Loại bỏ khối u bằng phương pháp 'bỏ đói', không phải phẫu thuật

Các bác sĩ Bệnh viện đa khoa Đức Giang (Hà Nội) vừa tiến hành kỹ thuật nút mạch máu để xử lý thành công khối u xơ tử cung kích thước 50 x 65 mm cho nữ bệnh nhân Lê Thị T. (43 tuổi, trú TP.Cẩm Phả, Quảng Ninh). Trước điều trị, bệnh nhân đã có 6 năm chung sống với u xơ này. Bác sĩ Ngô Vĩnh Hoài (Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện đa khoa Đức Giang) đã tiến hành thành công kỹ thuật nút mạch u xơ tử cung qua đường động mạch quay cho bệnh nhân T.

Theo bác sĩ Ngô Vĩnh Hoài, u xơ tử cung là bệnh lý u lành tính hay gặp ở phụ nữ với hơn 50% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. U xơ tử cung thường không có triệu chứng, nhưng với các khối u to có thể gây đau bụng, rối loạn kinh nguyệt hay thậm chí vô sinh. Có nhiều phương pháp điều trị u xơ tử cung: dùng thuốc, phẫu thuật, nút động mạch tử cung. Trong đó, nút động mạch điều trị u xơ tử cung có ưu điểm: thủ thuật tương đối an toàn, thời gian làm thủ thuật và nằm viện ngắn, không ảnh hưởng sức lao động, sản xuất của người bệnh sau này, không để lại sẹo cũng như các biến chứng sau mổ... Sau nút mạch, người bệnh vẫn có thể mang thai vì vẫn bảo tồn được tử cung.

Bác sĩ cho biết thêm, với phương pháp nút mạch truyền thống, đường tiếp cận khi làm can thiệp mạch thường qua đường động mạch đùi. Sau nút mạch, bệnh nhân cần nằm bất động chân trong 8 giờ để tránh gây chảy máu, tụ máu vị trí chọc kim. Đây là khoảng thời gian ít hơn nhiều so với thời gian nằm viện từ 5 - 7 ngày sau phẫu thuật. Ở phương pháp nút mạch mới với đường tiếp cận từ động mạch cánh tay, bệnh nhân chỉ cần hạn chế vận động mạnh tay trong vòng 8 giờ và có thể đứng dậy đi lại ngay sau khi làm thủ thuật.

Với nút mạch điều trị u xơ tử cung, các bác sĩ sử dụng các vi ống thông dưới sự “dẫn đường” của hệ thống thiết bị chẩn đoán hình ảnh, đưa các hạt gây tắc mạch đến các động mạch cấp máu cho khối u. Do bị “tắc đường” cung cấp thức ăn, khối u sẽ bị “bỏ đói”, thiếu máu nuôi dưỡng và dần hoại tử, teo nhỏ theo thời gian.

Phương pháp này được chỉ định trong các trường hợp: khối u xơ trong cơ tử cung có kích thước dưới 10 cm; có triệu chứng lâm sàng do khối u gây ra như: đau bụng, rong kinh; u xơ tử cung ở những người có nhu cầu bảo tồn tử cung để sinh con hay nâng cao chất lượng cuộc sống. Chống chỉ định nút mạch, điều trị u xơ tử cung khi: khối u quá to (đường kính từ trên 10 cm hoặc có nhiều khối đường kính trên 7 cm); bệnh nhân đang có các bệnh lý nhiễm trùng, người suy gan, suy thận nặng; mắc các bệnh ưa chảy máu; đái tháo đường; có tiền sử dị ứng với các chế phẩm chứa iod; tiền sử hen phế quản.

Thay vì phẫu thuật mở, phẫu thuật nội soi hoặc dùng thuốc điều trị kéo dài như trước đây, u xơ tiền liệt tuyến nay có thể được điều trị bằng phương pháp nút mạch.

Đây là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, giảm đau, thời gian điều trị nội trú hầu hết chỉ trong ngày. TS-BS Nguyễn Xuân Hiền, Phó trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết để thực hiện kỹ thuật này, các bác sĩ rạch một đường nhỏ 2 mm phía trong đùi, luồn dây ống thông (đường kính dưới 1 mm) vào trong lòng động mạch, sau đó bơm những hạt nhựa hình cầu vào các mạch máu nuôi u xơ, gây tắc mạch.

Bác sĩ cho biết, u xơ tiền liệt tuyến (tuyến tiền liệt bị phì đại) gây chèn ép vào cổ bàng quang và niệu đạo làm bệnh nhân bí tiểu, đi tiểu nhiều lần. Nhưng khi mạch máu nuôi dưỡng bị “bít” lại sẽ khiến khối u xơ bị cắt nguồn dinh dưỡng không thể lớn thêm và teo nhỏ dần, do đó khối u xơ không còn gây chèn ép, dòng chảy được khơi thông giúp bệnh nhân đi tiểu dễ dàng hơn, đồng thời các chức năng khác cũng phục hồi tốt. Kết quả điều trị có thể thấy sau khi nút mạch khoảng 2 tuần, các triệu chứng bí tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu đêm sẽ mất dần.

Theo TS-BS Nguyễn Xuân Hiền, nút mạch điều trị u xơ tiền liệt tuyến cho kết quả tối ưu, bệnh nhân không phải gây mê, thời gian nằm viện ngắn (xuất viện sau một ngày), không gây biến chứng xuất tinh ngược, hẹp niệu đạo, duy trì khả năng tình dục. Nam giới có triệu chứng như tiểu nhiều lần trong ngày, bí tiểu, nhiễm trùng đường tiết niệu... cần đi khám để được điều trị kịp thời. Kỹ thuật này được quỹ bảo hiểm y tế chi trả.