Văn hóa

Góc ký họa: Chùa Một Cột

Lam Yên

02/07/2023 08:15 GMT+7

Tọa lạc tại Q.Ba Đình (Hà Nội), chùa Một Cột (còn có tên Liên Hoa đài) là "Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á" (do Tổ chức Kỷ lục châu Á xác nhận năm 2012).

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, vua Lý Thái Tông mơ thấy Phật Quan Âm ngồi trên tòa sen đưa tay dẫn vua lên tòa. Năm 1049, vua cho dựng chùa trên cột đá giữa hồ mang dáng bông sen nở (nên gọi là Liên Hoa đài). Nhiều lần được trùng tu qua các thời Trần, Hậu Lê, Nguyễn, chùa Một Cột bị Pháp đặt mìn phá hủy năm 1954 trước khi rút khỏi Hà Nội. Chùa hiện tại là phiên bản được kiến trúc sư Nguyễn Bá Lăng dựng lại năm 1955 theo kiến trúc để lại từ thời Nguyễn.

Chùa Một Cột hiện nay gồm cột đá đường kính 1,2 m cao 4 m đỡ đài Liên Hoa bằng gỗ, hình vuông (mỗi cạnh 3 m), bên trong có tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt. Mái lợp ngói, bốn góc uốn cong (tàu đao), đỉnh mái có lưỡng long chầu nguyệt (hai rồng chầu trăng) (*).

Năm 1962, quần thể chùa Một Cột được công nhận là di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Ngoài ra, chùa Một Cột từng được in trên tờ tiền 20 đồng (năm 1985), đồng xu 5.000 đồng, hình chìm trên tờ tiền 10.000 đồng, xuất hiện trên rất nhiều bộ tem từ thời VN Dân chủ cộng hòa (1957), thời Cộng hòa xã hội chủ nghĩa VN (1988, 2002, 2012)…

(*) Rồng là linh vật, biểu tượng sức mạnh, khí dương. Mặt trăng là biểu tượng của sinh sôi, khí âm. Lưỡng long chầu nguyệt cầu sức mạnh và sự phát triển, âm dương hòa hợp, mưa thuận gió hòa (nông dân VN ngày xưa dựa vào trăng để canh vụ mùa).