Tiến tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI: Ba việc lớn cần tập trung

Thế hệ thanh niên hiện nay lớn lên khi đất nước đang phát triển theo nền kinh tế thị trường, do đó có điều kiện phát huy mạnh mẽ năng lực cá nhân.

Thế giới đang bước vào thời kỳ phát triển cách mạng công nghiệp thế hệ thứ tư, trong khi nước ta chưa hoàn thành công nghiệp hóa - hiện đại hóa, nghĩa là đang ở giai đoạn công nghiệp 2.0, và công nghiệp 3.0, có một vài ngành nghề tiếp cận công nghiệp 4.0. Đó là cơ hội để thanh niên ta vươn lên đi đầu xây dựng phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, thanh niên nước ta đang trải qua thời kỳ khó khăn phức tạp chưa từng có trước đây: Sản xuất kinh doanh trái phép, buôn lậu, hàng giả, kinh doanh thực phẩm bẩn, độc hại chưa bị xóa bỏ triệt để; phá rừng, đào bới quặng mỏ không ngăn chặn được; tham nhũng…

Đó là một nền kinh tế thị trường còn tự phát, chạy theo lợi nhuận tối đa, không ít trường hợp bất kể cộng đồng, bất kể người khác, tàn phá môi trường, hủy hoại giá trị truyền thống, chạy theo tiền bằng mọi cách gian dối, ác độc. Trong khi đó, tình trạng thanh niên không có việc làm gia tăng trong khi nền kinh tế chưa thu nạp hết lao động và nhà nước chưa có luật pháp về nghĩa vụ lao động. Cũng cần lưu ý thêm, có một bộ phận thanh niên mất định hướng, ăn chơi đua đòi, dễ sa ngã.

Nhận diện thực tế tình hình trên đặt ra cho nhà nước và toàn xã hội - mà thanh niên là lực lượng xung kích - trách nhiệm đấu tranh khắc phục cái xấu, cái ác, đồng thời phát huy mạnh mẽ những yếu tố tích cực, những giá trị truyền thống tốt đẹp, đạo đức, lối sống, bản sắc văn hóa dân tộc cũng như tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế giới trong quá trình hội nhập toàn cầu.

Nhìn tổng thể, cả nước luôn có phong trào thanh niên sôi nổi, rộng rãi. Vai trò của Đoàn nổi bật trong các phong trào quần chúng xuyên suốt từ những ngày giải phóng cho tới nay. Nhiều phong trào đã có tác động tích cực nền kinh tế cũng như trong xã hội khắp các địa phương cả nước.

Đặc biệt, phong trào thanh niên tình nguyện phát triển rộng rãi, tạo điều kiện giáo dục tình thương yêu đồng bào, trách nhiệm với cộng đồng, rèn luyện tính tập thể và năng lực hoạt động thực tiễn. Phong trào nghiên cứu sáng tạo khoa học công nghệ ngày càng mở rộng trong nhiều trường đại học và cả trung học phổ thông. Phong trào thanh niên công nhân học tập, rèn luyện tay nghề, nâng cao năng suất lao động. Phong trào thanh niên nông thôn vượt qua khó khăn tham gia duy trì và phát triển sản xuất nông sản, thủy hải sản góp phần đáp ứng nhu cầu đời sống nhân dân và xuất khẩu. Phong trào thanh niên khởi nghiệp ngày càng có thực chất.

Tuy nhiên, phong trào thanh niên nước ta chưa đạt đến cao trào, cũng chưa thu hút được đại bộ phận các tầng lớp thanh niên. Có những hạn chế như sau:

Nội dung khẩu hiệu phong trào chưa sát hợp với nhiều đối tượng quần chúng khác nhau. Nội dung lao động sản xuất chưa được tập trung mà lao động sản xuất là hoạt động chính của xã hội đang công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Ví dụ, phong trào "tăng năng suất lao động" hay "cải tiến kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến" đòi hỏi cán bộ Đoàn phải nghiên cứu tính năng kỹ thuật của công nghệ thiết bị, nghiên cứu kế hoạch của các nhà máy, nghiên cứu các giải pháp tăng năng suất lao động hay cải tiến quy trình sản xuất, phương pháp tổ chức lao động... Từ đó cán bộ Đoàn phải bám sát quần chúng, học hỏi thêm kinh nghiệm, kiến thức thực tiễn, nhanh chóng trưởng thành.

Ngoài ra, ngay tại địa bàn dân cư phong trào thanh niên đấu tranh chống sản xuất kinh doanh trái pháp luật, chống tệ nạn xã hội chưa được chú ý đúng mức, tệ xả rác bừa bãi trước mặt mọi người chưa được thanh niên và Đoàn thanh niên ở cơ sở phê phán, ngăn chặn và xử lý triệt để.

Phong trào thanh niên VN thời kỳ 5 năm, 10 năm tới cần xác định những mục đích gì?

Đời người có ba việc lớn nhất, đó là học, làm, và nghĩa vụ đối với Tổ quốc, đối với nhân dân. Thanh niên còn việc quan trọng nữa là lập gia đình. Vì vậy, Đoàn cần đặt ra và vận động phong trào tuổi trẻ "lập thân, lập nghiệp và lập công vì Tổ quốc, vì nhân dân".

Vận động thanh niên lập thân là vận động phong trào học tập nâng cao trình độ văn hóa, khoa học công nghệ, là rèn luyện phẩm chất, đạo đức, thể chất và lối sống lành mạnh, xây dựng gia đình hạnh phúc.

Vận động thanh niên lập nghiệp là vận động thanh niên các tầng lớp trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội mà trọng điểm là thanh niên trong các cơ sở sản xuất kinh doanh và thanh niên công sở, thanh niên khu phố, tạo ra phong trào hành động sôi nổi, xung kích sáng tạo thực hiện nhiệm vụ xây dựng phát triển đất nước, khẳng định sự nghiệp của thanh niên không tách rời từng bước đi lên của đất nước.

Vận động thanh niên lập công trong thời bình là xung kích trên mặt trận kinh tế và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.

Cần có công trình rèn luyện con người T.Ư Đoàn đã đề ra nhiều công trình, chương trình hành động thể hiện tính xung kích sáng tạo và trách nhiệm cao. Tôi đề nghị quan tâm thêm công trình rèn luyện con người và tập trung cho cơ sở: Con người là chủ thể xã hội đồng thời là lực lượng sáng tạo ra xã hội với mọi giá trị vật chất và văn hóa tinh thần, trên mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, nhân tố quyết định sự phát triển của xã hội. Vì vậy, xây dựng con người thanh niên mới là điều kiện quyết định để sáng tạo ra xã hội mới. Mặt khác xây dựng vững chắc cơ sở phường, xã, là nền tảng của xã hội. Như vậy, ba công trình thiết yếu cần được vận động đoàn viên và thanh niên tập trung nỗ lực để định hình trong vài kỳ kế hoạch, đó là: Một, công trình xây dựng "Lối sống thanh niên" (yêu nước, thương dân, có lối sống lành mạnh, văn minh, có trách nhiệm với đất nước, cộng đồng và gia đình). Hai, xây dựng hình mẫu "Cán bộ Đoàn là con người thanh niên mới tiêu biểu" cho xã hội VN mà thanh niên mong muốn: Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Ba, công trình xây dựng Đoàn cơ sở tại địa phương phường, xã: "Cơ sở Đoàn xung kích xây dựng cộng đồng xã hội an toàn, lành mạnh, văn minh, đoàn kết, bảo vệ môi trường tốt".