Gia vị Việt vững chân trên thị trường quốc tế

"Vàng đen" trở lại, dự báo vượt 1 tỉ USD

Hạt tiêu được mệnh danh là "vàng đen" của VN nhờ có thời điểm mang về cả tỉ USD kim ngạch xuất khẩu. Sau một giai đoạn gặp khó khăn, hạt tiêu đang trở lại thời hoàng kim của mình. Ở thời điểm hiện tại, giá hạt tiêu nội địa đang dao động quanh mức 150.000 đồng/kg, còn xuất khẩu cũng tăng mạnh về giá trị và đang thẳng hướng đến cột mốc 1 tỉ USD trong năm 2024.

Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị VN (VPSA), trong tháng 6, VN xuất khẩu trên 28.000 tấn hồ tiêu các loại với kim ngạch hơn 141 triệu USD; tuy giảm về lượng nhưng lại tăng về kim ngạch nhờ giá xuất khẩu tăng cao.

"Điểm đáng chú ý là doanh nghiệp (DN) Việt ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hồ tiêu. Cụ thể, Phúc Sinh vươn lên trở thành DN xuất khẩu đứng đầu trong tháng 6 đạt 3.688 tấn, tăng 43,4% so với tháng 5 và đây cũng là lượng xuất khẩu cao nhất trong tháng của một DN tính từ đầu năm đến nay", báo cáo của VPSA viết.

Hoàng Nguyễn

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2024, VN đã xuất khẩu được trên 140.000 tấn hồ tiêu các loại, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 634 triệu USD. So với cùng kỳ năm ngoái lượng xuất khẩu giảm gần 7% nhưng kim ngạch xuất khẩu lại tăng 30,5%. Đáng chú ý, so với cùng kỳ năm 2023 giá xuất khẩu bình quân tiêu đen đạt 4.365 USD/tấn tăng đến 922 USD, còn tiêu trắng đạt 5.983 USD/tấn tăng 1.028 USD.

Lý do khiến giá tiêu tăng mạnh theo phân tích của ông Phan Minh Thông, Tổng giám đốc Công ty CP Phúc Sinh, người được mệnh danh là "vua tiêu", là do diện tích và sản lượng tiêu giảm mạnh, không chỉ ở VN mà trên toàn thế giới. So với thời đỉnh điểm, sản lượng tiêu của VN giảm 60% và hiện chỉ còn khoảng 160.000 tấn/năm. Thời gian qua, tại VN, các vùng trồng tiêu ở Đông Nam bộ và Tây nguyên đặc biệt như Lâm Đồng bị thu hẹp mạnh vì người dân chuyển sang các loại cây trồng khác cũng như chuyển sang các dự án bất động sản. Trong năm 2024, không chỉ VN mà nguồn cung hạt tiêu của nhiều nước quan trọng như Brazil hay Indonesia cũng giảm mạnh. Tại Brazil, một số nơi có thời điểm nhiệt độ lên tới 55 độ C khiến rất nhiều cánh đồng trồng tiêu bị thiệt hại lớn. Nguồn cung hạt tiêu toàn cầu trong niên vụ 2023 - 2024 chỉ khoảng 444.000 tấn nhưng nhu cầu lên đến 550.000 tấn nên giá tăng là đương nhiên. Theo dự báo, nhu cầu hạt tiêu trên thế giới trong 5 năm tới sẽ tiếp tục duy trì mức cao hơn so với nguồn cung.

Với bối cảnh như thế, trong 6 tháng đầu năm nay giá tiêu đã tăng ít nhất 100% từ 75.000 đồng/kg lên 150.000 đồng/kg, thậm chí có lúc lên tới 185.000 đồng/kg tương đương 135%. "Trong 6 tháng còn lại của năm 2024, giá tiêu sẽ tiếp tục duy trì mức cao và có thể đạt tới 160.000 - 180.000 đồng, thậm chí là 200.000 đồng/kg. Với giá tiêu cao như hiện nay và dự báo có thể lên tới 8.000 USD/tấn với tiêu đen và trên 10.000 USD/tấn tiêu trắng thì việc đạt kim ngạch 1 tỉ USD là trong tầm tay và khả năng còn cao hơn", ông Thông dự báo.

