Các nhà lãnh đạo châu Âu đang cố gắng tìm cách tìm ngân sách tài trợ một "khoản vay bồi thường" cho Ukraine, trong bối cảnh không có thỏa thuận hòa bình với Nga và sự ủng hộ từ Mỹ đang suy giảm.
Khoản vay này sẽ giúp trang trải một phần nhu cầu quốc phòng và ngân sách của Kyiv vào các năm 2026 và 2027, ước tính gần 160 tỉ USD.
Một trong những đề xuất chính gây chia rẽ EU liên quan đến việc sử dụng tài sản của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng tại châu Âu sau khi xung đột nổ ra.
Kế hoạch của EU ra sao?
Trước khi xung đột nổ ra, Ngân hàng Trung ương Nga đã mua trái phiếu thông qua cơ quan thanh toán bù trừ Euroclear, có trụ sở tại Bỉ.
Khi các trái phiếu này đáo hạn, số tiền mặt thu được bị mắc kẹt tại Euroclear do các lệnh trừng phạt của EU nhắm vào Moscow.
Chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu, Alexander Kolyandr, cho biết Ủy ban châu Âu đã đưa ra một "kế hoạch khôn ngoan".
"Đó là phát hành trái phiếu không lãi suất, còn gọi là 'trái phiếu bồi thường', dựa trên các tài sản bị đóng băng của Nga. Vì vậy, các tài sản đó hoặc được dùng làm vật thế chấp hoặc đơn giản là được dùng để mua những trái phiếu đó", ông Kolyandr nói.
Động thái này nhằm tránh một trở ngại pháp lý lớn: theo luật quốc tế, tài sản có chủ quyền không thể bị tịch thu.
Euroclear đã đầu tư số tiền mặt từ trái phiếu Nga vào các khoản tiền gửi qua đêm tại Ngân hàng Trung ương châu Âu.
Bằng cách để Euroclear đầu tư nó vào trái phiếu không lãi suất của EU, châu Âu có thể sử dụng số tiền này để phát hành một "khoản vay bồi thường" cho Ukraine - mà không cần tịch thu bất kỳ tài sản có chủ quyền nào của Nga.
Kế hoạch cho khoản vay bồi thường là gì?
Kế hoạch của Ủy ban châu Âu nhằm mục đích để các chính phủ EU sử dụng tới khoảng 193 tỉ USD từ tài sản của Nga cho khoản vay này.
Đó là phần lớn trong số 246 tỉ USD tài sản hiện đang bị đóng băng ở châu Âu.
Ukraine sẽ chỉ phải trả nợ sau khi nhận được tiền bồi thường chiến tranh từ Nga trong một thỏa thuận hòa bình.
Điều này về cơ bản cho phép họ chi tiêu số tiền ngay bây giờ, thay vì chờ đợi cho đến khi Moscow thanh toán.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tham dự cuộc họp báo vào ngày diễn ra hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu tại Brussels, Bỉ hôm 18.12
ẢNH: REUTERS
Nga đã phản ứng thế nào?
Điện Kremlin cho rằng đề xuất này là một hành động tịch thu tài sản Nga trái phép và cảnh báo sẽ trả đũa.
Ngân hàng Trung ương Nga cũng đã nộp đơn kiện tại Moscow chống lại Euroclear.
Điều gì đang chia rẽ các nhà lãnh đạo châu Âu?
Bỉ, nơi phần lớn tài sản của Nga được nắm giữ ở châu Âu, đang lo ngại.
Bộ trưởng Ngoại giao Bỉ Maxime Prevot cho biết: "Không thể chấp nhận việc sử dụng số tiền và để chúng tôi một mình đối mặt với rủi ro".
Ngoài việc Nga trả đũa, chuyên gia Kolyandr nói rằng cũng có rủi ro về việc khoản bồi thường không được đề cập trong một thỏa thuận hòa bình cuối cùng.
Khi đó, Ngân hàng Trung ương Nga có thể yêu cầu hoàn trả tiền của họ.
Hungary cũng đã cảnh báo chống lại kế hoạch.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban nói: "Liên minh châu Âu muốn lấy tiền của một bên trong cuộc chiến và sau đó đưa nó cho bên kia. Họ đang tiến vào cuộc chiến".
Nhưng các nhà lãnh đạo EU khác coi cuộc chiến của Nga là mối đe dọa đối với an ninh của chính họ.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết toàn bộ châu Âu sẽ cùng chia sẻ rủi ro.
Các nhà lãnh đạo cũng đang nóng lòng thể hiện sự đoàn kết và quyết tâm, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi họ là "yếu đuối".
Về phần mình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng kế hoạch này là "có đạo đức" và "công bằng"... ông ví nó như việc chính quyền tịch thu tiền của những kẻ buôn ma túy và vũ khí của khủng bố.
Bình luận (0)