Đường dây mờ ám về thương mại điện tử

Gần 1 triệu đồng để thành hội viên

Giữa tháng 12.2008, M. (SV năm nhất khoa Kinh tế - ĐH Quốc gia TP.HCM) được một người trong lớp tên là K. tỉ tê: "Bạn hãy bỏ chút thời gian đến quán cà phê này với mình. Mình chắc rằng đây là một cơ hội kiếm thu nhập dễ dàng cho bạn!". Đang đỏ mắt kiếm việc làm thêm để đỡ gánh nặng gia đình, M. sướng rơn khi nghe cô bạn nói vậy.

Ngay lập tức, M. theo K. đến quán cà phê Uyên Nhi (khu vực Làng ĐH Thủ Đức). Tại đây, M. thấy có rất đông SV đang chăm chú nghe một số người ăn mặc bảnh bao thuyết trình cách trở thành "đại gia". M. cho biết, những người này đã đưa cho SV xem giấy phép kinh doanh của Công ty cổ phần Tầm nhìn Đại Việt (sàn giao dịch thương mại điện tử trực tuyến - www.edv.vn) và tự xưng họ là những người đại diện công ty này. Sau đó, M. được một người tên Niệm (một trong hai người đứng đầu mạng lưới hội viên (HV) ở Thủ Đức, có nickname trong Cây HV của M. là daityphuhoTran - PV) tiếp cận. Niệm mời gọi M. tham gia dự án "Tầm nhìn Việt: phổ cập thương mại điện tử gắn liền quảng bá văn hóa dân tộc ra toàn cầu" của công ty, với mức phí 960 DV (1 DV = 1 ngàn đồng) để được nâng cấp thành HV của mạng lưới. Xiêu lòng trước những lời hứa trả hoa hồng hậu hĩnh, M. vay mượn khắp nơi để đóng 960 ngàn đồng (không có giấy biên nhận). Để lấy lại vốn và sinh lãi, M. ra sức chiêu dụ bạn bè trở thành HV. Tính đến nay, M. đã đưa gần 10 SV khác vào nhánh hoạt động của mình.

Công an cảnh báo Ông Nguyễn Hồng Tân - Phó công an (phụ trách hành chính) xã Đông Hòa, huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương cho biết: giữa tháng 12.2008, Công an huyện Dĩ An phối hợp với Công an xã Đông Hòa kiểm tra đột xuất quán cà phê Uyên Nhi trên địa bàn xã. Lực lượng công an đã nhắc nhở hơn 20 thanh niên đang tụ tập, có máy vi tính mang theo và đang phổ biến chuyện mời gọi thành viên tham gia kinh doanh trên mạng để hưởng hoa hồng. Công an đề nghị nhóm người này không được tiếp tục hoạt động tại quán Uyên Nhi, nếu chưa trình báo với công an địa phương.

M. cho biết, khi mời gọi được 1 HV mới tham gia, M. được hưởng 288 ngàn đồng trong số 720 ngàn đồng (75%) chi trả cho hệ thống 10 tầng HV; 240 ngàn đồng còn lại (25%) được chia như sau: 96 ngàn đồng (10%) trả cho quản lý cấp 3 trở lên ở tầng vô cùng (tức tầng thứ 11 trở lên); 96 ngàn đồng (10%) trả lương cứng cho quản lý và 48 ngàn đồng (5%) trả cho những chuyên gia đào tạo cũng như cơ sở vật chất. "Ban đầu, người của công ty khẳng định không thu đồng nào từ bọn em. Nhưng khi đã nộp tiền trở thành HV, bọn em thắc mắc thì họ mới cho biết sự phân chia lợi ích như trên" - M. nói.  

V. (SV năm nhất trường ĐH Nông Lâm TP.HCM) dở khóc dở cười: "Em cũng bị rủ rê đến quán Uyên Nhi và rốt cuộc, họ đã "bụp" của em 960 ngàn đồng!". V. thuật lại: "Họ bảo bọn em là ở trường, giáo viên chỉ dạy bạn trở thành một nhân viên suốt đời làm công ăn lương; còn ở đây, chúng tôi hướng dẫn bạn cách trở thành người giàu có".

Mạng lưới hội viên

8 giờ 30 sáng 7.1.2009, trong vai người cần tìm hiểu thêm thông tin trước khi đóng tiền tham gia mạng lưới, chúng tôi có mặt tại chi nhánh Công ty cổ phần Tầm nhìn Đại Việt (số 150 Lý Thường Kiệt, P.7, Q.Gò Vấp). Một người đàn ông đang quét nhà trong căn phòng khá rộng nhưng đồ đạc sơ sài, chỉ có 2 màn hình máy tính và 2 dãy bàn ghế. Người đàn ông bảo tôi gặp một trong hai thanh niên đang cắm cúi bên máy vi tính. Anh này giới thiệu tên Mão (người Huế), đang là quản lý cấp 2 trong mạng HV. Mão nói: "HV thích làm ở quán cà phê hoặc đến đây đều được cả. Chi nhánh của công ty có ở nhiều nơi chứ không chỉ riêng ở TP.HCM, như: Hải Phòng, Đà Lạt, Vũng Tàu, Đà Nẵng, Nghệ An, Vinh, Cần Thơ, Đồng Nai...". Theo Mão, chỉ tính sau 8 tháng hoạt động, số thành viên của Công ty Tầm nhìn Đại Việt đã lên đến 70 ngàn, trong đó có gần 9 ngàn HV. Mão cho hay, ở TP.HCM và các khu vực lân cận, đa số HV là SV. Kế hoạch của Mão trong Tết này là sẽ đem dự án phổ biến ở tỉnh Quảng Bình. Chúng tôi hỏi: "Sao mỗi HV đóng đến 960 ngàn đồng mà công ty không hề có một giấy biên nhận nào?". Mão giải thích: "Thời buổi công nghệ hiện đại này đâu cần đến giấy tờ sổ sách. Khi bạn nộp tiền, công ty sẽ cấp một tài khoản cho bạn!". Mão cho biết thêm, công ty cam kết nếu sau 1 năm, HV nào không mời gọi được người tham gia thì HV đó được hoàn lại tiền.

