Phát biểu khai mạc hội thảo, nhà báo Lâm Hiếu Dũng - Phó tổng biên tập Báo Thanh Niên, dẫn thực tế: Kỳ nghỉ lễ 30.4 - 1.5 vừa qua kéo dài tới 5 ngày nhưng lượng du khách tới một số địa phương bằng đường hàng không giảm, nhiều gia đình cũng nghỉ lễ tại gia do giá vé máy bay tăng cao. Câu chuyện vé máy bay đắt đỏ đã trở thành vấn đề được rất nhiều người quan tâm, thậm chí bức xúc. Đó cũng là lý do Báo Thanh Niên tổ chức buổi hội thảo lần này.
Giá vé tăng 20%, giá tour tăng 10%
Là một trong những địa phương được đánh giá ảnh hưởng nặng nề nhất do giá vé máy bay tăng cao, tỉnh Kiên Giang ghi nhận lượng khách nội địa mùa lễ vừa qua giảm tới 36%.
Ông Trần Văn Linh - Trưởng phòng Quản lý du lịch Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang, thừa nhận do tác động vì giá vé, giá dịch vụ khá cao đã làm giảm sự cạnh tranh của TP.Phú Quốc. Trong 4 tháng đầu năm, Phú Quốc kỳ vọng rất nhiều vào lượng khách nội địa, song chỉ tăng 7%, trong khi khách quốc tế tăng 20%. Tuy vậy, theo ông Linh, nếu chỉ hãng bay thôi thì không giải quyết được vấn đề mà phải có sự chung tay của nhiều bên liên quan. Bởi qua làm việc với các đơn vị lữ hành thì giá vé các hãng hàng không chỉ chiếm khoảng 50 - 60% trong cơ cấu giá vé bán ra do các chi phí ở nhiều khâu khác.
Tìm cách tiếp tục hạ nhiệt giá vé máy bay nữa
ĐỘC LẬP
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Hồng, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Nam, khẳng định du lịch phát triển nhờ hãng hàng không và công ty lữ hành. Vì thế, khách đi bằng đường hàng không giảm sâu, khiến hệ sinh thái du lịch địa phương ảnh hưởng không nhỏ. Những năm trước dịch, vào dịp lễ, hầu hết các cơ sở lưu trú lấp đầy 80 - 90% nhưng trước 10 ngày dịp lễ 30.4 vừa qua, các cơ sở vẫn báo còn khó khăn. May mắn, khách nội địa di chuyển bằng đường sắt, ô tô tăng mạnh đã giúp địa phương bù lại, lấp đầy khoảng trống của khách hàng không.
Trước đó, rất nhiều thông tin cho rằng, giá vé máy bay tăng cao đã đẩy giá tour nội địa đắt đỏ. Là "người trong cuộc", ông Nguyễn Hữu Y Yên, Chủ tịch HĐTV Lữ hành SaigonTourist, khẳng định giá tour nội địa của VN hiện không cao hơn giá tour nước ngoài như nhiều người nói. Cụ thể, giá vé máy bay chiếm khoảng 50% giá tour. Từ đầu năm đến nay, giá vé máy bay tăng khoảng 20%, kéo theo giá tour tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Đơn cử 1 tour năm ngoái có giá 11 triệu đồng thì năm nay tăng lên 12 triệu đồng.
"Theo tôi, sự trượt giá, khó khăn của ngành hàng không, các chi phí... thì giá vé máy bay tăng 20% và giá tour tăng 10% trong năm nay hợp lý. Vấn đề làm thế nào để giải quyết bài toán khi giá vé máy bay tăng như vậy. Các công ty lữ hành, hàng không, điểm đến, khách sạn, nhà hàng có thể ngồi lại với nhau để mức giá tour tăng 10% như hiện nay, có thể giảm xuống chỉ tăng 3 - 5% được không?", ông Yên đề xuất.
Lãi 1 USD/khách, nếu thời tiết bất lợi thì 1 USD này cũng mất
Phát biểu tại hội thảo, Phó tổng giám đốc Hãng hàng không Quốc gia Vietnam Airlines (VNA) Đặng Anh Tuấn khiến nhiều người không khỏi bất ngờ.
