'Không xử lý đi đêm trong chọn SGK, có ngày hối không kịp như Việt Á'

Sáng 1.6, nêu ý kiến trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại kỳ họp 5 Quốc hội XV, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn Đà Nẵng), Phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Quốc hội, nói rất chia sẻ với những vướng mắc nhân sự, tài chính mà Bộ GD-ĐT và ngành giáo dục nói chung khó một mình giải quyết.

GIA HÂN

"Làm một việc được cả nước đặt kỳ vọng rất lớn là đổi mới giáo dục mà hai yếu tố quan trọng nhất là người và tiền đều không chủ động được thì khó có thể làm tốt", bà Thúy nói, song cho rằng "nếu Bộ GD-ĐT sâu sát, phát hiện vướng mắc, sai phạm và kịp thời trao đổi với lãnh đạo địa phương, báo cáo Thủ tướng có biện pháp tháo gỡ, xử lý thì những khó khăn, vướng mắc, sai phạm ấy không phải không có cách giải quyết.

Nêu khó khăn, vướng mắc bắt nguồn từ chính điều hành của Bộ GD-ĐT, bà Thúy chỉ rõ những sai phạm ở Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam bị xử lý hình sự có phần trách nhiệm của cơ quan chủ quản, tức Bộ GD-ĐT, bổ nhiệm nhân sự lãnh đạo không đúng và thiếu kiểm tra, thanh tra sâu sát.

Về sai sót trong một số cuốn sách giáo khoa và khả năng thiếu sách giáo khoa trong năm học sắp tới, bà Thúy nói tuy chia sẻ với khó khăn của Bộ GD-ĐT và ngành giáo dục song cho rằng thái độ của Bộ và các nhà xuất bản trong việc tiếp thu ý kiến phê bình mới là điều khiến cử tri lo lắng, dư luận không đồng tình.

"Hiện nay, hầu hết các ý kiến phê bình, góp ý không được các nhà xuất bản và Bộ trả lời. Một số trường hợp được trả lời thì không đúng thực tế", bà Thúy nhấn mạnh.

Nhiều trường phải làm lại biên bản chọn sách giáo khoa cho hợp ý cấp trên

Bà Thúy cũng đánh giá tình trạng thiếu minh bạch, khách quan, thiếu tôn trọng ý kiến của giáo viên, của nhà trường và phụ huynh học sinh trong việc chọn sách giáo khoa mà báo chí thường phản ánh bắt nguồn từ Thông tư 25 ngày 26.8.2020 của Bộ hướng dẫn việc này.

Theo bà Thúy, Thông tư 25 tuy có đề ra quy trình chọn sách từ cấp cơ sở trở lên nhưng trao quyền bỏ phiếu quyết định chọn sách của mỗi môn học cho một hội đồng 15 người. Cũng không hề có quy định là khi một cuốn sách giáo khoa được các cơ sở giáo dục lựa chọn với tỷ lệ như thế nào thì hội đồng có trách nhiệm chọn cuốn sách ấy…

"Tôi được nhiều giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phản ánh là trong việc chọn sách giáo khoa, ý kiến của giáo viên và nhà trường không được tôn trọng. Thậm chí, nhiều tổ chuyên môn, nhiều trường còn phải làm lại biên bản chọn sách cho phù hợp với ý kiến cấp trên", bà Thúy nói, cho biết bà có địa chỉ cụ thể của những giáo viên và cán bộ này.

Dẫn thông tin báo chí nêu là theo báo cáo tài chính của Công ty Phương Nam, một trong những công ty con của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, thì chỉ chưa đầy 2 năm, công ty này đã chi gần 100 tỉ để "phát triển thị trường và tập huấn" bà Thúy đặt câu hỏi: "Không rõ Bộ GD-ĐT đã thanh tra nội dung chi này chưa?".

Tuy nhiên, bà Thúy cho rằng, điều đáng lo ngại nhất là việc lựa chọn sách thiếu minh bạch, khách quan chẳng những không khuyến khích được sự thi đua giữa các tổ chức, cá nhân biên soạn, xuất bản, phát hành sách giáo khoa mà còn có khả năng khuyến khích cạnh tranh không lành mạnh, dần dần làm sai lệch chủ trương xã hội hóa, thậm chí xóa bỏ việc xã hội hóa trong lĩnh vực này, trở lại tình trạng độc quyền như cũ.

Từ đó, bà Thúy kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tổ chức thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Đồng thời yêu cầu Bộ GD-ĐT khẩn trương rà soát sửa đổi ngay quy định bất hợp lý của Thông tư 25 về chọn sách giáo khoa.

Bà Thúy cũng kiến nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét việc sửa đổi luật Giáo dục để tiếp tục thực hiện chủ trương "đa dạng hóa tài liệu học tập" đã được nêu trong Nghị quyết 29 của T.Ư và "xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa" đã được quy định trong Nghị quyết 88 của Quốc hội.