Hãng bay sẽ tốn thêm hàng chục triệu USD để theo đuổi hàng không xanh

Nội dung nằm trong báo cáo mới đây của Cục Hàng không Việt Nam gửi Bộ GTVT về việc tham gia CORSIA của Hàng không Việt Nam và khi EU áp dụng các chính sách mới về nhiên liệu bền vững.

ẢNH: VNA

Thách thức lớn nhất là chi phí

Theo lãnh đạo Cục Hàng không, việc cam kết giảm phát thải ròng đã được triển khai cao nhất ở cấp lãnh đạo Chính phủ và Việt Nam có nghĩa vụ triển khai các nhiệm vụ cụ thể để thực hiện cam kết này.

Cùng với đó, để triển khai thỏa thuận Paris, Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế ICAO đã ban hành CORSIA với mục đích góp phần đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 của lĩnh vực hàng không dân dụng. Cụ thể, các quốc gia sẽ phải thực hiện Giám sát - Báo cáo - Thẩm tra (MRV) phát thải CO₂ từ các chuyến bay quốc tế hàng năm kể từ năm 2019. ICAO lấy năm 2019, 2020 là các năm tính đường cơ sở phát thải. Việc thực hiện bù đắp carbon theo CORSIA được tính từ năm 2021 - 2035 và được chia thành 2 giai đoạn chính: Giai đoạn tự nguyện tham gia (từ năm 2021 - 2026, trong đó giai đoạn 2021- 2023 là giai đoạn thí điểm, giai đoạn 2024 - 2026 là giai đoạn 1); Giai đoạn bắt buộc tham gia (giai đoạn 2) diễn ra từ năm 2027 - 2035.

Trên website chính thức của ICAO, tới thời điểm 1.1 năm nay, đã có 126 quốc gia tham gia CORSIA giai đoạn tự nguyện. Các quốc gia này có các yêu cầu hỗ trợ sẽ được ưu tiên theo chương trình hỗ trợ, xây dựng năng lực và đào tạo (ACT-CORSIA). Việc tham gia giai đoạn tự nguyện CORSIA giúp các quốc gia có thể tranh thủ sự hỗ trợ của ICAO và quốc gia thành viên xây dựng năng lực thực hiện và chuẩn bị cho việc phải thực hiện nghĩa vụ bù đắp carbon sau này.

Cục Hàng không đánh giá các hãng hàng không Việt Nam là đối tượng chịu tác động trực tiếp từ việc thực hiện CORSIA bao gồm cả ở giai đoạn tự nguyện và bắt buộc. Việc tham gia CORSIA từ giai đoạn tự nguyện sẽ khiến các hãng hàng không nội đứng trước nhiều thách thức, khó khăn.

Tính toán sơ bộ, với chi phí mua tín chỉ carbon để bù đắp cho lượng khí thải phát ra khi tham gia giai đoạn tự nguyện từ 1.1.2024 tới hết năm 2026 thấp nhất sẽ hơn 13 triệu USD (với giá tín chỉ là 6 USD) và cao nhất là hơn 92 triệu USD (giá tín chỉ 40 USD). Nếu tham gia giai đoạn tự nguyện từ 1.1.2025, thì trong năm 2025, hãng hàng không quốc gia Việt Nam có thể phải trả thêm số tiền thấp nhất từ 4,6 triệu USD tới cao nhất là 31 triệu USD cho việc mua tín chỉ carbon (tương ứng với mức giá từ 6 USD cho tới 40 USD/tín chỉ). Trong năm 2026, các con số tương ứng sẽ là 5,6 triệu USD và 37,5 triệu USD.

"Các con số như trên đã cho thấy những khó khăn, thách thức rất lớn về tài chính đối với các hãng hàng không Việt Nam nếu như tham gia giai đoạn tự nguyện của CORSIA sớm hơn dù chỉ 1 năm" - nhà chức trách hàng không Việt Nam nhận định.

Bên cạnh đó, tham gia CORSIA tương đương với việc Nhà nước Việt Nam tham gia một hiệp định quốc tế. Do đó, đây không chỉ là trách nhiệm của các hãng hàng không Việt Nam mà cần có sự chung sức, đồng lòng, hỗ trợ của các Bộ, ban ngành, cơ quan, đơn vị có liên quan trong và ngoài ngành, nhằm bảo đảm cho việc Việt Nam sẽ tham gia đúng với cam kết, trách nhiệm của một quốc gia có uy tín với bạn bè quốc tế.

Từ những phân tích trên, ngành hàng không thống nhất và dự kiến tham gia CORSIA giai đoạn tự nguyện từ 1.1.2026.

ẢNH: TN

Đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp

Trước đó, Bộ Ngoại giao cũng đã có văn bản gửi Chính phủ kiến nghị ngành hàng không sớm nghiên cứu về quy định phát triển bền vững liên quan đến lĩnh vực hàng không (ReFuelEU Aviation) được Nghị viện châu Âu thông qua vào tháng 10.2023 và bắt đầu có hiệu lực từ 1.1.2024. Theo đó, bắt đầu từ năm 2025, nhiên liệu máy bay được nạp tại các sân bay EU phải chứa ít nhất 2% SAF (nhiên liệu hàng không bền vững). Tỷ lệ SAF sẽ tăng dần lên 6%, 20% và 70% vào các năm 2030, 2035, 2050.

Lãnh đạo Cục Hàng không cho biết đơn vị này đã chủ động nghiên cứu, nắm tình hình về chính sách liên quan tới phát triển bền vững trên thế giới nói chung và của EU nói riêng. Những quy định này dự kiến sẽ có tác động rất lớn đến chi phí khai thác/giá vé và tính cạnh tranh của các hãng hàng không khai thác các chuyến bay trực tiếp giữa các khu vực EU và ASEAN (trong đó có Việt Nam) bên cạnh việc chi phí khi tham gia CORSIA.

"Cục đã nhiều lần trao đổi, họp bàn với các cơ quan, đơn vị liên quan về những khó khăn của các hãng hàng không Việt Nam khi EU ban hành các chính sách mới về phát triển bền vững để thống nhất đề xuất, kiến nghị các giải pháp cụ thể với Nhà nước và các bộ, ngành liên quan. Mới nhất, ngày 4.10, Cục Hàng không đã tổ chức cuộc họp với các hãng hàng không Việt Nam, các cơ quan, đơn vị trong ngành để thống nhất phương án đề xuất, kiến nghị, trên cơ sở đó báo cáo Bộ GTVT để Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trong tháng 11" - lãnh đạo Cục Hàng không thông tin.

Từ góc độ đối ngoại, Bộ Ngoại giao kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch tổng thể phát triển ngành hàng không bền vững với lộ trình phù hợp, bao gồm các giải pháp về hạ tầng, công nghệ, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp trong chuyển đổi nhiên liệu hàng không bền vững, đồng bộ hóa các tiêu chuẩn trong nước với tiêu chuẩn quốc tế về SAF.

Ngoài ra, cần nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, theo dõi sát các động thái, chính sách của các nước, các tổ chức quốc tế về phát triển bền vững ngành hàng không và các nhiên liệu SAF, các biện pháp thích ứng, các sáng kiến tập hợp lực lượng nhằm củng cố, mở rộng chuỗi cung ứng SAF khu vực và toàn cầu... Đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao kinh tế hỗ trợ doanh nghiệp, địa phương tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư FDI trong lĩnh vực sản xuất và cung ứng nhiên liệu SAF tại Việt Nam...