"Chúng tôi có thể cố gắng co kéo đâu đó trong khoảng 10% chi phí, nhưng lợi nhuận của ngành hàng không trên thế giới cũng như VN hiện đã rất mỏng rồi. Chúng tôi chỉ lãi khoảng 1 USD/khách. Nếu một chuyến bay vào tới Tân Sơn Nhất gặp yếu tố thời tiết bất lợi như mưa giông, phải bay vòng một chút thì lợi nhuận 1 USD này cũng bay theo luôn", Phó tổng giám đốc VNA chia sẻ.
Hội thảo “Hạ nhiệt giá vé máy bay được không?” thu hút sự quan tâm mạnh mẽ
Nhật Thịnh
Phát biểu thêm, ông Đặng Anh Tuấn cho rằng có rất nhiều yếu tố khách quan đang tác động trực tiếp đẩy giá vé máy bay tăng. Đầu tiên là do chi phí nhiên liệu, thiết bị bay tăng 76 - 77%. Đơn cử với xăng dầu, so với năm 2019, mặt hàng giá xăng năm nay tăng 5.700 tỉ đồng và chi phí tỷ giá biến động tăng thêm 4.700 tỉ đồng. Tổng mức chi phí đội lên của VNA do nhiên liệu lên tới khoảng 11.000 tỉ đồng. Khoản tăng này nằm ngoài tầm kiểm soát của các hãng hàng không.
Bên cạnh đó, các xung đột địa chính trị, chuỗi cung ứng đứt gãy cũng phát sinh rất nhiều vấn đề và chi phí cho các hãng. Cụ thể, như trước đây, để sửa chữa bảo hành một chiếc máy bay mất khoảng 150 ngày thì hiện tại mất 200 - 300 ngày, thậm chí đến 1 - 1,5 năm. Thời gian bảo trì kéo dài khiến chi phí vận hành cũng tăng cao. Chi phí thuê máy bay thì tăng gấp đôi nhưng cũng rất khó để thuê được. Thực tế, công suất vận hành của thị trường hàng không VN giảm đáng kể khi các hãng như Bamboo, Pacific đang phải tái cơ cấu lại hoạt động. Đối với VNA, các nhà sản xuất đang triệu hồi máy bay về để bảo trì khoảng 10% lượng máy bay đang hoạt động (12 chiếc), tình trạng tương tự với Vietjet. Điều này cho thấy năng lực vận tải của ngành hàng không trong năm nay giảm mạnh. Để phục vụ khách hàng tốt nhất, VNA gần như hoạt động hết công suất, bay ngày bay đêm.
Ông Trương Việt Cường, Phó tổng giám đốc Bamboo Airways, bổ sung chi phí thuê máy bay tăng cao và rất khó thuê. "Mới khoảng vài tháng trước thôi chúng tôi muốn thuê một tàu bay (thuê ướt) dưới 3.000 USD/giờ, nhưng hiện kiếm một tàu bay với giá 4.000 USD/giờ rất khó. Thuê khô còn khó khăn hơn. Đấy là yếu tố mà chúng ta không thể tác động để kiểm soát được", ông Cường dẫn chứng.
ACV đã hỗ trợ các hãng hàng không?
Là đơn vị được "réo tên" nhiều nhất trong câu chuyện giá vé máy bay, đại diện Tổng công ty Cảng hàng không (ACV) chỉ rõ: 4 nhóm giá dịch vụ mà ACV thu trên mỗi vé theo đúng quy định khoảng 118.000 - 120.000 đồng, cộng thêm khoản thu hộ nhà nước thì cũng chưa tới 150.000 đồng/khách. Các mức thu này không tăng từ năm 2019 đến nay. ACV đang thu phí dịch vụ ở các cảng hàng không với mức cao nhất là 90.000 đồng ở sân bay xếp hạng cao nhất. Nếu so với sân bay Đại Hưng là sân bay lớn nhất của Trung Quốc, mức phí dịch vụ cảng đang được thu hơn 100 nhân dân tệ, khoảng 3 triệu đồng, tức gấp 3 lần của ACV. Còn tại Thái Lan, mức thu này là 95.000 đồng; sân bay Incheon của Hàn Quốc thu 105.000 đồng, cao hơn ACV 15.000 đồng...
