Lý giải việc tàu ngầm Trung Quốc bất ngờ nổi lên ở eo biển Đài Loan

Một số ngư dân đã phát hiện một chiếc tàu ngầm của quân đội Trung Quốc (PLA) bất ngờ nổi lên vào sáng sớm 18.6, ở ngay phía tây đường trung tuyến của eo biển Đài Loan, cách quần đảo Kim Môn do Đài Loan kiểm soát khoảng 46 km, theo tờ South China Morning Post (SCMP).

Ngay sau đó, một tàu chiến khác của PLA được nhìn thấy đang hộ tống tàu ngầm về Trung Quốc. Chiếc tàu ngầm khi đó di chuyển trên mặt nước chứ không lặn xuống, theo một số báo dẫn lời ngư dân.

Trưởng Cơ quan Phòng vệ Đài Loan Cố Lập Hùng cho hay lực lượng phòng vệ Đài Loan "đã hiểu biết toàn diện về tình hình thông qua các phương pháp trinh sát và tình báo có liên quan” mà không cung cấp thêm thông tin chi tiết hay suy đoán về ý định của hải quân Trung Quốc. Cho đến nay vẫn chưa có thông tin về phản ứng của phía Trung Quốc.

Lý giải của chuyên gia quân sự Đài Loan

Trong khi đó, các chuyên gia quân sự Đài Loan cho rằng chiếc tàu ngầm nói trên là tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân thuộc Type 094, dựa trên những bức ảnh do các thuyền viên chụp được. Họ cho rằng tàu ngầm có thể nổi lên để bảo trì định kỳ, gặp trục trặc kỹ thuật, thay đổi địa hình dưới nước hoặc cố ý phô trương sức mạnh, theo SCMP.

Chụp màn hình SCMP

Trong đó, ông Lâm Dĩnh Hựu, giáo sư quan hệ quốc tế và nghiên cứu chiến lược tại Đại học Đạm Giang ở thành phố Tân Bắc (Đài Loan) nhận định: “Các tàu ngầm hạt nhân như Type 094 có nhiệm vụ chuyên biệt và thường tránh nổi lên do tính nhạy cảm và nhu cầu tàng hình”. Tuy nhiên, ông Lâm không loại trừ khả năng “sự cố định hướng hoặc trục trặc kỹ thuật khiến tàu ngầm nổi lên”.

Còn ông Zivon Wang, một nhà phân tích quân sự tại Đài Bắc, nhận định vị trí của chiếc tàu ngầm Trung Quốc nói trên cho thấy nó đang di chuyển trong giới hạn 12 hải lý tính từ lãnh hải của Trung Quốc đại lục. “Đây có thể là một chuyến quá cảnh thường lệ để chuyển đổi nhiệm vụ hoặc bảo trì tại xưởng đóng tàu ở Bột Hải, do nó có quỹ đạo hướng về phía bắc từ căn cứ trên bờ biển Hải Nam ở phía nam", ông Wang nhận định.

Ông Wang còn cho rằng việc chỉ có một tàu chiến PLA hộ tống tàu ngầm đã làm giảm khả năng xảy ra trục trặc kỹ thuật. “Thông thường, trong trường hợp xảy ra sự cố, những tàu bổ sung sẽ được điều động để hỗ trợ”.

Nhắm vào Mỹ, Nhật, Philippines, Úc?

Việc nổi lên hiếm hoi của một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, vốn có thể hoạt động dưới nước trong thời gian dài, đã gây lo ngại ở Đài Loan và đặt ra câu hỏi liệu đây có phải là một màn thể hiện khác của Bắc Kinh nhắm vào hòn đảo này hay chỉ đơn giản là một chuyến quá cảnh thường lệ, theo SCMP.

Các nhà lập pháp Đài Loan đã bày tỏ lo ngại quanh câu hỏi đây có phải là nỗ lực của PLA nhằm tăng áp lực quân sự lên Đài Loan hay không, đặc biệt là sau khi PLA tiến hành cuộc tập trận vào tháng 5 mô phỏng việc phong tỏa hòn đảo này.

Nhà phân tích cấp cao Tô Tử Vân thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh, một tổ chức tư vấn cho chính quyền ở Đài Bắc, cho rằng sự xuất hiện của tàu ngầm Type 094 có thể được hiểu là một màn phô trương sức mạnh không chỉ nhắm vào Đài Loan mà còn nhắm vào Mỹ và các đồng minh của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, gồm Nhật Bản, Philippines và Úc.

Ông Tô còn cho rằng quyết định cho tàu ngầm Type 094 (có trọng tải nặng) nổi lên có thể là biện pháp phòng ngừa nhằm tránh nguy cơ mắc cạn, đặc biệt là ở vùng nước nông của eo biển Đài Loan. Các chuyên gia quân sự cũng cho rằng do đây là cao điểm của mùa câu mực nên việc nổi lên trong khu vực có thể làm giảm nguy cơ tàu ngầm mắc vào lưới đánh cá.

Tàu ngầm Type 094, còn được gọi là lớp Tấn, đã được thấy nổi lên ở eo biển Đài Loan vào năm 2021 và 2020, theo SCMP.

Tàu ngầm lớp Tấn của Trung Quốc được trang bị tên lửa đạn đạo JL-2 có tầm bắn 7.000 km, đặt lục địa Mỹ trong tầm bắn. Phiên bản mới nhất của tàu ngầm, Type 094A, được đưa vào sử dụng vào tháng 4 và được cho là mang theo tên lửa đạn đạo JL-3 thậm chí còn mạnh hơn, có tầm bắn hơn 10.000 km, theo SCMP.