Khoa ’NoK’ Nguyễn: 'Hệ sinh thái eSports, nếu có, chỉ xuất phát từ cộng đồng'

PV: Trong tập 2 của Shark Tank Việt Nam mùa 2019, một startup về eSports đã kêu gọi vốn nhưng bị các nhà nhà đầu tư từ chối. Có nhiều ý kiến cho rằng, đơn vị này khó có thể được định vị như một tổ chức làm eSports chuyên nghiệp, anh đánh giá sao về điều này?

Anh Khoa NoK: Trước hết, tôi cho rằng về bản chất, Shark Tank vẫn chỉ là một gameshow giải trí, dù có thể chương trình được truyền thông với tầm vĩ mô, to lớn. Ở góc nhìn cá nhân tôi, thì với nhà đài, đây là gameshow đem kiến thức về đầu tư kinh doanh đến với mọi người, từ đó, có người xem. Với các shark, là nơi để đánh bóng tên tuổi của mình, rất cần cho việc kinh doanh của họ. Với các startup, là cơ hội để quảng bá sản phẩm, kế hoạch, thương hiệu của mình trên sóng truyền hình.

Thứ hai kế đến, cần hiểu rõ về eSports, nói trắng ra, eSports cũng chỉ là một thể loại game. Game có nhiều thể loại: MMO, Casual… và eSports là một thể loại như thế.  Và khi phát hành game, tùy vào thể loại mà nhà phát hành có chiến lược triển khai quảng bá thích hợp. Ở eSports, không có cách nào khác là tổ chức các giải đấu hào nhoáng, đánh bóng các game thủ lung linh và dùng những hình ảnh này để làm thương hiệu cho tựa game của mình. 

Đến đây, dựa vào những gì họ nói trên chương trình, có thể thấy vai trò thực tế của Startup này trong ngành eSports là gì? Đó là “ăn theo”, kiếm tiền dựa vào các giải đấu, các khoản tiền thưởng do NPH bỏ ra. Họ lập đội game, đầu tư tiền của để đội có chiến thắng và thu lợi. Đây là một việc làm hợp lý và chính đáng, nhưng nên dừng ở đó vì không ai là tài giỏi hoàn toàn, hôm nay đội game của bạn có thể giành giải này giải kia, nhưng mai lại là đội khác thế chỗ. 

Do vậy, định hướng xây dựng học viện game thủ, đào tạo game thủ là một việc làm xa vời với thực tế, khi bản thân đội game của startup này mới chỉ có vài giải thưởng ở một tựa game. Trường Bách Khoa có thể đào tạo ra những sinh viên ưu tú, xuất chúng nhưng khi thành công ngoài xã hội, có thể là bạn sinh viên nào đó của Nông Lâm hoặc thậm chí, thực tế chứng mình là những người không có bằng Đại Học.

Cần phân biệt rõ giữa một giải đấu eSport chuyên nghiệp (như trong ảnh) với một gameshow giải trí trên truyền hình Riot Games

Vậy nên, nếu nói Startup này đã dựa vào bản chất của gameshow Shark Tank để giới thiệu về tên tuổi của mình, thì hợp lý. Nhưng nếu đến chương trình để kiếm vốn, thì là chuyện khác.

Một vài đồng nghiệp cùng thời với tôi đã nêu ra một số góc nhìn cá nhân về chuyện này trên mạng xã hội, và tôi đồng ý với họ, nên không còn gì để nói thêm nữa.

Sẽ chẳng có gì ngạc nhiên khi Startup này không gọi được vốn, chưa kể, việc họ đến với chương trình, thổi phồng quá mức về doanh thu, năng lực, tầm nhìn bản thân trước các “cáo già” kinh doanh mà không đưa ra được bằng chứng, lý luận thuyết phục,... nên kết quả này là điều dễ hiểu.