"Nhiều người cứ nói cảng thu phí cao, lời ngàn tỉ nhưng thực tế, để đảm bảo khai thác vận hành, chúng tôi đã và đang phải bỏ nguồn vốn đầu tư rất lớn cho các công trình trọng điểm như nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay Long Thành… Chúng tôi cũng đang vay 1,8 tỉ USD, gặp không ít khó khăn... Dù vậy, bản thân ACV cũng đã hỗ trợ và chia sẻ với các hãng hàng không trong thời gian qua như không thu phí bến đỗ sân đậu giai đoạn dịch bệnh, không phạt lãi trả chậm trong hai năm 2021 - 2022", lãnh đạo ACV phân trần.
Giảm thuế, phí; tăng chính sách hỗ trợ
Vậy làm thế nào để hạ nhiệt giá vé máy bay vẫn là câu hỏi quan trọng nhất, cũng là mục tiêu của cuộc hội tụ mà tất cả các bên, từ hàng không, du lịch, các điểm đến, các cơ quan có thẩm quyền đều đánh giá là "chưa từng có" mà Báo Thanh Niên khởi xướng.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Bác Toán - Phó tổng giám đốc thương mại Vietjet, nhấn mạnh: Các hãng hàng không luôn mong muốn đem đến giá vé tốt nhất cho khách hàng. Vì vậy, giảm giá vé về mức hợp lý để thị trường chấp nhận, đầu tiên cần có các chính sách hỗ trợ giảm thuế, phí trong điều hành, khai thác tại các sân bay, tăng năng lực điều hành khai thác tại các cảng hàng không. Từ đó giảm thời gian quay đầu của các chuyến bay, tăng tần suất, tăng năng lực vận hành khai thác, giảm giá dịch vụ các khung giờ bay đêm để tăng cường các chuyến bay đêm phục vụ hành khách.
Hành khách làm thủ tục ở ga quốc nội sân bay Tân Sơn Nhất
Nhật Thịnh
Thứ hai, Chính phủ, các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần xem xét hỗ trợ các doanh nghiệp thông qua việc miễn, giảm các loại thuế, phí hiện hành, giảm thuế nhập khẩu xăng dầu, khuyến khích doanh nghiệp nghiên cứu và ứng dụng các nguyên liệu thay thế nhằm bảo vệ môi trường và tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, thực hiện các mục tiêu ESG về phát triển bền vững.
Thứ ba, thực hiện các chiến lược, chương trình quảng bá du lịch ở tầm quốc gia với sự thống nhất và tận dụng các nguồn lực của Chính phủ, doanh nghiệp, người dân nhằm thu hút thêm nhiều hơn nữa du khách quốc tế đến với VN cũng như người dân VN ủng hộ du lịch nước nhà. "Hãng đã làm nhiều rồi, nhưng cần làm nhiều hơn nữa, kích cầu hơn nữa. Hãng đã mở các đường bay mới, đưa khách từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan đến VN, trong đó đặc biệt đưa khách đến Phú Quốc để đáp ứng nhu cầu và thay thế khách nội địa sụt giảm...", ông Toán nói.
Thứ tư, xây dựng các kế hoạch truyền thông đồng bộ và nhất quán để người dân và du khách quay trở lại với thói quen lên kế hoạch sớm, đặt vé xa ngày, lựa chọn các kênh bán vé chính thức, chủ động theo dõi các thông tin từ hãng hàng không để có được giá vé máy bay hợp lý cũng như hỗ trợ ngành hàng không lên kế hoạch và chủ động hơn trong hoạt động khai thác, đặc biệt là những dịp cao điểm lễ, tết…
Ông Trương Việt Cường, Phó tổng giám đốc Bamboo Airways, thì cho rằng quan trọng nhất cần có mức giá trần linh hoạt theo chi phí xăng dầu, giá cấu thành đầu vào chứ không nên cứng nhắc.
"Quy định giá trần hiện nay không phụ thuộc vào giá dầu, giá máy bay như thế nào thì theo tôi còn có một chút bất cập. Ngoài ra, trước đây Chính phủ đã có chính sách giảm 50% phí điều hành bay, chúng tôi cũng kiến nghị Chính phủ xem xét trình Quốc hội có điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu xăng dầu để hỗ trợ các hãng trong giai đoạn khó khăn hiện nay. Giải pháp để có giá vé máy bay rẻ khi bay đêm cũng cần có sự hỗ trợ về thuế phí. Chứ như hiện nay, bay đêm chỉ thấp hơn bay ngày vài trăm ngàn đồng thì không ai bay", ông Cường nhấn mạnh.