Theo thông tin từ Sở Kế hoạch - Đầu tư TP.HCM, Công ty cổ phần Tầm nhìn Đại Việt có địa chỉ ở P.Mai Dịch, Q.Cầu Giấy, TP Hà Nội. Chi nhánh tại TP.HCM của công ty này đặt tại số 150 Lý Thường Kiệt, P.7, Q.Gò Vấp; giấy phép kinh doanh được cấp ngày 12.9.2008 và vốn kinh doanh là 0 đồng. Trong khi đó, trên website của Sở Công thương TP.HCM, không thấy có tên chi nhánh Công ty cổ phần Tầm nhìn Đại Việt tại TP.HCM trong mục "Những doanh nghiệp được Sở Công thương TP.HCM cấp Giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp".

Tuy nhiên, theo thông tin trên website www.edv.vn của công ty, số tiền mà các HV đóng sẽ được "tự động chuyển vào phần phí nâng cấp nên không còn số dư trong tài khoản của HV". Một điều đáng lưu ý nữa, theo quy định trên website này, các thành viên, HV phải có tài khoản tối thiểu là 1 ngàn đồng mới được chuyển khoản nội bộ và 320 ngàn đồng mới được chuyển khoản qua ngân hàng. Nhưng để giao dịch được qua ngân hàng, cho dù đã có thẻ ATM cũng phải nộp 320 ngàn đồng gọi là "phí kích hoạt tài khoản EDV thanh toán trực tuyến"...

"Dụ" càng đông, hoa hồng càng cao

Theo www.edv.vn, "quyền lợi" của HV khi tham gia mạng lưới gồm: Mua sản phẩm, sử dụng dịch vụ trong siêu thị Đại Việt; đấu giá, rao vặt, nhắn tin, kết bạn; sử dụng 1 trong 2 website cá nhân về lĩnh vực thương mại điện tử (một gian hàng trực tuyến chứa đựng đầy đủ những công cụ để kinh doanh) hoặc cổng thông tin; tham gia các chương trình đào tạo chuyên sâu trực tiếp và trực tuyến trong thư viện thành viên; được tặng hoa hồng khi xây dựng mạng lưới HV, thành viên...

"Sơ đồ tặng hoa hồng" gồm: hoa hồng từ tầng 1 đến tầng 10 dành cho những người tham gia phát triển mạng lưới như: HV, quản lý cấp 1 (đạt 20 HV mới trong 5 tầng sau 4 tháng, trung bình mỗi tháng phát triển 5 HV), quản lý cấp 2 (đạt 40 HV mới trong 6 tầng sau 4 tháng)... Bên cạnh đó, "hoa hồng vô cùng" (tầng 11 trở lên) dành thêm cho quản lý cấp 3 (đạt 120 HV mới trong 7 tầng sau 4 tháng), quản lý cấp 4 (đạt 360 HV mới trong 8 tầng sau 4 tháng), quản lý cấp 5 (đạt 900 HV mới trong 9 tầng sau 4 tháng) và cấp lãnh đạo (đạt 2.250 HV mới trong 10 tầng sau 4 tháng). Ngoài nhiều loại hoa hồng, từ quản lý cấp 1 trở lên còn được hưởng "lương cứng" từ 240 ngàn đồng/tháng (240 DV) cho đến 38.880.000 DV tương đương 38.880.000 đồng/tháng tùy vào "chức vụ". Những người này được hưởng "lương cứng" liên tục trong 4 tháng, không phụ thuộc vào việc họ có làm việc hay không (!).

Với mạng lưới ngày càng phình ra, thật khó kể hết thiệt hại to lớn về mặt vật chất, thời gian và cả tinh thần mà sàn giao dịch thương mại điện tử trực tuyến www.edv.vn gây ra cho nhiều SV và những bạn trẻ đang có nhu cầu tìm việc làm. Điều đáng nói, những chiêu mời gọi HV tham gia, phí HV phải đóng, cho đến sơ đồ trả hoa hồng khổng lồ... đều công khai trên website suốt thời gian dài.

Luật sư Trương Thị Hòa: "Có dấu hiệu bán hàng đa cấp bất chính..." Theo Điều 48 Luật Cạnh tranh năm 2004, vụ việc này có dấu hiệu của bán hàng đa cấp bất chính vì công ty trên yêu cầu người muốn tham gia phải trả một khoản tiền; cho người tham gia nhận tiền hoa hồng, tiền thưởng, lợi ích kinh tế khác chủ yếu từ việc dụ dỗ người khác tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp. Mặc dù vậy, công ty đã không đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp ở Sở Công thương; không ký quỹ 5% vốn điều lệ nhưng không thấp hơn 1 tỉ đồng tại một ngân hàng thương mại hoạt động tại VN - theo quy định tại Nghị định số 110/2005/NĐ-CP của Chính phủ. Điểm mới và tinh vi ở đây là họ đã kết hợp giữa bán hàng đa cấp bất chính với thương mại điện tử. Theo tôi, vấn đề này sẽ được công an vào cuộc để điều tra, xử lý. N.L (ghi)

Như Lịch - Kiến Trẻ