Lời phê

Minh họa: DAD

Tôi nhún vai, không trả lời. Trong thâm tâm tôi công nhận học rất cần thiết, tuy nhiên biển học không phải vô bờ. Ngược lại rất nhiều bờ và trên bờ nhiều kẻ bị sóng đánh dạt vào, tan nát.

Tèo vẫn tha thiết:

- Cho nên, tớ quyết định rồi. Tớ phải đi học thôi.

Tôi gật gù:

- Đúng. Nhưng học gì? Tuổi của cậu, trình độ của cậu cần phải học thêm cả ngàn thứ.

Tèo cương quyết:

- Đã học thì phải học từ cơ bản. Học phổ thông lớp 11 - 12.

Tôi giãy nảy:

- Học phổ thông? Nghĩa là cậu ngồi vào đám teen à?

Tèo cáu kỉnh:

- Thì sao nào? Teen không phải là người chắc? Đã đi học là không ngại gì cả. Đã kiến thức là bình đẳng, không phân biệt tuổi tác, tôn giáo, giàu nghèo, cân nặng, chiều cao. Tớ chả nề hà gì, miễn là được học.

Nói là làm, Tèo tung tăng, hăng hái cắp sách tới trường, thậm chí còn đôi chỗ nhảy chân sáo. Tôi nhìn theo nó, vừa khâm phục, vừa ngạc nhiên. Tôi lờ mờ lo sợ ngày nào đó, Tèo trở thành nhà khoa học lớn trong khi mình vẫn lẹt đẹt vô danh.

Thời gian thấm thoát trôi qua. Ve sầu kêu râm ran. Hoa phượng nở đỏ chói. Hè về.

Tôi đến thăm Tèo, thấy nó đang ngồi chăm chú đọc, trán nhăn lại có vẻ suy nghĩ rất căng. Bèn tò mò hỏi:

- Gì đó Tèo?

Tèo nhăn nhó nói:

- Tớ đang đau đầu.

- Đau đầu về vật lý, về hóa học hay về văn học?

Tèo thở dài:

- Không, đau đầu về lời phê của giáo viên. Sau khi kết thúc hai học kỳ, học sinh nào cũng nhận được lời phê. Tớ còn nhận tới gần chục cái do mỗi môn học một lớp khác nhau. Đọc mà nhức hết nửa thân mình.

Tôi vội vã vớ các cuốn sổ học bạ của Tèo, đọc to lên dõng dạc đủ các thứ ý kiến như sau:

- "Em Tèo không hư cũng không ngoan, không giỏi, không dốt, cũng không trung bình. Em không để lại ấn tượng tốt, cũng không để lại ấn tượng xấu, lớp có em cũng được mà thiếu em cũng chả ai phát hiện ra. Em chăm chú nhìn lên bảng nhưng chả hiểu em có nhìn rõ hay không. Em thỉnh thoảng phát biểu nhưng những điều em nói ai cũng biết rồi. Có nhiều bài kiểm tra cả lớp đạt điểm mười thì em cũng thế. Triển vọng của em là hòa lẫn vào đám đông".

Một lời phê khác:

- "Học trò Tèo đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của năm học nhưng không hoàn thành một cách vẻ vang. Học trò Tèo đến lớp nghe thầy, về nhà nghe bố mẹ ra đường nghe theo đèn đỏ, đèn xanh. Học trò Tèo có năng khiếu văn nghệ bằng với những năng khiếu khác. Học trò Tèo có ước mơ cháy bỏng nhưng không ai rõ cháy bỏng điều gì. Học trò Tèo hay nói chuyện trong lớp, hay nói chuyện ngoài sân nhưng không bao giờ nói khi lên bảng. Học trò Tèo là một học sinh giỏi, nằm trong số toàn bộ học sinh giỏi của lớp mình".

Lời phê thứ ba:

- "Tèo là một học sinh tôi tin chắc cá biệt. Tôi tin chắc em quay cóp nhưng chưa bắt được quả tang. Tôi biết rõ em trốn học nhưng chưa khi nào gặp được ngoài đường. Mỗi khi nhìn thấy Tèo tôi đều giật mình nhưng sau đó qua ngay. Nếu chăm chỉ hơn và cố gắng hơn, Tèo sẽ đạt được những thành tích còn cao hơn nữa. Tuy nhiên không cố gắng thì cũng cao rồi. Quan hệ với bạn bè ở mức trung bình, quan hệ với thầy cô ở mức an toàn còn quan hệ với xã hội chấp nhận. Lớn lên và ra đời chắc chắn sẽ thành người chứ không thành gì khác. Có triển vọng về hưu ở chức phó phòng".

Lời phê thứ tư:

- "Em Tèo sức khỏe tốt, hay ăn quà bán ở vỉa hè ngoài cổng trường nhưng chưa khi nào thấy kêu la đau bụng hay đau bất cứ thứ gì. Tham gia đầy đủ các sinh hoạt ngoại khóa. Hăng hái đóng góp các lệ phí trường yêu cầu bằng cách xin tiền cha mẹ. Hay cười một mình đôi lúc vô duyên nhưng đa số chấp nhận được. Chan hòa với xung quanh kể cả với những ai không đáng chan hòa. Tôn trọng bạn nữ và tôn trọng các bạn nam khỏe hơn mình. Có tầm nhìn những lúc không đeo kính. Ngoan, lễ phép, bí hiểm".

Và lời phê cuối cùng:

- "Tèo có tính chịu đựng cao, có thói quen tự giải quyết mọi vấn đề của mình và của xã hội bằng cách hỏi cô giáo và bạn bè. Rất sôi nổi khi bàn về những vấn đề không trong sách giáo khoa. Đạt điểm cao môn thể dục nếu không ăn quá no những lúc tới trường. Thần tượng một số ca sĩ trẻ vì quần áo chứ không phải vì giọng ca. Siêng năng một cách khả nghi. Cần cù một cách sốt ruột. Chắc chắn tốt nghiệp phổ thông".