Làng 'mổ xe'

Xe máy, ô tô không rõ nguồn gốc được công khai chế lắp bằng phương pháp thủ công từ động cơ phế thải ở làng nghề mổ xác xe Tề Lỗ (xã Tề Lỗ, H.Yên Lạc, Vĩnh Phúc) đang tiềm ẩn nhiều mối hiểm họa.

Xe máy phơi nắng mưa chất chồng thành đống chờ “mổ xác” ở Tề Lỗ - Ảnh: Nguyễn Tuấn

Nhiều năm nay, xã Tề Lỗ được coi là công trường “mổ xe” lớn nhất miền Bắc. Đặt chân tới đầu làng, hình ảnh đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là hàng chục bãi “mổ xe” san sát, ngổn ngang sắt vụn, máy móc phế liệu từ ô tô, xe máy chất chồng cao ngất. Các tấm biển hiệu thu mua phế liệu, phá xe cũ của các ông chủ Hoa Trường, Kiên Nhung, Hảo Thủy, Đô Bích… trưng ra hút khách.

Nguy cơ cháy xe Theo kết quả công trình nghiên cứu của liên bộ Công an, Khoa học - Công nghệ, Công thương và GTVT công bố hồi tháng 4.2012, qua điều tra các vụ cháy xe đã xác định 5 nguyên nhân chính gồm: chập điện, sự cố kỹ thuật, sơ suất, TNGT và do đốt. Trong tổng số các vụ cháy được điều tra có 30,25% số vụ là do chập điện; 15,1% do sự cố kỹ thuật; 9,8% do sơ suất; 4,63% do TNGT và 4,32% do đốt, còn lại là các vụ cháy chưa rõ nguyên nhân. N.T

“Động cơ giá rẻ chạy bền”

Bước vào một “lò mổ” ngỏ ý tìm mua động cơ xe máy, chúng tôi giật mình khi ông chủ tên Kiên chỉ tay ra bãi xe cũ và liến thoắng: “Ở đây làm gì có đồ bỏ đi, xe cũ đập phá ra lấy hết, không dùng được đem bán sắt vụn. Khung xe giá 100.000 - 150.000 đồng/chiếc; vành xe 130.000 đồng/chiếc kèm cả phần ốp, may-ơ; giảm xóc 30.000 đồng/đôi; hộp số 50.000 đồng/bộ… cứ tha hồ mà nhặt”. Hầu hết các xe máy đã hư hỏng nặng, bộ phận động cơ, khung xe đã gỉ sắt, gãy vụn vì phơi nắng mưa.

Cạnh đó, một bãi xe khác chuyên thu mua ô tô, xe máy thanh lý phế liệu của ông chủ tên Hùng cũng rộn rã thợ mổ, dân buôn tấp nập ra vào. Trong vòng chưa đầy 30 phút, bằng các thao tác nhanh gọn hai thợ lành nghề đã mổ xẻ từng chi tiết, tháo tung chiếc xe máy để lấy từng bộ phận, từ những con ốc vít đến các trục, nan hoa, IC, ắc quy, củ đề, củ điện, chế hòa khí.

Tại Tề Lỗ còn có hàng chục xưởng chuyên “mổ” xác ô tô các loại như xe con, xe tải, xe khách, máy xúc, máy ủi… Bước vào “lò mổ” Quí Tính, chúng tôi được ông chủ nhiệt tình quảng cáo “động cơ giá rẻ chạy bền, muốn bộ phận nào cũng có”. Theo lời ông chủ, 100% động cơ trong xưởng được lọc từ xe khách cũ, hầu hết là hàng Trung Quốc với giá dao động từ 1 triệu tới vài triệu đồng, tùy theo từng bộ phận. Ngoài động cơ ô tô thông thường, ông chủ Hảo Thủy còn rao bán cả xe đặc chủng. “50 triệu xe này mua thì sang tiền luôn”, ông chủ chỉ tay vào chiếc xe hiệu Uoat không biển số nằm chình ình giữa bãi và ra giá.

