, ít tập thể dục…cũng thúc đẩy đột quỵ xảy ra.
Bằng các nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học phát hiện các nguy cơ lớn như xơ vữa động mạch, cục máu đông, thiếu máu não... đều có nguồn gốc quan trọng từ sự mất kiểm soát của gốc tự do sinh ra dưới tác động của các yếu tố lối sống kể trên và trong quá trình trao đổi chất liên tục của cơ thể.
Gốc tự do tấn công làm tổn thương nội mạc mạch máu, tạo điều kiện thuận lợi xuất hiện các mảng xơ vữa khiến lòng mạch máu bị thu hẹp, dòng máu lưu thông khó khăn, gây ra hiện tượng thiếu máu não. Khi mảng xơ vữa ngày càng dày lên, bong ra kết hợp cùng các yếu tố khác hình thành cục huyết khối có thể kẹt lại tại nhiều vị trí trong mạch máu não, gây tắc mạch, thậm chí vỡ mạch làm xảy ra tình trạng đột quỵ
Gần đây, các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra hoạt chất sinh học thiên nhiên Anthocyanin, Pterostilbene có trong Blueberry (xuất xứ Bắc Mỹ) có tác dụng đặc hiệu trong chăm sóc não, kiểm soát gốc tự do. Hai hoạt chất này có khả năng vượt qua hàng rào máu não, trung hòa các gốc tự do giúp bảo vệ tế bào thần kinh và mạch máu não. Đồng thời các chất này còn kích hoạt các men chống gốc tự do tự nhiên của cơ thể, hạn chế tổn thương não, góp phần ngăn chặn hình thành xơ vữa mạch máu và huyết khối, giúp khơi thông dòng máu lên não, cải thiện tình trạng thiếu máu não, giúp dự phòng đột quỵ hiệu quả.
Tinh chất thiên nhiên từ Blueberry có trong OTiV giúp chống gốc tự do, dự phòng sớm đột quỵ - Ảnh: H. Bảo
|
Đối với những bệnh nhân sau đột quỵ, tinh chất thiên nhiên từ Blueberry còn giúp hạn chế sự hình thành mảng xơ vữa mới ở những mạch máu nuôi não khác, giúp hỗ trợ quá trình phục hồi các chức năng não, hạn chế cơn đột quỵ tái phát.
Bên cạnh đó, để phòng ngừa đột quỵ, cần duy trì lối sống khoa học như tránh mất ngủ, căng thẳng, stress….; không lạm dụng rượu, bia; không hút thuốc lá; duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên (đi bộ, chạy bộ, đạp xe…). Định kỳ đi khám chuyên khoa, phát hiện và kiểm soát tăng huyết áp, các bệnh lý tim mạch, xơ vữa mạch máu, thiếu máu não cục bộ thoáng qua…để ngăn các yếu tố nguy cơ diễn tiến thành đột quỵ.
Xem video giải pháp chống gốc tự do và phòng ngừa đột quỵ:
Bình luận (0)