Giá vé máy bay cả thế giới đều tăng ?
Khá bức xúc trước thông tin giá vé máy bay nội địa của VN tăng cao hơn các nước, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Vietravel Corp, khẳng định: Giá vé máy bay cả thế giới đều tăng chứ không chỉ VN.
"Dẫn chứng các đường bay nước ngoài rẻ hơn bay trong nước chỉ là một vài trường hợp cá biệt nhờ chương trình khuyến mãi, không phải phổ biến. Hiện nay chỉ có duy nhất đường bay từ VN đi Thái Lan giá mềm, nhưng đó là nhờ họ tổ chức du lịch theo từng gói, sản phẩm 3 trong 1; 4 trong 1. Mỗi cấu phần đều bán dưới giá thành, chịu lỗ nhưng thu lời từ dịch vụ mua bán, lưu trú, chủ yếu là shopping. Họ lấy tiền đó rồi chia ngược lại cho các đơn vị bù lỗ, cùng liên kết tạo thành 1 gói sản phẩm giá rẻ. Hình thức này hiện nay gần như chỉ mình Thái Lan có thể làm được", ông Nguyễn Quốc Kỳ chỉ rõ.
Điều này được minh chứng trong Báo cáo xu hướng toàn cầu (Global Trend Report) do FCM Consulting (công ty cung cấp dịch vụ lữ hành đa quốc gia) cung cấp. Rằng thời điểm cuối năm 2023, giá vé máy bay quốc tế hạng phổ thông đã tăng 17 - 25% so với năm 2019. Trong đó, giá vé tại châu Á tăng 21%, Úc/New Zealand tăng 22%, châu Âu tăng 18%, Nam Mỹ tăng 25%, và Bắc Mỹ tăng 17%.
"Thực tế, chưa bao giờ giá vé máy bay từ VN đi Mỹ lại đắt như hiện nay. Vé hạng thương gia trước đây chỉ 3.000 - 4.000 USD, giờ phải 9.000 - 11.000 USD. Hạng vé phổ thông cũng tăng từ 750 - 900 USD lên từ 1.700 - 2.100 USD tùy từng thời điểm. Vì thế, không có chuyện ngành hàng không đang cố tình bán vé giá cao để hưởng lợi 1 mình", ông Kỳ nhấn mạnh.
Quy hoạch phát triển tổng thể các loại hình phương tiện
Tại hội thảo, chuyên gia kinh tế - TS Trần Du Lịch đánh giá: Thị trường hàng không VN là thị trường cạnh tranh, không phải thị trường độc quyền. Khi một thị trường cạnh tranh có hiện tượng giá tăng, sẽ xuất phát từ 2 nguyên nhân: do mất cân đối cung - cầu hoặc chi phí đẩy. Hàng không VN hiện đang đối diện cả 2 vấn đề. Vì thế, việc điều chỉnh thuế, phí trong cơ cấu giá vé máy bay nội địa nhằm giảm giá vé hỗ trợ người tiêu dùng là có thể, nhưng không đáng kể, chủ yếu chỉ mang tính tâm lý. Chính người tiêu dùng mới có thể tự điều chỉnh để có giá tốt nhất. Trong ngày, có 15 - 20 khung giá khác nhau, từ thấp đến cao, tùy khung giờ, nên người tiêu dùng có thể lựa chọn để đi khung giờ nào tốt nhất, có lợi nhất.
Theo TS Trần Du lịch, vấn đề mấu chốt để giải quyết bền vững câu chuyện này là quy hoạch phát triển tổng thể các loại hình phương tiện. Ngành hàng không là dịch vụ công cộng, cũng như các ngành vận tải đường bộ, đường sắt, đường thủy… phải nằm trong chiến lược phát triển quốc gia nói chung. Đơn cử, cự ly dưới 300 km thì ô tô chiếm ưu thế, từ 300 - 700 km là cự ly cho đường sắt, trên 700 km là đường hàng không... Vì vậy, các phân định, tính toán, quy hoạch phát triển phải dựa trên những tiêu chí này. Đã đến lúc cần có một quy hoạch tổng thể các loại hình vận chuyển công cộng trong chiến lược quốc gia nói chung.
