Đứa con của ma rừng

Đắk Đoa mấy tháng rồi không có mưa. Con suối ăm ắp nước gần nhà tôi bây giờ trơ ra những phiến đá bỏng rát nằm dưới nắng. Những mảng cỏ chết cháy đỏ quạch y như mồi rơm đợi lửa. Những cơn gió nóng hầm hập thổi qua buôn làm lớp đất đỏ bazan đặc quánh, bám đầy trên phiến lá ở những cái cây ven đường. Tôi không thích mùa khô ở Tây nguyên chút nào. Nương rẫy khô hạn không trỉa được bắp, không trồng được cây. Ông bà ngoại thở dài. Mẹ Y Byen phải vắng nhà thường xuyên để đi hát kiếm tiền nuôi tôi và em Y Sơn.

Tôi còn nhớ, hồi mới cao bằng nửa cây bắp đã bị mọi người trong buôn gọi mình là đứa con của ma rừng. Người trong buôn gặp tôi thường lấy nón che mặt, có người già còn hốt hoảng chạy ngược lại hướng tôi đang đi. Không có bạn, tôi thường theo chân ông mỗi lần lên rẫy hay ngồi bậc thềm nhìn bà dệt vải. Bàn tay bà chai sần vậy mà những thớ vải sặc sỡ y như những cánh bướm bay lên. Những tấm vải thổ cẩm dệt xong, bà ngoắc lên chiếc sào tre, y như một đàn bướm đang rập rờn.

Minh họa: Tuấn Anh

Người trong buôn cũng ít nói chuyện, qua lại với nhà ông bà ngoại vì sợ cái xui bám lấy. Họ sợ đứa con của ma rừng sẽ khiến heo bò chết, khiến hạt bắp trỉa xuống không mọc được cây, khiến người ta bệnh mà chết. Ông ngoại thường ngồi buồn nhìn về ánh lửa bập bùng, tiếng chiêng rộn ràng của buôn làng cúng mừng lúa mới.

Mỗi lần theo ông ngoại lên rừng, tôi thường đứng lặng im nhìn đại ngàn xanh thẳm. Gió thổi vi vút, lá rừng xào xạc. Tôi rúm người lại khi nghĩ đến cảnh suýt chút nữa mình trở thành một hồn ma bơ vơ lạc lõng giữa rừng. Mỗi bận vô tình nghe ai đó nhắc đến từ “dọ - tơm - amí” hay chôn theo mẹ là đêm ấy tôi lại gặp ác mộng. Những ánh mắt vô cảm, ái ngại nhìn đứa trẻ con khóc nghèn nghẹt bên cạnh xác mẹ. Tôi khóc khản cổ, lạc giọng nhưng không ai nghe thấy, chỉ có rừng già âm u, huyễn hoặc và đầy bóng tối đang muốn nuốt chửng tôi. Trán tôi toát mồ hôi, hoảng loạn. Lúc giật mình giữa cơn ác mộng, tôi an lòng khi thấy mẹ Y Byen nằm bên cạnh. Thấy bóng ông trầm tư ngồi bên bếp lửa đỏ rực.

Nghe nhiều người nói, khi bế tôi về nhà lúc đó mẹ Y Byen mới 15 tuổi, còn nhỏ hơn tuổi tôi bây giờ. Căn nhà lá của ông cũ kỹ, mỗi khi mùa mưa kéo tới là dột tứ bề. Cơm cũng chẳng mấy khi đủ no. Tôi nhớ hồi mình còn nhỏ, đứng chơi trong sân thấy mẹ cõng về những gùi măng, gùi củi nặng trĩu. Tôi biết mẹ phải làm nhiều thứ. Khi thì cạo mủ cao su, chăn bò, khi thì hái cà phê để lấy tiền nuôi tôi. Tây nguyên mùa nắng khô khốc, mùa mưa thối đất, mùa nào mẹ cũng chật vật với miếng cơm manh áo. Ngoại kể, có lần địu tôi trước ngực đi cấy lúa thuê, mẹ cột thêm chiếc ô che nắng, gió thổi mạnh hất hai mẹ con xuống ruộng. Nhà ngoại chỉ có con bò là gia tài, cũng bán đi để lấy tiền mua sữa.

Khi tôi hơn mười tuổi, mẹ bế về một đứa bé đỏ hỏn còn dây rốn đang khóc nghèn nghẹt. Mắt mẹ đỏ hoe, mẹ nói với bà:

- Nó nằm ngoài nghĩa địa, người ta định chôn sống theo mẹ. Mình nuôi nó được không?

Bà ngoại đưa tay đón lấy em, rưng rưng gật đầu. Mẹ đặt tên cho em là Y Sơn. Nhìn em bé nhỏ xíu nằm trong cái áo cũ của mẹ mà tôi như thấy chính mình. Tôi cũng nằm khóc bên xác mẹ như Y Sơn. Vô tình mẹ Y Byen đi ngang, mẹ cởi áo quấn lấy tôi và mang tôi về nhà. Mẹ thường chỉ tay về phía xa ấy và bảo nhà cha tôi và anh em ruột của tôi ở đấy. Chỉ chừng 100 cây số nhưng nghe thăm thẳm như đường lên trời. Mẹ bảo ai cũng có nguồn cội, mai mốt con lớn nếu muốn hãy quay trở về với họ.

