Hàng xuất khẩu sẽ được hưởng ưu đãi thuế từ Mỹ

Giải quyết được bài toán cạnh tranh về giá

Việt Nam đã chính thức đặt vấn đề với Đại diện Thương mại Mỹ về việc xem xét, trao GSP cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam hồi tháng 5 vừa qua. Tương tự như Nhật, Canada, hoặc EU, chương trình GSP được Mỹ đưa ra năm 1976 dành cho những nước đang phát triển. Với ưu đãi gần như miễn thuế hoàn toàn, hàng hóa đạt yêu cầu chất lượng và kỹ thuật của những nước đang phát triển có thể xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Mỹ và Công ty luật Sidley Austin, có khoảng 3.400 dòng thuế hàng hóa nhập khẩu được hưởng chương trình GSP. Hiện tại Việt Nam xuất vào Mỹ sản phẩm của khoảng 1.000 dòng thuế. Những mặt hàng nhập khẩu được cho là nhạy cảm, ảnh hưởng đến một số ngành công nghiệp của Mỹ không được hưởng GSP, thay vào đó thuế nhập khẩu đôi khi cao hơn những thị trường khác. Chẳng hạn như dệt may, giày dép, sản phẩm da, găng tay, túi xách, sản phẩm thép, một số nông sản có quota hoặc hàng hóa có quota khác... Những mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam như thủy sản, nhựa, gỗ, nông sản, thực phẩm... được xem là đối tượng hưởng GSP. Đối với nông sản, trái cây hay thực phẩm, để được hưởng GSP phải đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm của Cơ quan Quản lý thực phẩm Mỹ - FDA. Các mặt hàng gốm, sứ, lò sưởi, loa, thiết bị tăng âm, yên ngựa, kim loại quý, nữ trang giả, đồ gỗ, bút viết, thiết bị dụng cụ cho sân golf, bóng hơi... được ưu tiên nhập khẩu vào Mỹ và hưởng thuế theo GSP.

Bà Võ Mai, Trưởng ban điều hành dự án liên kết GAP Sông Tiền - nguyên Chủ tịch Hiệp hội trái cây Việt Nam (Vinafruit), cho biết trái cây Việt Nam xuất vào Mỹ những năm qua có tăng nhưng chưa nhiều, vì khó đáp ứng những tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm, và cạnh tranh không lại về giá với những nước xuất khẩu khác. Theo Vinafruit, kim ngạch trái cây vào Mỹ của Việt Nam năm 2007 khoảng 20 triệu USD (năm 2006 là 18 triệu USD) trong tổng kim ngạch xuất khẩu trái cây năm ngoái là 300 triệu USD, chủ yếu là trái cây đóng hộp. Trái cây tươi Việt Nam gần như chưa có mặt tại thị trường Mỹ hoặc với số lượng cực kỳ thấp vì vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Ông Nguyễn Văn Kỳ, Tổng thư ký Vinafruit, nhận định nếu có GSP, trái cây Việt Nam sẽ giải quyết được bài toán cạnh tranh về giá.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, khả năng Tổng thống Mỹ trao GSP cho Việt Nam rất cao vì Việt Nam đã đáp ứng các yêu cầu của nước đang phát triển thụ hưởng GSP như: đã có quy chế PNTR (quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn) với Mỹ, là thành viên WTO, không có những chính sách đi ngược lại với thương mại của Mỹ... Dự kiến chậm nhất cuối năm 2008, Mỹ sẽ chấp thuận và cấp GSP cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Khi Mỹ chấp thuận chương trình GSP cho Việt Nam, các cơ quan phụ trách thương mại của nước này còn phải xem xét tiêu chuẩn kim ngạch mà dựa vào đó một hàng hóa có thể được đưa vào hoặc bị loại ra khỏi danh sách. Cụ thể hàng hóa được hưởng GSP có tổng kim ngạch không quá 130 triệu USD và giá trị này thay đổi hằng năm theo hướng tăng lên. Tuy nhiên, tiêu chí này không được xem xét nhiều bằng tiêu chí: không vượt quá 50% tổng giá trị nhập khẩu mặt hàng đó ở Mỹ và ít nhất 35% hàng hóa có nguyên liệu hoặc lao động ở Việt Nam hoặc ASEAN.

Lợi ích cho cả hai phía

Đầu tháng 5 vừa qua, một đoàn doanh nghiệp thuộc Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN gồm những tập đoàn và công ty hàng đầu như General Electric, Boeing, Exxon Mobil, General Motor, Hewlett Packard, Nike, Time Warner, Johnson & Johnson... đã có chuyến thăm Việt Nam và một số nước khác trong khu vực ASEAN. Ông Matthew P.Daley, Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, cho biết mục đích chuyến đi của các thành viên không chỉ tìm hiểu môi trường Việt Nam mà còn khảo sát những tiêu chuẩn cần thiết để Mỹ trao GSP cho Việt Nam. Ngày 19.6, tức trước chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng 4 ngày, hội đồng này đã gửi bản kiến nghị lên Đại diện Thương mại Mỹ - bà Susan Schwab. Theo đó, hội đồng ủng hộ Việt Nam cũng như yêu cầu bà Schwab xem xét và đề nghị Tổng thống trao GSP cho hàng hóa của Việt Nam. Ông Matthew P.Daley nói rằng, GSP không chỉ giúp Việt Nam xóa đói giảm nghèo mà còn làm tăng lợi ích thương mại giữa hai  nước bởi các doanh nghiệp Mỹ đã nhận thấy quyết tâm của Chính phủ Việt Nam chuyển đổi nền kinh tế và hòa nhập vào kinh tế toàn cầu.

Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho biết hàng hóa Việt Nam được tham gia chương trình GSP không chỉ có lợi cho phía Việt Nam mà còn đem lại lợi ích cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ vì được tiếp cận với hàng hóa và cả nguồn nguyên liệu nhanh, đa dạng với chi phí rẻ hơn. Năm 2007 nhờ GSP, các nhà nhập khẩu của Mỹ đã tiết kiệm được 1 tỉ USD tiền thuế. Người dân Mỹ gần như đều có thể sử dụng hàng tiêu dùng mà họ cần nhờ giá rẻ.

Minh Quang