Xã Phan Rí Cửa vốn là một thị trấn của Bình Thuận (cũ) với dáng dấp đô thị cấp 4, nằm sát ven biển. Trong quá trình phát triển của Phan Rí Cửa, không thể không nhắc đến xứ Duồng hay bãi biển Gành Son (thuộc xã Chí Công, nằm sát với TT.Phan Rí Cửa cũ).
Trong hàng thập kỷ qua, vùng biển Gành Son không chỉ có nhiều đóng góp vào phát triển kinh tế thủy sản, mà còn có nhiều yếu tố lịch sử, di tích văn hóa phong phú tương đồng nhau, hỗ trợ nhau.
Ảnh: Quế Hà
Gành Son, nơi phát triển mạnh về kinh tế biển
Với người dân vùng biển Chí Công, ai cũng biết đến Gành Son. Đây không chỉ một địa danh, mà còn là biểu tượng của nền văn hóa ngư dân lâu đời, một dấu mốc lịch sử quan trọng và nơi đóng góp bền bỉ cho kinh tế biển tỉnh Bình Thuận trong những năm qua.
Xứ Duồng là vùng đất ven biển khô hạn, nắng gió quanh năm, ít mưa. Nhưng bù lại, được biển cả ưu đãi về nguồn lực khai thác hải sản và vị trí chiến lược giao thương. Những đóng góp về kinh tế biển của vùng biển Gành Son hay người dân xứ Duồng cho Bình Thuận (cũ) là rất lớn, không thể phủ nhận.
Ngư dân xứ Duồng xây nhà sát biển
Ảnh: Quế Hà
Trong khi xứ biển Phan Thiết ngày càng phát triển mạnh về du lịch, Mũi Né đang dần trở thành thương hiệu quốc tế nghỉ dưỡng, thì xứ Duồng vẫn bền bỉ "ôm lấy biển" Gành Son, giữ gìn những giá trị văn hóa, tín ngưỡng và truyền thống ngư nghiệp có lịch sử hàng trăm năm.
Người dân xứ Duồng hầu hết làm nghề đi biển hoặc chế biến, xuất khẩu thủy hải sản, nhưng nay một bộ phận chuyển đổi sang buôn bán, làm dịch vụ.
Hình ảnh những thuyền thúng câu mực lặng lẽ giữa biển đêm với ánh đèn vàng lập lòe như sao sa trên mặt nước, chính là biểu tượng cho sức lao động miệt mài, khả năng thích nghi sáng tạo của ngư dân nơi đây. Hải sản xứ Duồng ngon nổi tiếng, có thể kể đến như con mực ống, ốc hương, cá liệt dầu, cá đuối, hay cá nục sồ…
Bên cạnh đó, nghề làm muối (nay đã giảm dần tỷ trọng) với những cánh đồng trắng trải dài là minh chứng cho sự cần cù, bền bỉ trong điều kiện tự nhiên khắc nghiệt.
Các ngành nghề đều góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế, xã hội, đóng góp cho sự ấm no của bà con nói riêng và tỉnh Bình Thuận (cũ) nói chung.
Cửa biển Phan Rí Cửa là vùng tiếp giáp với biển Gành Son, nay đều thuộc xã Phan Rí Cửa, tỉnh Lâm Đồng
Ảnh: QUẾ HÀ
Yếu tố truyền thống văn hóa, lịch sử của xứ Duồng
Không chỉ yếu tố cộng đồng làng chài ven biển, nói đến xứ Duồng - Chí Công, còn phải nhắc đến yếu tố lịch sử vô cùng đặc biệt của mảnh đất ven biển này. Nơi đây chính là địa chỉ ghi dấu một mốc son trong lịch sử dân tộc.
Khoảng tháng 8.1910, người thanh niên Nguyễn Tất Thành - Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc còn trẻ, đã dừng chân trước khi vào Trường Dục Thanh (Phan Thiết) dạy học.
Theo ghi chép lịch sử của Đảng bộ xã Chí Công thì ngôi chùa Phước An, nơi Bác Hồ ở lại trong thời gian ngắn, với sự giúp đỡ của cụ Trương Gia Mô trên hành trình vào bến cảng Nhà Rồng.
Chùa Phước An, nơi mà ngày xưa Bác Hồ từng dừng chân trước khi vào dạy học ở trường Dục Thanh
ẢNH: TRỌNG LAN
Đây là yếu tố lịch sử quan trọng, chứng tích sống động cho mối liên kết giữa xứ Duồng và hành trình cách mạng của Người trước khi bôn ba cứu nước.
Trong chùa Phước An còn ghi dấu tích năm xưa là cây khế cổ thụ phía sau chùa, nơi Bác từng nghỉ, hiện vẫn được người dân thắp hương, trân trọng giữ gìn như một biểu tượng thiêng liêng của ký ức dân tộc gắn liền với đời sống người dân nơi đây.
Cây khế phía sau chùa Phước An, nơi ngày xưa Bác từng nghỉ
ảnh: TRỌNG LAN
Bàn thờ Bác Hồ trong chùa còn một bộ ván là kỷ vật mà thời trẻ Bác đến nằm nghỉ trước khi vào Phan Thiết
ảnh: TRỌNG LAN
Ngoài ra, xứ Duồng, cũng giống như Phan Rí Cửa, hình thành nhiều vạn chài theo đơn vị ngư dân cùng nghề, có người đứng đầu làm trùm vạn, với quy định, các nguyên tắc chia sẻ ngư trường, hỗ trợ nhau khi gặp nạn, tổ chức lễ tế, cầu an...
Tín ngưỡng biển xứ Duồng - Phan Rí Cửa chiếm vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần ngư dân nơi đây. Lễ hội cầu ngư, rước Ông Nam Hải, hát chèo bả trạo, hò lờ, lý ngư…. là nghi lễ tâm linh, không gian kết nối cộng đồng, truyền dạy đạo lý sống hòa thuận của con người, chan hòa với thiên nhiên, biển cả.
Các nhà nghiên cứu văn hóa của Bình Thuận (cũ) cho rằng cần tôn vinh, gìn giữ và phát triển dòng hóa biển xứ Duồng - Phan Rí Cửa đầy ý nghĩa như một "đô thị văn hóa biển"; nơi mà các dòng văn hóa của ngư dân có thể trở thành các sản phẩm quảng bá cho ngành du lịch tỉnh Lâm Đồng. Chẳng hạn các tour du lịch kết nối xứ biển và hoa có thể đến chùa Phước An thăm lại chứng tích năm xưa, khi Người dừng chân trước khi vào Nam đi tìm đường cứu nước…
Theo các nhà nghiên cứu, cần đưa nghệ thuật bả trạo, hò lý vào trường học, tổ chức ở các sân chơi văn hóa biển cho thanh thiếu niên; điều đó sẽ là cách nuôi dưỡng tình yêu quê hương, biển cả trong thế hệ trẻ hôm nay.
Trong tiếng vỗ rì rào của con sóng ngoài khơi, trong ánh đèn thúng câu mực lập lòe giữa đại dương, xứ Duồng vẫn thì thầm những câu chuyện về con người, biển Gành Son và một quá khứ từng in dấu bước chân lịch sử của Bác Hồ kính yêu.
Chính những điều đó làm nên một xứ Duồng năm xưa - Phan Rí Cửa hôm nay, vừa mới mẻ, vừa thấm đẫm chiều sâu của văn hóa làng chài - văn hóa của lòng biển, lòng người, và một nền kinh tế biển bền vững từ gốc rễ truyền thống, đóng góp cho sự phát triển của tỉnh Lâm Đồng những năm tiếp theo.
Bình luận (0)