Làm gì để xe buýt hút khách?

Còn nhiều bất cập

Nga, sinh viên năm cuối Đại học Nông Lâm (TP.HCM) cho biết thường đi xe buýt mỗi ngày. Do chỗ trọ xa trường nên sử dụng xe gắn máy tốn xăng lại không an toàn bằng đi xe buýt. Tuy nhiên,  những hành khách là sinh viên như Nga lại hay bị phân biệt đối xử vì sử dụng vé tháng, vé tập. Đa phần sinh viên sử dụng hai loại vé này vì lợi hơn so với vé lượt.

Nga kể: "Một số xe thấy khách là sinh viên, sử dụng vé tháng là chạy luôn, vì quá quen mặt". Ngoài ra, có tuyến để khách chờ hơn 30 phút mặc dù quy định từ 5 - 15 phút/chuyến như tuyến số 6 (Đại học Nông Lâm - Chợ Lớn) hay để khách chờ lâu trên các trạm dừng dọc xa lộ Hà Nội. Có tuyến để bảng 8 - 15 phút/chuyến nhưng thường khách phải chờ 20 - 30 phút mới có xe, chưa kể khi xe đến đã hết chỗ, buộc khách phải chờ chuyến khác. Việc liên tục thay đổi lộ trình khiến hành khách, nhất là người mới đi xe buýt chờ mòn mỏi vẫn không thấy xe cần đón. Chị Catherine Earl, một người Úc đến TP.HCM du lịch hồi tháng 6.2008, kể: "Tôi đón một xe buýt từ Q.1 đi Thủ Đức thăm người bạn. Xe chạy một đoạn ngắn thì tài xế bảo tôi xuống xe. Có lẽ do tôi diễn giải nơi cần đến bằng tiếng Anh mà họ không biết tiếng Anh nên tốt hơn cho tôi xuống xe! Tôi đành hủy chuyến đi thăm bạn".

Theo một cán bộ Sở Giao thông vận tải (GTVT), xe buýt TP.HCM có nhiều điểm chưa thuận lợi cho khách. Hầu hết xe có sàn cao trong khi theo chuẩn thì xe buýt sàn phải thấp để khách lên xuống dễ dàng, nhất là người già và người khuyết tật. Ở TP.HCM, một xe buýt chạy trung bình 20 chuyến/ngày nên một số chủ xe không có thời gian đi rửa xe làm hình ảnh xe buýt mất cảm quan. Nhiều xe có dấu hiệu xuống cấp, xả khói đen tạo ấn tượng không tốt trong mắt người dân. Chưa kể việc xe buýt lưu thông chung với làn xe 2 bánh dễ dẫn đến va quệt, tai nạn cho người đi đường. Nhiều trục lộ ở cửa ngõ, ven đô còn thiếu nhà chờ, trạm dừng cho khách. Chủ nhiệm một hợp tác xã (HTX) xe buýt cũng thừa nhận: "Tình trạng xe bỏ trạm còn nhiều. Không ít lái xe, tiếp viên có thái độ phân biệt với khách sử dụng vé tháng, vé tập, khách thuộc diện miễn vé. Nhiều xe sử dụng còi hơi... Chất lượng phục vụ chưa đạt là một trong những nguyên nhân hạn chế người dân đi xe buýt, sản lượng khách tăng chậm lại, doanh thu bán vé thấp, trợ giá ngày càng nhiều".

Để thu hút khách, vài doanh nghiệp gần đây bắt đầu chú trọng chất lượng phục vụ trên xe buýt. Theo Ban quản trị HTX 19/5, để nâng cao chất lượng  tuyến buýt, HTX vừa đưa ra một số giải pháp: xây dựng biểu đồ giờ phù hợp từng thời điểm trong ngày, bổ sung - thay đổi trạm dừng, ưu tiên xe chất lượng, cho xe xuống ca đi bảo trì theo kế hoạch, trang bị 2 thùng rác trên mỗi xe...  Song song đó, HTX cho lái xe, tiếp viên học về trách nhiệm trong lúc phục vụ, bố trí lái xe dự phòng, mua bảo hiểm tai nạn cho lái xe - tiếp viên...

Trao đổi với Thanh Niên, ông Lê Hải Phong, Phó giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng TP.HCM cho biết: "Để cải thiện hình ảnh xe buýt trong mắt người dân, trung tâm đang thực hiện một số biện pháp chấn chỉnh hoạt động xe buýt". Theo ông Phong, lần này trung tâm ra "tối hậu thư" yêu cầu tất cả nhân viên, lái xe tuyệt đối không có thái độ phân biệt, đối xử với khách, vi phạm sẽ bị xử phạt nặng. Hằng ngày tại các đầu bến, trung tâm tiến hành kiểm tra việc sử dụng còi hơi trên xe.

Thời gian gần đây do quá nhiều tuyến đường bị phân luồng kéo theo hàng loạt tuyến xe buýt phải thay đổi lộ trình gây khó khăn cho việc đón xe của khách. Vì vậy, trung tâm đang tăng cường và bổ sung thông tin trên hệ thống nhà chờ, trạm dừng. Tại trạm điều hành Sài Gòn và ga xe buýt Chợ Lớn, hành khách được phát miễn phí sơ đồ tuyến. Trung tâm cũng tăng cường nhân viên trực điện thoại đường dây nóng để hành khách phản ảnh kịp thời những vướng mắc, bất cập khi đi xe buýt.

Giá nhiên liệu tăng nhưng giá vé xe buýt không tăng là điều kiện thuận lợi để thu hút người dân đi xe buýt. Theo Sở GTVT, tỷ lệ người sử dụng xe buýt tăng sẽ góp phần hạn chế tình trạng kẹt xe vốn ngày càng nan giải tại thành phố. Sắp tới, thành phố sẽ vận động người dân, trước mắt là công nhân viên chức đi xe buýt.

Nguyễn Đình Mười