Khẩn cấp bảo tồn văn hóa Quảng Nam

Chớ tạo thêm sẹo cho cơ thể Mỹ Sơn

Ở Mỹ Sơn, di sản kiến trúc và khung cảnh thiên nhiên gắn chặt trong một thể hữu cơ, không thể và không nên tách lìa. Cả di sản kiến trúc và khung cảnh thiên nhiên đều bị tàn tạ, đều bị phế tích hóa. Cả hai đều cần được bảo tồn bởi sự ứng xử ân cần và khoa học.

Chiếc cầu bắc qua Khe Thẻ ở lối vào thung lũng Mỹ Sơn cách nay hơn chục năm đã là một ví dụ chưa thành công về sự bổ sung vào cảnh quan thiên nhiên.

Những trận lũ lụt do Khe Thẻ gây nên tác hại đến di tích, từ lâu đã là một thách thức. Tuy nhiên, việc giảm thiểu tác hại của chúng chưa hề được đặt ra ở cái tầm mà một di sản tầm nhân loại đòi hỏi. Những can thiệp nhỏ hơn, ở Mỹ Sơn, so với việc xây kè và làm cầu ở cận kề hạt nhân duy nhất còn sót lại khá nguyên vẹn (*), cũng cần được cân nhắc ở chính cái tầm ấy trên cơ sở những chuẩn mực được quốc tế công nhận.

Vẫn còn đủ thời gian để tìm tòi và đưa ra những giải pháp để trị cái nguy cơ từ con suối Khe Thẻ, mà không gây tổn thương cho di sản đất trời và di sản lịch sử đã bị tổn thương.

Chớ tạo thêm vết sẹo cho cơ thể có một không hai của Mỹ Sơn.

GS-TS-KTS Hoàng Đạo Kính
(*) Đoạn suối bị bê tông hóa nằm liền kề với khu tháp còn khá nguyên vẹn.

Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam vừa ký văn bản về các hoạt động xây dựng ở Mỹ Sơn. Trong văn bản này, bà Katherine Muller-Marin nhắc lại: Để tuân thủ Công ước Bảo vệ các di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới năm 1972, hoạt động can thiệp vào Mỹ Sơn cần tuân thủ một quy trình trong đó bao gồm công tác đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng nhằm đảm bảo tính xác thực và tính toàn vẹn của di sản đã được công nhận.

Trinh Nguyễn