Đây là thắc mắc của bạn Khánh An (một sinh viên mới ra trường, sống tại TP.HCM) về cách hiểu một số loại lương mà người lao động nhận được khi làm việc.
Khi thỏa thuận làm việc, người lao động sẽ thường xuyên nghe thông tin lương gross hay lương net từ nhà tuyển dụng
NHẬT THỊNH
Luật sư tư vấn
Luật sư Trương Văn Tuấn (Đoàn luật sư TP.HCM) cho hay khái niệm "lương gross" và "lương net" hiện chưa được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật. Thay vào đó, đây là các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực kinh tế, nhất là trong quá trình "deal lương" - tức thỏa thuận tiền lương giữa công ty với người lao động.
Có thể hiểu lương gross là tổng tiền lương mà người lao động nhận được trong mỗi kỳ trả lương, bao gồm các khoản như lương cơ bản, trợ cấp, phụ cấp, hoa hồng… Trong đó, lương gross cũng bao gồm cả các khoản đóng bảo hiểm xã hội (BHXH, cụ thể là hưu trí và tử tuất), bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và thuế thu nhập cá nhân (nếu có).
Trong khi đó, lương net là tiền lương mà người lao động thực nhận trong mỗi kỳ trả lương, sau khi đã trừ đi các khoản chi phí như đóng bảo hiểm, các loại thuế.
Có nghĩa là lương net = lương gross - (tiền BHXH + bảo hiểm y tế + bảo hiểm thất nghiệp + thuế thu nhập cá nhân nếu có).
Ví dụ, một người lao động được deal lương gross 10 triệu đồng/tháng, thì có nghĩa tiền lương này sẽ được trích đóng BHXH theo quy định. Nếu tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cũng là 10 triệu đồng/tháng thì người lao động trích đóng 10,5% cho bảo hiểm, còn lại mỗi tháng nhận được 8.950.000 đồng. Số tiền 8.950.000 đồng này cũng là mức lương net.
Thông thường, người lao động thích deal lương gross hơn vì có thể chủ động quản lý, tính toán được chính xác mức lương mình nhận được mỗi tháng và các khoản mà mình sẽ đóng. Nhưng điều này cũng đòi hỏi người lao động phải thường xuyên cập nhật những thông tin mới nhất về chính sách liên quan, tránh bị công ty tính sai.
Trong khi đó, việc hưởng lương net tuy thuận lợi khi trao quyền cho công ty tính toán nhưng có khả năng công ty đóng bảo hiểm thấp và điều này làm giảm đi mức hưởng về sau của người lao động.
Lương năng suất là gì?
Ngoài ra, hiện nay còn xuất hiện cụm từ "lương năng suất". Về ý nghĩa, lương năng suất hay lương khoán hoặc lương theo sản phẩm được hiểu là một hình thức trả lương mà công ty vận dụng để tính toán và trả tiền lương cho người lao động căn cứ vào khối lượng, chất lượng công việc và thời gian phải hoàn thành của người lao động.
Thông thường, các công ty xây dựng chính sách lương năng suất nhằm tạo ra sự canh trạnh trong đơn vị, kích thích năng suất làm việc của người lao động. Tuy nhiên, khoản này thường được tính thêm với lương gross hay lương net chứ không xem như thu nhập duy nhất của người lao động, nhất là đối với lao động làm việc toàn thời gian.
Thời gian qua, có công ty thâm dụng lao động đã muốn áp dụng lương năng suất cho công nhân, vì điều này, công nhân đã ngừng việc tập thể, phản ứng mạnh. Công nhân lo sợ việc chuyển sang lương năng suất sẽ ảnh hưởng đến họ, không phải chỉ vì tiền lương giảm do áp lực cạnh tranh mà họ sẽ mất đi các quyền lợi như BHXH hay các khoản phúc lợi khác như trợ cấp nhiên liệu, ăn trưa, thưởng lễ tết...
Điểm khác biệt lớn nhất để phân biệt ba loại lương này là sự cố định. Nếu như lương gross hay lương net mang tính ổn định, cố định dựa trên sự thỏa thuận giữa các bên trong quan hệ lao động thì lương năng suất lại phụ thuộc vào sản lượng mà người lao động tạo ra được trong một khoảng thời gian thỏa thuận.
Bình luận (0)