Hương vị quê hương: Nhớ món ba đậu

Ba đậu làm từ ba nguyên liệu chính gồm: gạo, đậu xanh và đậu phộng được ngâm riêng trong nước, sau đó xay thành bột và trộn đều với nhau. Tùy theo từng người làm mà cách trộn tỷ lệ cho từng loại bột trên cũng khác nhau. Theo kinh nghiệm của mẹ tôi, nếu tỷ lệ đậu xanh và đậu phộng nhiều thì chất lượng ba đậu sẽ thơm ngon và béo hơn.

Cho toàn bộ số bột trộn trên vào một cái nồi to, nêm thêm ít muối hầm và dầu ăn vào, bắc lên bếp, dùng hai chiếc đũa to bản khuấy đều. Công đoạn này người làm gọi là giáo ba đậu. Khuấy chừng khoảng ba mươi phút thì nồi bột sệt dần lại. Càng về sau, nồi bột càng đặc nên người giáo phải ngồi trên chiếc đòn cao, hai chân tì mạnh dưới đất, hai tay cầm hai chiếc đũa bếp giáo liên tục, đều tay, nếu không nồi bột sẽ sánh, không đều và sượng. Lúc này phải cho lửa nhỏ lại, giáo mãi chừng đến khoảng chín mươi phút, nồi bột thật đặc và chín, tỏa mùi thơm thì xong công đoạn này.

Trong lúc giáo, người giáo tranh thủ chuẩn bị một cái nia to, trên mặt nia trải một lớp lá chuối. Nồi bột sau khi nhắc ra khỏi bếp được đổ xuống nia, rồi nhanh tay cán ra dày chừng 5 đến 7 cm. Để khoảng một tiếng đồng hồ thì nia ba đậu nguội. Dùng dao cắt từng đường chéo nhau sao cho miếng đậu gỡ ra bằng khoảng bốn ngón tay xếp lại. Để miếng đậu đẹp và thơm ngon hơn, người làm phải qua một công đoạn nữa là khử dầu ăn thật tới rồi xắt nhỏ lá hẹ tươi, phi thơm, thoa đều lên từng miếng đậu. Đến đây, món ba đậu coi như đã hoàn tất.

Ba đậu chấm nước mắm, ăn với cơm, bánh tráng đều rất ngon. Vị của ba đậu là sự hòa quyện ngọt ngào của cái bùi, cái dẻo, béo và thơm. Loại đậu truyền thống này càng ăn càng thấy thích thú và người được ăn lần đầu tiên không thể không thốt lên rằng: đây là món gì mà sao ngon thế!

Đời sống phát triển, cả những vùng xa xôi nhất cũng không thiếu những món ngon. Thế nhưng, mỗi lần nhà có giỗ, mẹ tôi vẫn không quên làm món ba đậu, một món truyền thống tuy đơn giản nhưng mang nét đẹp về văn hóa ẩm thực của một vùng quê.