Anh Khoa NoK: Nói như vậy là sai hoàn toàn. Đầu tiên, đi kêu gọi vốn với kế hoach viễn vông, khả năng có hạn và không nhận được đầu tư, thì kết quả như thế là đúng. Tiếp nữa, dân kinh doanh, họ “đánh hơi” tiền rất nhanh, nếu anh đã có kế hoạch hoàn hảo, sản phẩm có tương lai tôi cam đoan anh sẽ nhận hỗ trợ từ họ ngay. Nói cho đơn giản, các Shark chưa có đủ cơ sở để nhận ra eSports là nơi đáng quan tâm. Chứ đừng bảo chưa có được sự công nhận và quan tâm như mọi người hay phàn nàn.

Có các nhãn hàng vẫn tài trợ khi thấy hợp lý, có những công ty chuyên làm giải đấu eSports đứng đầu thế giới, có những đội game thu nhập khủng, có những người vẫn làm trong nghề này và có thu nhập, doanh thu khá đấy thôi. Chủ yếu là bạn đang làm gì, có đúng và hợp lý hay không.

 

Anh Khoa NoK (ngoài cùng bên phải) tại WCG Grand Finals 2011

Nhân vật cung cấp

 

PV: Các suất tham dự những sân chơi eSports lớn đang phụ thuộc vào một vài cá nhân hoặc doanh nghiệp, không có các cơ quan chức năng phụ trách, phải chăng đã tới lúc quan tâm đến việc này?

 

Anh Khoa Nok: Nếu nói các suất này phụ thuộc vào một cá nhân thì tôi không đồng ý, Việt Nam đã có VIRESA (Hội Thể thao Điện tử Giải trí Việt Nam - PV), tôi dám chắc VIRESA cũng có kế hoạch, nhưng vì một lý do nào đó họ không thể thực hiện, cái này tôi chịu.

 

Dẫu vậy, vẫn sẽ đúng khi nói eSports Việt cần sự quan tâm hơn từ các cơ quan chuyên trách lớn hơn. Tôi không dám nói VIRESA không được việc, nhưng tôi tin công tác tuyển chọn, tổ chức sẽ được cải thiện, nếu có các ban ngành lớn hơn, Liên đoàn Thể Thao Điện Tử chẳng hạn, coi sóc những cơ hội thế này để tránh những lùm xùm đáng tiếc xảy ra gần đây. Nói một cách đơn giản dễ hiểu, một đứa trẻ có được ông bà, cha mẹ quan tâm là điều tốt, nhưng nếu nó được xã hội, cả nước quan tâm, dĩ nhiên sẽ tốt hơn.

 

PV: Sau 15 năm, eSports có gì khác không thưa anh?

 

Anh Khoa NoK: Trở lại như ban đầu, eSports là một thể loại game, và game thì dựa vào NPH. Nên bức tranh này, ở thời điểm này, nhìn thì hoành tráng, tiềm năng, nhưng thực tế tương lai không ai biết. Liên Minh Huyền Thoại, Liên Quân Mobile, PUBG Mobile thành công, có lượng người chơi đông đảo ở VN là nhờ công sức, tiền của từ các NPH. Các tựa game eSports khác thì lận đận, long đong cũng bởi họ không có nhà phát hành ở thị trường trong nước. 

Người chơi, người làm eSports ở Việt Nam nên bỏ đi cái tư tưởng cũ rích hơn chục năm về trước là không cần NPH, game đông, tính đối kháng cao, có tính cân bằng là game eSports. Đó là thời sơ khai, loạn lạc, còn hiện tại, tất cả đã vào quy cũ, luật lệ, vào vòng xoáy của kinh tế… tất cả dựa vào năng lực, tiềm năng của NPH ở thị trường thôi. 

 

PV: Tốc độ thay đổi của ngành công nghiệp game đang diễn ra chóng mặt, những hiện tượng như bản Mod Auto Chess, hoặc cấu trúc game Battle Royale,... đang buộc các ông lớn đầu ngành phải làm mới liên tục và ra mắt/cập nhật những sản phẩm đỉnh của mình. Anh có nghĩ điều này là trở ngại cho người làm eSports, khi không biết đâu mới là kênh game đầu tư hiệu quả nhất?