Tiếp tục tìm cách giảm thêm giá vé máy bay
Cục Hàng không đã tiến hành thanh kiểm tra, giám sát theo thẩm quyền cũng như quy định pháp luật. Kết quả, các hãng không có vi phạm trong việc thực hiện các quy định của Nhà nước trong việc hoạt động, vận hành của mình.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng xem xét ở cả góc độ mức giá vé có vượt quá sức chịu đựng của thị trường, khách hàng hay không? Ở góc độ này thì dải giá vé thấp vẫn chiếm từ 60 - 70% tổng số vé và mức giá ở mức đa số khách hàng có thể tiếp cận được. Sự bức xúc của khách hàng nằm ở phân khúc giá cao. Ở phân khúc này, mức chênh lệch còn tùy hãng và thời điểm bay, mang tính đặc thù cao. Cả ngành hàng không từ các hãng bay đến cơ quan quản lý không thờ ơ với khách hàng, xã hội. Thực tế, giá vé máy bay đang hạ nhiệt nhưng Cục Hàng không và các hãng bay sẽ ngồi lại với nhau để tìm cách tiếp tục hạ nhiệt giá vé máy bay nữa.
Ông Đỗ Hồng Cầm (Cục phó Cục Hàng không - Bộ GTVT)
Điểm đến tốt thì giá cao khách vẫn hài lòng
Trong cơ cấu chi tiêu du lịch của du khách, chi cho vận chuyển chiếm tới 30 - 35% và có thể lên tới hơn 50% giá tour. Hiện nay, trên toàn cầu đang hình thành mặt bằng giá mới mà ngành du lịch phải thích ứng với bối cảnh này. Các hãng lữ hành, cần tối ưu hóa chương trình tour từ lịch trình cho tới điểm đến. Các hãng lữ hành cần có chương trình phù hợp giờ bay đêm để có giá vé máy bay hợp lý hơn; tránh tập trung một vài điểm đến tại thời điểm cao điểm; tính toán điểm đến mới có sử dụng nhiều phương tiện giao thông linh hoạt gồm cả đường không, đường sắt, đường thủy, đường bộ... Sự liên kết, phối hợp với nhau trong du lịch rất quan trọng. Đơn cử, thời gian qua cung đường miền Trung bị tác động trực tiếp bởi giá vé máy bay thì đường sắt đã tham gia vào cuộc rất tốt. Quan trọng nhất, các địa phương cần nâng cao quản lý thật tốt chất lượng dịch vụ điểm đến. Khi điểm đến tốt, sản phẩm tốt thì người dân cũng sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi thích ứng đối với mặt bằng giá tăng cao trên toàn cầu.
Ông Hà Văn Siêu (Phó cục trưởng Cục Du lịch quốc gia - Bộ VH-TT-DL)
Chỉ có 2 khoản thu về thuế, phí tính trên mỗi vé máy bay
Các khoản thuế, phí tính trên vé máy bay được quy định rõ ràng, minh bạch. Thứ nhất, đầu vào của giá vé có nhiên liệu với 2 khoản thu, gồm thuế bảo vệ môi trường (1.000 đồng/lít, trước đây là 3.000 đồng/lít); thuế nhập khẩu nhiên liệu bay (0 - 7% tùy nguồn nhập khẩu); thuế giá trị gia tăng (8%, trước là 10%). Khoản thu thứ 2 là phí nhượng quyền khai thác cảng hàng không mà theo quy định là 165.000 đồng/lượt/chuyến bay đối với dịch vụ đảm bảo hoạt động bay; 335.000 đồng/lượt dịch vụ kinh doanh cảng hàng không đối với mỗi chuyến bay, mỗi lần hạ cất cánh. Dư luận nói đến 20 khoản thuế phí là không đúng. Cần phân định rõ giữa thuế, phí, giá dịch vụ theo đúng quy định. Cục Quản lý giá cam kết phối hợp chặt chẽ với Cục Hàng không, cơ quan chủ trì quản lý nhà nước về quản lý giá đối với ngành hàng không để làm thế nào quản lý giá vé máy bay minh bạch, công khai, để người tiêu dùng hiểu và chấp nhận.
Bà Lê Thị Tuyết Nhung (Phó cục trưởng Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính)
Bình luận (0)