Kiến trúc sư chiến tranh Iraq qua đời

Ông Donald Rumsfeld vừa qua đời ở TP.Taos (bang New Mexico), thọ 89 tuổi. Theo AP, ông qua đời ngày 29.6 sau thời gian chống chọi căn bệnh ung thư đau tủy. Sinh thời, ông là người duy nhất được bổ nhiệm 2 lần vào vị trí bộ trưởng quốc phòng Mỹ. Lần đầu tiên là vào năm 43 tuổi và trở thành người trẻ nhất đảm nhiệm chức vụ này. Sau đó vài thập niên, ông lại nhận lãnh vị trí này ở tuổi 69 - trở thành người lớn tuổi nhất nhậm chức lãnh đạo Lầu Năm Góc.

Chào đời ở TP.Chicago (bang Illinois) năm 1932, ông Rumsfeld tốt nghiệp Đại học Princeton và gia nhập hải quân khoảng 3 năm trước khi chạy đua vào quốc hội. Năm 1962, ông đắc cử nghị sĩ khi mới 30 tuổi. Đến năm 1969, ông tham gia chính quyền dưới thời Tổng thống Richard Nixon và giữ nhiều vị trí cho đến khi Tổng thống Nixon từ chức sau bê bối chính trị vào năm 1972. Kế đến, ông trở thành chánh văn phòng Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Gerald Ford trước khi được bổ nhiệm vào ghế bộ trưởng quốc phòng năm 1975.

Nhiệm kỳ đầu tiên của ông Rumsfeld trên cương vị lãnh đạo Lầu Năm Góc rơi vào thời điểm Chiến tranh lạnh giữa Liên Xô và Mỹ. Trong thời gian này, ông giám sát các dự án phát triển nhiều hệ thống vũ khí giúp mang đến lợi thế cho Mỹ trước Liên Xô, theo Đài CNN. Đồng thời, ông thực hiện nhiều cải cách để hiện đại hóa Bộ Quốc phòng Mỹ. Sau khi Tổng thống Ford thất cử năm 1980, ông Rumsfeld tạm thời rời khỏi chính trường để chuyển hướng sang lĩnh vực kinh doanh và lần lượt giữ vai trò tổng giám đốc điều hành 2 công ty thuộc Fortune 500 (bảng xếp hạng 500 công ty lớn nhất Mỹ).

Năm 2001, ông Rumsfeld quay lại cương vị bộ trưởng quốc phòng dưới thời Tổng thống George W.Bush. Ông Rumsfeld có mặt tại Lầu Năm Góc ngày 11.9.2001 khi chuyến bay số hiệu 77 của Hãng hàng không American Airlines đâm vào tòa nhà, khiến 125 người ở đây thiệt mạng. Ông cũng là những người đầu tiên chạy đến vị trí máy bay lao xuống và hỗ trợ sơ tán những người bị thương. Không đầy một tháng sau, lực lượng Mỹ bắt đầu chiến dịch không kích chống al-Qaeda, và các mục tiêu của Taliban trên đất Afghanistan.

Iraq là mục tiêu tiếp theo của chính quyền Tổng thống Bush. Theo nhiều nguồn tin, chính ông Rumsfeld đã nhanh chóng cố vấn ông Bush tấn công Iraq với lý do chính quyền nhà lãnh đạo Saddam Hussein sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt. Lúc đó ông cũng cho rằng 2 cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq đều kết thúc trong thời gian ngắn, dù thực tế hoàn toàn trái ngược. Mỹ cũng không tìm thấy bất kỳ dấu vết nào của vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Iraq.

Năm 2004, ông Rumsfeld bắt đầu bị chỉ trích sau vụ rò rỉ những hình ảnh chụp cảnh lính Mỹ hành hạ tù nhân ở nhà tù Abu Ghraib, ngoại ô Baghdad (Iraq), và sau đó là bê bối tra tấn nghi phạm khủng bố ở nhà tù Guantanamo (Cuba). Tháng 11.2006, báo Army Times đăng bài kêu gọi ông Rumsfeld từ chức để nhận trách nhiệm về hậu quả chiến tranh Iraq và sau đó Tổng thống Bush đã chấp nhận đơn từ chức của ông.

Đánh giá về sự nghiệp của cố Bộ trưởng Rumsfeld, trong khi nhiều người khen ông là chính khách tài ba, con người phi thường, thì cũng có không ít chỉ trích cho rằng ông là tội đồ của chiến tranh Iraq.