Gia vị Việt và những "ngôi sao đang lên"

Tiêu chỉ là một phần, trong ngành gia vị VN vẫn còn nhiều "ngôi sao đang lên" khác như: quế, hoa hồi, ớt, đinh hương, gừng, bạch đậu khấu, nhục đậu khấu…

Trong nhóm gia vị, quế là mặt hàng xuất khẩu mang lại giá trị lớn thứ hai sau hồ tiêu và trên thị trường thế giới, VN cũng đứng đầu về sản lượng. Trong 6 tháng qua, VN xuất khẩu gần 45.000 tấn quế, tổng kim ngạch đạt 127 triệu USD, so với cùng kỳ năm 2023 lượng xuất khẩu tăng 3,9% tuy nhiên kim ngạch giảm 1,8%. Các thị trường xuất khẩu chính là Ấn Độ, Mỹ và Bangladesh…

Tuy không có kim ngạch cao như hạt tiêu hay quế nhưng trong nửa đầu năm nay một số mặt hàng gia vị lại đạt tốc độ tăng trưởng rất mạnh. Tăng cao nhất phải kể đến là nghệ tăng 14 lần và đạt giá trị xuất khẩu 3 triệu USD. Kế đến là gừng, tăng 9 lần đạt giá trị 5,6 triệu USD và tỏi tăng 3 lần đạt 4,7 triệu USD… Để đạt được những kết quả ấn tượng này là quá trình phấn đấu của nhiều DN. Họ không chỉ đơn thuần xuất khẩu những sản phẩm riêng lẻ mà đang hướng tới các sản phẩm gia vị hoàn chỉnh, tiện dụng cho người tiêu dùng quốc tế nhằm mang lại giá trị kinh tế cao hơn.

Ông Nguyễn Trung Dũng, Giám đốc Công ty CP Dh Foods, cho biết: Xuất khẩu hàng gia vị bằng thương hiệu của DN là điều không dễ dàng. Để ngành hàng này phát triển bền vững và phù hợp với xu hướng tiêu dùng của thế giới thời gian qua công ty liên tục tham dự các triển lãm quốc tế tại các nước và đón khách quốc tế tại các triển lãm ở VN. "Bên cạnh đó chúng tôi vẫn đang cố gắng nâng cao chất lượng bằng cách đa dạng hóa danh mục sản phẩm, xây dựng thương hiệu. Điều quan trọng là cung cấp dịch vụ khách hàng tốt bao gồm tư vấn sản phẩm, giao hàng nhanh chóng và hỗ trợ sau bán hàng chu đáo để tạo dựng lòng tin và sự hài lòng của khách hàng. Các khách hàng đầu tiên của Dh Foods cũng mất đến 1 - 2 năm để thương thảo nhưng sau này khi công ty đã chinh phục được các thị trường và khách hàng khó tính như Nhật Bản hay châu Âu thì việc "chốt đơn" với khách hàng mới cũng nhanh hơn trước khá nhiều. Để tiếp tục chinh phục thị trường, chúng tôi cũng tiếp tục đầu tư một nhà máy mới ở Long An để sản xuất các sản phẩm với chất lượng ngày càng tốt hơn", ông Dũng phấn khởi thông báo.

Cũng là người tâm huyết với ngành gia vị, bà Nguyễn Thị Vân Anh, Giám đốc Công ty Trí Việt Phát, chia sẻ: Thay vì xuất khẩu theo cách truyền thống như nhiều người vẫn nghĩ thì tôi xuất khẩu tại chỗ cho các DN nước ngoài đang hoạt động tại VN như: McDonalds, KFC, Jollibee, CP… Một số đối tác nhập hàng gia vị của công ty để cung cấp cho các thị trường lân cận, thậm chí là chuỗi sản xuất của họ trên toàn cầu. "Để trở thành nguồn cung cấp cho các đơn vị này thì đòi hỏi chúng tôi phải đầu tư bài bản từ nguyên liệu đầu vào đến quy trình sản xuất bền vững, bảo vệ môi trường. Sau một thời gian, chúng tôi nhận thấy đây là lĩnh vực có nhiều tiềm năng và bản thân chúng tôi có thế mạnh về sản xuất. Chính vì vậy bên cạnh việc làm theo hợp đồng của đối tác, chúng tôi cũng phát triển các sản phẩm với thương hiệu riêng của mình phục vụ thị trường nội địa, mảnh đất vàng với hơn 100 triệu dân", bà Vân Anh cho biết.