Hàn - Nhật - Trung tiến tới giảng hòa

Theo AFP, Tổng thống nước chủ nhà Park Geun-hye cùng Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã thảo luận về một loạt chủ đề, từ thương mại tự do đến mối đe dọa từ chương trình vũ khí hạt nhân của CHDCND Triều Tiên, trong cuộc gặp kéo dài 90 phút tại thủ đô Hàn Quốc.

Giới quan sát đánh giá cuộc họp cấp cao này được xem như một biểu tượng cho ý định thúc đẩy quan hệ nhằm hướng đến những lợi ích đáng kể về ngoại giao lẫn kinh tế trong bối cảnh các tranh chấp về lịch sử và chủ quyền chưa thể được giải quyết trong thời gian trước mắt. “Chúng tôi nhất trí rằng hợp tác 3 bên đã được khôi phục hoàn toàn nhân cuộc họp thượng đỉnh này”, Reuters dẫn tuyên bố chung của 3 nhà lãnh đạo viết.

Có thể thấy trọng tâm của cuộc họp 3 bên hôm qua là hợp tác kinh tế khi Trung Quốc đang cố thúc đẩy hợp tác thương mại với 2 đối tác lớn trong khu vực nhằm tạo đà mới cho nền kinh tế đang trì trệ của nước này. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng muốn tránh né vấn đề tranh chấp tại Biển Đông khi Nhật lẫn Hàn Quốc đều là đồng minh lớn của Mỹ và Tokyo đã công khai ủng hộ việc Washington tuần tra áp sát đảo nhân tạo phi pháp do Trung Quốc xây đắp trên Biển Đông. Ý định này được thể hiện qua việc cử Thủ tướng Lý Khắc Cường dự họp thay vì Chủ tịch Tập Cận Bình. Ông Lý được xem là người chịu trách nhiệm về chính sách kinh tế còn ông Tập xử lý các vấn đề chính trị và an ninh.

Chiều 1.11, cũng tại Seoul, Thủ tướng Abe và Thủ tướng Lý đã có cuộc họp song phương. Theo Reuters, 2 nhà lãnh đạo nhất trí nối lại đàm phán về hoạt động khai thác khí đốt tại vùng chưa phân định trên biển Hoa Đông, đồng thời tích cực phối hợp để sớm thực thi cơ chế liên lạc quân sự giữa hai nước. Dự kiến, ông Abe sẽ gặp Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye vào hôm nay 2.11.

Tuy các nhà lãnh đạo Hàn, Trung, Nhật không công khai đề cập về Biển Đông nhưng các nguồn tin cho biết vấn đề này vẫn hiện diện trong các cuộc họp tại Seoul. Sáng 1.11, Ngoại trưởng Nhật Fumio Kishida có cuộc trao đổi kéo dài 45 phút với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị. Dù giới chức 2 nước từ chối cho biết về nội dung thảo luận nhưng ông Vương đã lớn tiếng cảnh báo Nhật đứng ngoài tranh chấp ở Biển Đông và còn bày tỏ “băn khoăn” về việc Nhật “có liên quan gì ở đó” khi tiếp xúc với báo giới ở Hàn Quốc.

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cũng đặt chân tới Hàn Quốc để thảo luận về nhiều vấn đề an ninh. Washington được cho là đang muốn tìm kiếm thêm sự ủng hộ trong khu vực liên quan đến kế hoạch tuần tra thách thức tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. AFP dẫn lời ông Carter tuyên bố tranh chấp lãnh thổ và các hành động gây quan ngại ở Biển Đông khiến nhiều nước trong khu vực muốn tăng cường hợp tác với Mỹ.

Dự kiến, chủ nhân Lầu Năm Góc sẽ rời Seoul để đến Malaysia dự Hội nghị Bộ trưởng ASEAN mở rộng (ADMM+) bắt đầu từ hôm nay 2.11. Phát biểu với các phóng viên, Bộ trưởng Carter khẳng định chương trình nghị sự của ADMM+ lần này sẽ bao gồm Biển Đông, trong đó “đáng lưu ý nhất là hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo cũng như hoạt động quân sự với tốc độ chưa từng thấy của Trung Quốc”.