Giữ gìn nếp đọc

Và dĩ nhiên, không thể tránh khỏi lo âu về sự suy giảm văn hóa đọc. Rằng số phận của những cuốn sách in sẽ ở đâu và sẽ như thế nào trong hành trang vào đời của thế hệ trẻ thời thông tin số?

Trước hết phải nói, giá trị của việc đọc sách đối với sự phát triển con người dường như đã trở thành điều không thể bàn cãi.

Còn nhớ, năm 1999, tại một hội nghị ở Hồng Kông, ông Chu Hảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học - Công nghệ lúc đó, có cuộc gặp mặt với tỉ phú Bill Gates và đề nghị nhân vật huyền thoại tin học này khuyên giới trẻ VN vài điều. Bill Gates đã khuyên 4 điều, và một trong số đó: “Đọc là kỹ năng quyết định”. Ngay một người được xem là đã làm nên cuộc cách mạng máy tính cá nhân và lập nên “đế chế” Microsoft trong lĩnh vực tin học mà vẫn xem đọc, chứ không phải nghe nhìn, là một yêu cầu hàng đầu để thành công.

Đọc là cơ hội để bước vào một thế giới khác, một thế giới nào đó nằm ngoài giới hạn sống của mỗi chúng ta. Có khi, đó là bước vào một thế giới tưởng tượng vạn hoa của ai đó, và nhờ vậy mà ta nhận ra sự lung linh đầy sắc màu của trí tuệ và cảm xúc. Có khi, đó là bước vào một thế giới của trải nghiệm, nơi mà dù bạn chưa từng được tự do vác ba lô lên và đi đến một vùng đất xa xôi nào đó, nhưng nhờ trang sách bạn như thể được trải qua từng cảm xúc rõ mồn một ở nơi ấy. Có khi, đó là bước vào một lĩnh vực tri thức chuyên môn xa lạ mà trước đó bạn tưởng như mình sẽ là kẻ ngoại đạo mãi mãi, chẳng thể nào phân biệt đúng sai nhờ những tri thức tuyệt vời ấy. Có khi, đó là trở về một thế giới cổ xưa đã cách xa hàng ngàn năm, để biết về những điều xưa cũ mà chính chúng đã góp phần tạo nên thế giới bây giờ bạn sống...

Vậy nên, điều thứ hai cần nói, rất tự nhiên, sẽ là sự thiệt thòi của những ai thiếu thốn kỹ năng đọc hoặc đánh mất thói quen đọc. Bạn học cách viết thâm trầm và những ngôn từ giàu ý nghĩa ở đâu nếu không phải là từ những trang sách mỗi ngày bạn đọc? Bạn lật tới lật lui một vài trang sách để làm gì nếu không phải đó là cơ hội để bạn chiêm nghiệm sâu lắng về một minh triết nào đó làm bừng tráng cuộc đời bạn và đánh thức những cảm năng tuyệt vời trong trái tim bạn.

Hãy đặt tất cả những câu hỏi đó vào cuộc đời những người trẻ tuổi, để thấy việc cổ súy và giữ gìn nếp đọc sách phải là một trong những nét đẹp bất biến của cuộc sống con người.

Cho dù bây giờ, và rồi sau này nữa, có thể những trang sách in trên giấy không còn thời thượng bằng những màn hình sắc màu và ồn ào trên máy tính, thì điều quan trọng hơn là chúng ta vẫn phải giữ thói quen “dừng chân” đủ lâu trên trang sách để đọc, chứ không phải là vội vã liếc qua như một kẻ nghe nhìn tình cờ.

Hình thức của những trang sách, của những cuốn sách rồi cũng sẽ phải thay đổi thôi, như nó đã từng. Nhưng đừng đánh rơi thói quen quý giá và nét đẹp nền nã của văn học đọc giữa thời đại nghe nhìn lên ngôi.