Theo thuật ngữ quốc tế, IUU (Illegal, Unreported and Unregulated Fishing) nghĩa là hoạt động đánh bắt cá trái phép, không báo cáo và không theo quy định. Từ năm 2017, ngành thủy sản VN bị Ủy ban Châu Âu (EC) "rút thẻ vàng" IUU. Điều này gây ra thiệt hại không nhỏ cho ngành thủy sản VN vì phải chịu nhiều rào cản khi tiếp cận thị trường châu Âu. Trong khi đó, châu Âu là thị trường không phải chỉ lớn về quy mô, mà còn có giá trị hàng hóa cao.
Trong một lần phát biểu chỉ đạo về vấn đề này, Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nhấn mạnh chống khai thác IUU chính là vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của người dân chúng ta, chứ không phải vì việc thanh tra, kiểm tra của EC.
Thực tế, không chỉ vấn đề kinh tế, những vi phạm liên quan việc chống IUU còn dẫn đến một số hệ lụy về đối ngoại, bao gồm cả việc xử lý một số tranh chấp, phân định chủ quyền trên biển. Xa hơn còn là những đánh giá tiêu cực của cộng đồng quốc tế đối với VN, trong khi đó chỉ là sai phạm của một số ít người. Cần hiểu rằng các quy định chống IUU là yêu cầu tiến bộ trong một thế giới văn minh, hướng đến phát triển bền vững. Vì thế, bất cứ quốc gia nào cũng cần tuân thủ "luật chơi" này.
Tuy nhiên, suốt 7 năm qua với 4 lần đánh giá của EC, dù có những cải thiện nhất định nhưng rồi VN vẫn chưa thể gỡ "thẻ vàng". Ở Đông Nam Á và Đông Bắc Á, một số nước cũng đã từng bị EC rút "thẻ vàng" IUU nhưng đã nhanh chóng cải thiện tình hình và gỡ "thẻ vàng" thành công chỉ trong vài năm.
Một trong các nguyên nhân then chốt dẫn đến tình trạng vừa nêu chính là sự tồn tại của tàu cá "3 không". Những năm qua đã có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng giữa các lực lượng chức năng ở trên bờ, trên biển, nhưng những vấn đề lớn, bức xúc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm là do công tác tổ chức thực hiện chưa nghiêm, chưa quyết liệt. Mà trách nhiệm ở đây cũng không khó để chỉ ra. Đó là lực lượng chức năng trên thực địa và chính quyền địa phương trong việc quản lý tàu cá.
Cuối tháng 10 vừa qua, Ban Chỉ đạo quốc gia về chống IUU đã có cuộc họp với các bộ, ngành địa phương. Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về chống IUU, chỉ đạo trước ngày 20.11, các địa phương phải hoàn thành việc xóa bỏ toàn bộ tàu cá "3 không".
Dự kiến, chỉ còn vài tháng nữa, EC sẽ tiến hành đợt kiểm tra thứ 5 để xem xét gỡ bỏ "thẻ vàng" IUU cho VN. Để chuẩn bị cho đợt đánh giá này, cần nhanh chóng rà soát kết quả của các địa phương trong việc xóa bỏ tàu cá "3 không". Nếu địa phương nào chưa hoàn thành, cần có biện pháp xử lý kịp thời và đánh giá trách nhiệm. Phải vào cuộc quyết liệt, chúng ta mới có thể hy vọng không bỏ lỡ thêm cơ hội lần thứ 5 này.
Bình luận (0)