Nhiều loại thuốc lá dưới 10.000 đồng/gói
Kết quả các nghiên cứu gần đây cho thấy, chi hằng năm cho việc sử dụng thuốc lá ở Việt Nam ước tính lên tới 108.000 tỉ đồng (tương đương 1,14% GDP, năm 2022), bao gồm: 16.400 tỉ đồng từ chi phí y tế trực tiếp, 5.900 tỉ đồng từ chi phí gián tiếp do bệnh tật và 85.800 tỉ đồng do tử vong sớm. Ngoài ra, hằng năm chi 49.000 tỉ đồng cho mua thuốc lá hút.
Một trong các yếu tố thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm gây hại cho sức khỏe này, là do giá thuốc lá rất rẻ. Hiện, thị trường Việt Nam tồn tại nhiều loại thuốc lá giá quá rẻ có giá bán dưới 10.000 đồng/gói.
Giá thuốc lá rẻ không tạo được rào cản ngăn ngừa những nhóm trẻ tuổi bắt đầu hút thuốc
ẢNH NAM SƠN
ThS Nguyễn Hạnh Nguyên, đại diện HealthBridge Việt Nam, đánh giá, thuế thuốc lá tại Việt Nam tính theo phần trăm giá bán lẻ rất thấp, khoảng 38,8% (năm 2020), trong khi mức trung bình của các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, tỷ lệ thuế thuốc lá là 59% giá bán lẻ. Mức thuế này cần chiếm 75% giá bán lẻ, theo khuyến cáo của WHO.
Tăng thuế thuốc lá để giảm tiêu thụ
Bà Hạnh Nguyên nhận xét: Việt Nam hiện áp dụng hệ thống thuế tỷ lệ tính trên giá bán của nhà sản xuất (giá xuất xưởng), làm tăng khoảng cách về giá giữa các dòng sản phẩm thuốc lá nên người hút có thể dễ dàng chuyển sang các nhãn hiệu rẻ hơn thay vì bỏ thuốc lá, tiêu thụ thuốc lá tiếp tục tăng. Cách tính thuế này cũng tạo điều kiện khuyến khích các nhãn hiệu thuốc lá rất rẻ, làm tăng khả năng tiếp cận thuốc lá.
Bà Hạnh Nguyên đánh giá, đặc điểm chung các lần điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt thuốc lá là mức tăng thuế thấp; tăng không thường xuyên; khoảng cách giữa các lần tăng thuế xa.
Từ năm 2006 - 2024, thuế tiêu thụ đặc biệt, với thuốc lá chỉ tăng 20%, tương đương mức tăng trung bình gần 1,1%/năm, trong khi tăng trưởng kinh tế hằng năm từ 4 - 5%.
Giá thuốc lá ngày càng rẻ đi so với thu nhập, sức mua thuốc lá gia tăng. Chỉ số giá thuốc lá tính theo % thu nhập (RIP - còn gọi là phần trăm thu nhập cần thiết để mua 100 bao thuốc lá) có xu hướng giảm đều từ 2010 - 2020, phản ánh giá thuốc lá đang ngày càng dễ chi trả, sức mua thuốc lá gia tăng.
Một chuyên gia của Tổ chức y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, thuốc lá ở Việt Nam cực kỳ rẻ, vì thuế thấp. Điều này có nghĩa là giá cả không tạo được rào cản ngăn ngừa những nhóm trẻ tuổi bắt đầu hút thuốc và không khuyến khích những người hiện đang hút, bỏ thuốc lá.
"Chúng ta cần làm cho việc bắt đầu hút thuốc hay tiếp tục hút thuốc ở những người trẻ trở nên khó khăn hơn nhiều. Và, tăng thuế thuốc lá chính là biện pháp nhanh nhất và hiệu quả nhất để đạt được điều này", chuyên gia của WHO nêu ý kiến.
Bình luận (0)