Một chiếc xe gắn máy đang được lắp ghép, dựng mới

Công nghệ “dựng” xe

Trên thực tế, ô tô, xe máy cũ sau khi thu mua từ khắp nơi đưa về Tề Lỗ sẽ được các “lò mổ” tháo dỡ và tận dụng từ A tới Z. Đối với những xe vẫn có thể sử dụng được, các chủ lò sẽ tân trang “mông má” thay thế linh kiện bằng đủ các ngón nghề để bán ra thị trường. Với những thợ mổ xe lành nghề, các công đoạn “luộc” xe, tráo đồ, hô biến những “con” xe cũ nát trở thành “long lanh” chẳng kém gì xe mới thuần thục đến ngạc nhiên.

Đây cũng được coi là thủ phủ xe cũ nguyên chiếc và động cơ ô tô, xe máy qua sử dụng náo nhiệt nhất với dân buôn, giới “độ” xe ở miền Bắc và các tỉnh thành trên cả nước. Hùng, thợ mổ xe có thâm niên gần 10 năm ở Tề Lỗ tiết lộ, nhiều xe ô tô, xe máy được sơn sửa, dựng lại trông mới toanh nhưng sử dụng một thời gian rất nhanh tàn vì hầu hết bên trong là phụ tùng, động cơ cũ. Khi vào vai dân buôn, chúng tôi cũng được các chủ xưởng hướng dẫn “tận răng” toàn bộ công nghệ dựng xe.

Thợ đang dựng xe, chế lắp xe máy khác từ động cơ, máy móc cũ ở Tề Lỗ

Trưa 21.4, khi chúng tôi tới xưởng của ông Hồng thì thấy 4 chiếc xe máy đang được lắp ráp dở dang. Các động cơ được “mổ” từ các xe phế liệu còn bám đầy dầu mỡ được cọ rửa qua loa trước khi đưa vào lắp ráp. Ông Hồng cho biết, chỉ trong vòng 1 - 2 ngày đã có thể lắp ráp hoàn thiện xong một chiếc xe máy. “Tính toàn bộ cả khung xe, hệ thống máy móc động cơ để lắp thành một chiếc xe hoàn chỉnh không quá 1 triệu đồng”, ông Hồng tiết lộ. Khi hoàn thiện, mỗi xe này được bán giá dao động từ 2 - 3 triệu đồng. Tuy nhiên khi chúng tôi hỏi bảo hành thì ông chủ phẩy tay và cười hềnh hệch: “Lo gì chứ, đi hỏng thì làm lại”.

Tại “lò mổ” của bà chủ tên Huyền Tùng cũng công khai chuyện xe máy “dựng” không biển kiểm soát, không giấy tờ. Bà chủ cho biết, xưởng “dựng” xe không có giấy tờ với giá “mềm” từ 1,5 - 1,7 triệu đồng/chiếc. “Cả đất này đều thế, làm gì có giấy tờ gì”, bà chủ này nói thẳng.

Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Ngọc Thế, Phó chủ tịch UBND xã Tề Lỗ, cho biết trên địa bàn xã có khoảng hơn 200 hộ kinh doanh làm nghề liên quan tới hoạt động kinh doanh động cơ ô tô, xe máy. Ông Thế thừa nhận, các xưởng tái chế phế liệu động cơ trên địa bàn gây ô nhiễm môi trường và hiện đang triển khai hệ thống xử lý rác thải cùng hóa chất tách dầu mỡ để hạn chế bớt tình trạng ô nhiễm. Liên quan đến thông tin nguồn xe thu mua, giao dịch không rõ nguồn gốc, xuất xứ, ông Thế nói “xã không nắm được” vì làng nghề hiện tại được Ban quản lý cụm công nghiệp - trung tâm công nghiệp xã Tề Lỗ và Đội Quản lý thị trường H.Yên Lạc quản lý.

Nguyễn Tuấn