Y Sơn ốm yếu, bệnh suốt ngày. Mẹ Y Byen ròng rã ôm em đi viện. Những ngày tháng đó, đêm đêm bóng mẹ in thành hình dài trên vách tường, dường như cả đêm mẹ không ngủ. Y Sơn cứ khóc nghèn nghẹt. Mẹ dỗ em bằng tiếng hát khe khẽ. Trong giấc ngủ thỉnh thoảng tôi giật mình tỉnh giấc, thấy mẹ lặng lẽ ngồi bế em giữa màn đêm thinh lặng.

Tôi nhớ miếng cơm mừng lúa mới nóng hôi hổi mẹ đút vào miệng mình và miệng Y Sơn. Nhớ vị thơm lừng của con cá niêng ông ngoại bắt ngoài suối. Vị ngọt của con tôm bỏ trong ống lồ ô nấu với rau dớn bà ngoại gắp vào chén mình. Mắt họ long lanh khi nhìn chúng tôi ăn ngon lành. Lúc nào cũng vậy, miếng ngon trong nhà đều dành nuôi lớn tôi và Y Sơn. Ông ngoại kể, có lần nhà chỉ còn chén cơm duy nhất, mẹ để dành đút cho tôi vậy mà tôi vô tình tè trúng. Mẹ Y Byen phải rửa cơm bằng nước lạnh rồi ăn.

Mẹ Y Byen xinh đẹp như đóa hoa rừng, lúc nào mẹ cũng cười. Tôi hay theo mẹ ra suối, vừa giặt đồ mẹ vừa hát. Tiếng mẹ trong chen lẫn tiếng suối róc rách. Thỉnh thoảng tôi cũng ngồi dưới sân khấu xem mẹ biểu diễn, váy thổ cẩm rực rỡ, mẹ hát hay như con chim Kơtia của đại ngàn. Mọi người say mê xem mẹ hát. Chẳng ai biết cuộc đời mẹ đã nhọc nhằn, khổ cực vì những đứa con chẳng máu mủ ruột rà.

***

Tôi thường cầm bàn tay mẹ so với tay mình. Mẹ hơn ba mươi mà bàn tay đầy vết chai sần, da mẹ sạm đi vì phơi nắng. Mùa nóng khô khốc, cỏ cây héo rũ mà mẹ còn bận đi làm thuê, cạo mủ cao su. Những cây cao su sừng sững, giơ những nhánh lên trời, bóng mẹ thì nhỏ bé. Mẹ cũng hay vắng nhà để đi hát. Ngoài hát trong đoàn, mẹ còn đi hát đám cưới. Hễ có người gọi dẫu xa xôi mẹ cũng chẳng nề hà. Tiền kiếm được, mẹ để mua thức ăn phụ ông bà, đóng tiền học cho tôi và Y Sơn.

Mùa khô đã kéo dài đến tháng thứ sáu. Ông ngoại tóc bạc ngồi buồn thiu dưới bậc thang bảo nay muốn đi hái rau rừng, ra suối bắt con cá niêng cũng khó. Đâu đó đã có cảnh cháy rừng. Mùa này rừng khác gì mồi lửa, chỉ cần ai đó sơ sểnh vứt một mẩu thuốc hút dở cũng biến thành mồi lửa thiêu rừng. Buổi tối, gió thổi vào nhà vẫn cứ như vừa đi ngang một đám cháy vậy. Mẹ Y Byen thì vắng nhà suốt. Ông ngoại bảo đợt này mẹ phải làm thêm việc trên thị trấn.

Cả buôn mong mưa. Mưa xuống để tra hạt bắp, để trồng cái cây, để con bò con dê có cái mà uống. Những người đàn bà địu con ngồi trước cửa buồn rười rượi. Những người đàn ông không vui khi ngồi bên ché rượu cần sóng sánh men say. Tôi mong mẹ Y Byen như cả buôn này mong mưa vậy.

Đêm ấy, tôi nghe gió rừng thổi mạnh. Chiếc sào tre ngoại phơi vải đập vào vách lá. Gió thổi u u nghe như giọng của kẻ nào thiểu não. Và rồi, mái nhà lắc rắc. Một hạt, hai hạt và vô số hạt rơi xuống sân. Mùi đất oi nồng xộc vào nhà. Tôi nhổm dậy. Thấy ông bà cũng ngồi dậy nghe ngóng. Và rõ ràng là mưa, mưa thật rồi. Tôi và Y Sơn vui sướng, hò hét. Trong buôn, hình như ai đó gõ chiêng ăn mừng mưa về.

Vì chúng tôi luôn biết, khi cơn mưa đầu tiên rơi xuống, mẹ Y Byen sẽ về nhà!

