Làm công tác xã hội gặp người giả khó khăn, giải quyết thế nào?

Tại tọa đàm, chia sẻ với sinh viên theo học ngành công tác xã hội (CTXH), anh Trần Minh Hải, Giám đốc Trung tâm Tương Lai, cho biết cái khó của làm CTXH là thái độ. Khi làm việc với người yếu thế, những đối tượng thường có tâm lý bất ổn, nếu chỉ có kiến thức và kỹ năng là chưa đủ mà đòi hỏi phải có thái độ phù hợp.

ẢNH: NỮ VƯƠNG

"Đối với người yếu thế, dù kỹ năng của bạn tốt ra sao, giỏi ngoại ngữ như thế nào nhưng nếu thái độ của bạn khiến người khác không thấy được sự thiện cảm, thông cảm thì vô cùng khó để tiếp cận và giúp đỡ", anh Hải nhấn mạnh.

Để rèn luyện các kỹ năng phục vụ tốt khi làm CTXH, chị Trần Hoàng Khánh Vân, Phó trưởng Văn phòng đại diện phía nam Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, cho rằng các hoạt động tình nguyện ngày càng chuyên nghiệp và cho chúng ta rất nhiều kỹ năng. Và hoạt động Đoàn, Hội, thông qua các chương trình, chiến dịch tình nguyện là một trong những môi trường rất hữu ích giúp bổ trợ các kỹ năng cần thiết dành cho những bạn trẻ theo ngành công tác xã hội.

Chia sẻ về những thách thức mà sinh viên ngành CTXH phải đối diện, thạc sĩ Lâm Thị Ánh Quyên, Phó trưởng phụ trách Khoa Xã hội học - CTXH - Đông Nam Á, Trường ĐH Mở TP.HCM, cho biết hiện nay tại Việt Nam có hơn 60 trường đào tạo CTXH, nhưng các doanh nghiệp CTXH thì chưa nhiều, chính vì thế tỷ lệ cạnh tranh và cơ hội xin được việc làm cũng là một thách thức.

"Hiện tại, các bạn đang lo lắng về cơ hội việc làm. Thực tế cho thấy các khu công nghiệp, khu chế xuất, trường học, bệnh viện đang cần nhân viên CTXH, và nhu cầu rất cao. Tuy nhiên, họ lại không hiểu thế nào là một nghề chuyên môn CTXH, thường đánh đồng với công tác từ thiện. Cho nên khi sinh viên CTXH đi thực tập hay làm việc thì sẽ dễ bị xung đột", thạc sĩ Ánh Quyên nhìn nhận.

Thạc sĩ Ánh Quyên cũng cho biết rất hài lòng với sinh viên CTXH. Các bạn có thái độ, biết lắng nghe, nhẫn nhịn…; đây là những yếu tố rất tốt. Tuy nhiên các bạn còn yếu về ngoại ngữ. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, có nhiều dự án buộc phải có kỹ năng về ngoại ngữ để thực hiện.

Một sinh viên đặt câu hỏi: "Sự khác nhau giữa CTXH và từ thiện là gì?". Thạc sĩ Ánh Quyên cho rằng mục đích, mục tiêu có thể giống nhau; tinh thần và thái độ cũng có thể giống nhau. Nhưng khác biệt ở đây là đối với CTXH phải sử dụng các phương pháp, và trong mỗi phương pháp sẽ có một tiến trình, sau mỗi tiến trình lại có phần lượng giá rằng thân chủ đó thay đổi như thế nào. Còn thiện nguyện được hiểu chẳng hạn như khi có thiên tai bão lũ xảy ra, một nhóm hoặc cá nhân nào đó nghĩ rằng người dân ở đấy đang thiếu ăn nên mang mì tôm đến, nhưng chưa chắc họ cần mì tôm. Người làm CTXH chuyên nghiệp sẽ tìm hiểu nhu cầu của thân chủ thông qua việc khảo sát, để làm sao bằng các phương pháp CTXH đáp ứng được nhu cầu đó…

Một sinh viên nêu vấn đề: "Em thấy có những người đóng giả cần sự giúp đỡ nhưng thực tế thì họ không khó khăn, là một người làm CTXH thì mình cần đặt tâm thế như thế nào và xử lý ra sao?".

Anh Trần Minh Hải khuyên: "Thời buổi nào cũng vậy, cũng sẽ có Thạch Sanh và Lý Thông, việc lẫn lộn giữa đen và trắng là không loại trừ. Nếu làm CTXH chuyên nghiệp, phải luôn có trái tim nóng, quan tâm, đồng cảm và thông cảm với các hoàn cảnh, nhưng cái đầu phải lạnh. Tức phải lấy tư duy, suy nghĩ của một người làm công tác phát triển để gạn lọc qua việc phỏng vấn, xác định đối tượng…".