 

Ngành công nghiệp game thay đổi với tốc độ chóng mặt, sự hấp dẫn của eSport theo đó trở thành một hiện tượng của xã hội Riot Games

Anh Khoa NoK: Tôi nghĩ là không, ngược lại, điều này còn nâng tính cạnh tranh, đòi hỏi sự sáng tạo, từ đó, đem đến cho ngành, cho người chơi, người tham gia sự mới mẻ. Mà thực ra làm eSports là làm một phần nhỏ trong mảng game thôi mà.

 

PV: Nếu so với các nước trong cùng khu vực, anh có nghĩ Việt Nam là một trong những đơn vị dẫn đầu về eSports nói chung?

Anh Khoa NoK: Ở khu vực, tôi cam đoan Việt Nam là đứng đầu. Nhưng để đứng đầu hay không, còn tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó, theo cá nhân tôi, có lượng người chơi đông đảo là yếu tố tiên quyết. 10 năm trước, Dota có lượng người chơi đông, StarsBoba thống trị nền Dota khu vực, nhưng 10 năm sau, Dota 2 sống lay lắt ở VN, chúng ta có 496 chỉ tầm trung ở khu vực. Tương tự, LMHT, AoV, PUBG Mobile có người chơi đông ở VN, chúng ta có nhiều đội game danh tiếng khu vực và thế giới ở các tựa game này.

Nhưng để một tựa game eSports có đông người chơi, ở VN, là câu chuyện rất dài và rất khác.

 

PV: Cộng đồng phòng máy tại Việt Nam đang rất nhộn nhịp, theo anh đây có phải là một nền tảng tốt để phát triển eSports, và là cơ sở để tạo ra một hệ sinh thái hoàn thiện?

 

Anh Khoa NoK: Theo cá nhân tôi, nền tảng của eSports là cộng đồng, cộng đồng đó có thể là bất kỳ ai. Ở VNG, Garena các sếp, các nhân viên đều là những người xuất phát từ cộng đồng game thủ, hiểu tâm lý, họ thuê những nhân viên là những người có chơi, có hiểu biết về game để làm việc, họ tạo ra những NPH chất lượng, đứng đầu Vietnam. Tương tự, tiền thân Vikings là những game thủ, họ chơi, họ đầu tư chuỗi phòng máy, họ tổ chức đội 500Bros để làm sự kiện ở phòng máy và dần dà phát triển thành công ty tổ chức giải đấu chuyên nghiệp hàng đầu Việt Nam hiện nay. 

 

Và cũng trong cộng đồng game thủ, có người thích lập đội game, có người thích làm bình luận viên…. từ đó, lập nên hệ sinh thái của eSports. Nên những đơn vị như Vikings, 500Bros,... chỉ là 1 phần của hệ sinh thái đó, chứ họ không phải là người tạo nên nền tảng. Nhưng họ là những người đang góp sức xây dựng một hệ sinh thái hoàn thiện và hoàn hảo.

 

PV: Dù vậy, sự phát triển, vận hành hành càng chuyên nghiệp của cộng đồng phòng game Việt có mang lại lợi ích cho eSports không thưa anh?

Anh Khoa NoK: Hơn chục năm trước, phòng game đúng là nơi tạo ra cộng đồng, nhưng ở thời điểm hiện tại, phòng game chỉ là một công cụ phát triển cộng đồng. Cộng đồng có hay không, là từ năng lực của NPH và các phương tiện khác của họ. Phòng game chỉ là một “kênh” trong các loại phương tiện đó.

Dù vậy, sự phát triển của các phòng game cũng đem lại lợi ích không hề nhỏ cho eSports, đó là nơi game thủ có chỗ để giao lưu, học hỏi, trau dồi kỹ năng… Đặc biệt, theo cách mà một số đơn vị trong lĩnh vực phòng game đang phát triển và hướng tới, chẳng hạn như WAYS, chúng ta có quyền hy vọng họ sẽ tạo ra những lực đẩy rất lớn trong tương lai không xa cho bức tranh toàn cảnh của ngành eSports nói chung.

 

PV: Cám ơn anh Khoa NoK, chuyên mục Game báo Thanh Niên xin được gửi đến anh những lời chúc tốt đẹp nhất.