Bè - raft (n) - #bɛ: - #bɛ:. AC. - Bè là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ [簰], mà âm Hán Việt là bài, có nghĩa là “bè”. Tương quan AI ↔ E giữa bài và bè thì cũng giống như: - ai [哀], lo lắng ↔ e trong e ngại; - lại [睞], mắt lác, mắt hiếng ↔ lé trong mắt lé; - nhai [啀], chó nhe răng muốn cắn ↔ nhe trong nhe răng; - phái [派], bè cánh ↔ phe trong phe phái.
Gõ - knock/rap (v) - *g[uə]h - #gɔ:h AC. - Gõ là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ [鼓], mà âm Hán Việt là cổ, có nghĩa là “khua, vỗ, đánh vào một vật gì cho kêu thành tiếng”. Tương quan C/K ↔ G giữa cổ và gõ thì cũng giống như: - cát [圿] , bụi bẩn ↔ ghét trong cáu ghét; - kiết [忦], thù hận ↔ ghét trong yêu ghét; - cốt [矻], chà, mài ↔ gột trong gột rửa.
Bóc - peel (tr.) (v) - *pɔɔk - #pɔ:k AC. - Bóc là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ [剝], mà âm Hán Việt là bác, có nghĩa là “lột ra”. Về tương quan AC ↔ OC giữa bác và bóc, xin nêu một dẫn chứng quen thuộc: giác [角], corner ↔ góc trong phạt góc. Đặc biệt là lời giải đáp của Anh Phó trên Nguyệt san Pháp Luật TP.HCM tháng 1.2011: “Hóc đồng nghĩa với từ xép, có nghĩa là “dòng nước nhỏ”. Ở thị trấn Hóc Môn còn con rạch nhỏ mang tên Hóc Môn. Rất nhiều khả năng tên rạch Hóc Môn có trước tên vùng Hóc Môn vì tên sông, rạch là những địa danh rất cổ. Tóm lại, tên gọi Hóc Môn để chỉ vùng có con rạch nhỏ với nhiều cây môn.” Trong dẫn chứng này, hóc là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ [壑], mà âm Hán Việt là hác và có nghĩa là “ngòi nước, dòng nước nhỏ”.
Địt - fart/pass gas (v) - *kt1iit – #ti:t AC. - Địt là âm cổ Hán Việt của chữ tiết [洩] trong bài tiết [排洩]. Tiết [洩] là “tống ra ngoài”.
Vôi - lime, mineral - *knpur - *k-puːr AC. - Vôi bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ hôi [灰] trong thạch hôi [石灰] của tiếng Hán, có nghĩa là “vôi”, thường nói tắt thành hôi [灰]. Hôi ↔ vôi [灰] thì cũng như: - hội [會], liên từ có nghĩa là “và” (Hán ngữ đại tự điển, nghĩa 25) ↔ với (= và); - hội [繪] trong hội họa ↔ vời trong vẽ vời.
Gió - wind - *kjaal - *k-jɔːʔ > kʰjɔːʔ AC. - Phụ âm đầu của gió thực ra là D [z] và dó là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ [䬔] mà âm Hán Việt là du, có nghĩa là “gió to; bão”. Trong 26 chữ Nôm ghi âm gió ở Tự điển chữ Nôm dẫn giải của Nguyễn Quang Hồng thì có đến 25 chữ hài thanh bằng du [俞] hoặc dũ [愈]. Chữ còn lại là phong [風] viết tắt.
Bình luận (0)