Thể lệ - Cuộc thi viết chủ đề SỐNG ĐẸP lần II

Tiếp nối thành công từ cuộc thi viết Sống đẹp năm 2021, Báo Thanh Niên tổ chức cuộc thi Sống đẹp lần II - 2022, với sự đồng hành của hai thương hiệu Tôn Đông Á và One IBC.

Cuộc thi tiếp tục là dịp để người Việt trong và ngoài nước gửi gắm, chia sẻ, lan tỏa những câu chuyện nhân văn, tinh thần sống đẹp - quên mình, tình nguyện, xung phong, những nghĩa cử “thương người như thể thương thân”, góp phần truyền dẫn thêm những năng lượng tích cực để cùng nhau xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Đặc biệt lần này có thêm một thể loại dự thi là truyện ngắn.

Đối tượng dự thi: Công dân Việt Nam và người nước ngoài đang sinh sống tại Việt Nam (không giới hạn độ tuổi) đều có thể tham dự gửi bài viết. CBCNV, cộng tác viên Báo Thanh Niên và đơn vị tài trợ được tham gia hưởng ứng và nhận nhuận bút theo quy định nhưng không được xét giải.

Thể loại:

- Ký sự, phóng sự, ghi chép

- Truyện ngắn

Nội dung bài viết dự thi:

- Với thể loại ký sự, phóng sự, ghi chép: Câu chuyện phản ánh trong bài dự thi phải là người thật, việc thật. Bài viết thể hiện nội dung về một nhân vật/tập thể đã có những hành động đẹp, thiết thực giúp đỡ cá nhân/cộng đồng, lan tỏa những câu chuyện ấm áp, nhân văn, tinh thần sống lạc quan, tích cực.

- Với thể loại truyện ngắn: Được sáng tác từ câu chuyện, nhân vật, sự việc, nghĩa cử… có thật hoặc hư cấu; nội dung lan tỏa cảm hứng sống đẹp.

Quy cách bài viết dự thi:

- Bài viết dự thi được viết bằng tiếng Việt (hoặc tiếng Anh đối với người nước ngoài, ban tổ chức đảm nhận việc chuyển ngữ) dưới 1.600 chữ với phóng sự/ký sự/ghi chép và dưới 2.000 chữ với truyện ngắn;

- Bài viết dự thi thể loại ký sự, phóng sự, ghi chép bắt buộc phải có hình ảnh hoặc video nhân vật kèm theo; với thể loại truyện ngắn khuyến khích gửi kèm hình minh họa, chú thích rõ nguồn;

- Bài viết dự thi (bao gồm cả hình ảnh/video, hình minh họa) là sáng tác chưa tham gia bất kỳ cuộc thi nào, chưa được in vào tập sách riêng của tác giả và các tuyển tập chung cho đến khi cuộc thi kết thúc;

- Sử dụng ngôn ngữ trong sáng, phù hợp với thuần phong, mỹ tục và không vi phạm những quy định của pháp luật Việt Nam;

- Bài viết có thể đánh máy, in trên giấy hoặc viết tay rõ ràng trên khổ giấy A4;

- Bài viết gửi về phải ghi rõ họ tên tác giả, bút danh (nếu có), năm sinh, nghề nghiệp, giới tính, địa chỉ liên hệ hoặc email, số điện thoại;

- Mỗi tác giả có thể gửi nhiều bài viết, ở cả 2 thể loại nhưng phải thống nhất chỉ họ tên hoặc bút danh.

Hình thức gửi bài dự thi: Gửi qua địa chỉ email chương trình: songdep2022@thanhnien.vn hoặc bằng thư qua đường bưu điện về Tòa soạn Báo Thanh Niên: 268 - 270 Nguyễn Đình Chiểu, P.Võ Thị Sáu, Q.3, TP.HCM (ngoài bì thư ghi rõ: Bài viết tham dự cuộc thi viết SỐNG ĐẸP 2022); thời hạn: đến hết ngày 31.7.2022.

Giải thưởng:

*Với thể loại: Ký sự, phóng sự, ghi chép

- Giải thưởng dành cho tác giả có bài viết dự thi:

01 giải nhất: Trị giá 30.000.000 đồng.

02 giải nhì: Mỗi giải trị giá 15.000.000 đồng.

03 giải ba: Mỗi giải trị giá 10.000.000 đồng.

05 giải khuyến khích: Mỗi giải trị giá 3.000.000 đồng.

01 giải bài viết được bạn đọc yêu thích (bao gồm lượt xem và lượt like trên Thanh Niên Online): Trị giá 5.000.000 đồng

01 giải bài viết truyền cảm hứng Sống đẹp (có thể không dành riêng nhân vật nào): Trị giá 5.000.000 đồng

- 05 nhân vật được vinh danh do ban tổ chức và bạn đọc bình chọn: 30.000.000 đồng/trường hợp.

*Với thể loại: Truyện ngắn

01 giải nhất: Trị giá 30.000.000 đồng.

01 giải nhì: Trị giá 20.000.000 đồng.

02 giải ba: Mỗi giải trị giá 10.000.000 đồng.

04 giải khuyến khích: Mỗi giải trị giá 5.000.000 đồng.