Các tổ chức y tế nói trên bao gồm Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), Viện Đánh giá rủi ro Liên bang Đức (BfR), Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE), Bộ Y tế Nhật Bản v.v... đã chứng minh kết quả tích cực về khả năng giảm tác hại của thuốc lá thế hệ mới hoặc phù hợp với mục tiêu cải thiện sức khỏe cộng đồng trước khi cấp phép để thương mại.
Loại TLTHM nào được nhiều bên công nhận về khả năng giảm tác hại?
Mặc dù các sản phẩm thay thế thuốc lá dù dưới hình thức nào đều không phải là sản phẩm an toàn, nhưng so với thuốc lá điếu thông thường thì hàm lượng các chất gây hại ít hơn.
Trên cơ sở đó, FDA đã thẩm định hàng loạt các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (TLTHM) bằng các kiểm nghiệm khoa học để xác định hàm lượng các chất gây hại lên cơ thể thấp hơn so với thuốc lá điếu. Sau nhiều năm, đến nay chỉ có một số ít sản phẩm thuốc lá làm nóng (TLLN) đạt được chỉ định Sản phẩm thuốc lá Điều chỉnh nguy cơ (MRTP). Điều này có nghĩa, đây là sản phẩm thay thế giảm phơi nhiễm với các chất có hại.
Không chỉ riêng FDA, hàng loạt quốc gia đã cùng tham gia vào quá trình thẩm định sản phẩm này. Giới khoa học Nhật Bản đã triển khai nhiều nghiên cứu để đo lường tác động trước, trong và cả sau khi đã hợp pháp hóa TLLN.
Cụ thể, Viện Y tế Công cộng Quốc gia Nhật Bản đã tiến hành nghiên cứu và kết luận hàm lượng nicotine trong đầu lọc thuốc lá và khí hơi (aerosol) từ TLLN gần giống như hàm lượng nicotine trong thuốc lá điếu. Nhưng hàm lượng nitrosamine và carbon monoxide - CO (các tác nhân gây bệnh và ung thư) lần lượt chỉ bằng 1/5 và 1/100 so với khói của thuốc lá điếu, trùng khớp với kết quả đo kiểm nồng độ các chất gây hại nêu trên theo công bố của FDA.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế và Trung tâm Ung thư Quốc gia Nhật Bản còn thực hiện nghiên cứu và công bố kết quả: Nguy cơ ung thư trọn đời của TLLN là dưới mức 1/100.000, thấp hơn 3 bậc so với thuốc lá điếu thông thường.
Nghiên cứu của Viện Đánh giá Rủi ro Liên bang Đức (Federal Institute for Risk Assessment - BfR) thực hiện năm 2017 đã tiến hành so sánh có trong thuốc lá làm nóng và thuốc lá điếu thông thường. Kết quả cho thấy nồng độ nicotine giữa hai sản phẩm là tương đương nhau, trong khi đó, có sự giảm đáng kể hàm lượng aldehyde (80-95%) và hợp chất hữu cơ bay hơi (97-99%) của thuốc lá làm nóng so với thuốc lá điếu.
Không thiếu bằng chứng khoa học về TLTHM để Việt Nam tham chiếu
Trong khi thế giới đã có hàng loạt nghiên cứu khoa học về khả năng giảm tác hại của TLLN thì tại Việt Nam vẫn còn một số ý kiến cho rằng cần đầu tư thêm nhân lực, thiết bị và thời gian nghiên cứu để làm rõ khả năng này.
Xét về điều kiện trong nước, từ năm 2020 Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam (VSQI) thuộc Bộ Khoa học - Công nghệ đã nghiên cứu và công bố 3 tiêu chuẩn quốc gia về sản phẩm TLLN, đến năm 2022 tiếp tục công bố 4 tiêu chuẩn quốc gia về TLĐT.
Ba tiêu chuẩn quốc gia đầu tiên của TLTHM từ VSQI, Bộ Khoa học-Công nghệ
Theo các chuyên gia, những quốc gia như Việt Nam có thể tận dụng lợi thế người đi sau từ những kết quả nghiên cứu thực tiễn của bạn bè quốc tế để sớm đưa mặt hàng này vào quản lý.
Hiện các văn bản luật hiện hành của Việt Nam như Luật Phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) 2012 cũng quy định rõ về "dạng khác" của thuốc lá. Theo đó, do TLLN có cấu tạo là nguyên liệu thuốc lá nên phù hợp với "dạng khác" trong quy định này. Đồng thời cũng đồng nhất với đề xuất của WHO kêu gọi các quốc gia nên quản lý TLLN theo luật hiện hành.
Do vậy, Việt Nam có thể tận dụng tốt lợi thế sẵn có từ các nước đi trước, hệ thống khoa học đã được thẩm định, Luật PCTHTL hiện hành, để sớm ban hành cơ chế quản lý TLTHM. Đặc biệt, Việt Nam sắp tham gia vào Hội nghị Các bên về kiểm soát thuốc lá lần thứ 10 (COP10) do WHO tổ chức vào tháng 11 năm nay. Việc sớm đưa các sản phẩm thuốc lá mới vào quản lý sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực quốc gia về kiểm soát thuốc lá trong mắt bạn bè quốc tế.
Tại Nhật Bản, doanh số kinh doanh thuốc lá điếu đã giảm gần 34% trong vòng 4 năm kể từ năm 2015.
Số lượng thuốc lá điếu Nhật Bản sụt giảm tương ứng với thời điểm TLLN được giới thiệu vào thị trường.
Tốc độ giảm doanh số bán thuốc lá điếu cũng tăng gấp 5 lần - từ 2% hàng năm trong giai đoạn 2011-2015, giảm đến 10% hàng năm trong giai đoạn 2015-2018. Theo báo cáo mới nhất của ngành, kể từ năm 2015, lượng thuốc lá tiêu thụ đã giảm 44% trong 5 năm.
Bình luận (0)