Mèo về ở với người từ thuở nào?

Một nhóm nghiên cứu quốc tế đã xem xét kiểu gien của hơn 1.000 con mèo ngẫu nhiên từ châu Âu, châu Á và châu Phi. Họ tập trung vào gần 200 dấu hiệu di truyền thiết lập mối liên hệ giữa các khu vực và giống.

Họ dựa trên những gì?

Theo bà Leslie Lyons, Đại học Thú y thuộc Đại học Missouri, trong quá trình nghiên cứu, nhóm khoa học tập trung vào hai điểm:

• Vùng vi vệ tinh của ADN: Biến đổi rất nhanh, cung cấp manh mối về quần thể mèo gần đây cũng như sự phát triển của giống mèo trong vài trăm năm qua
• Tính đa hình đơn nucleotide, là những thay đổi dựa trên đơn lẻ trong toàn bộ bộ gien, mở ra manh mối về lịch sử cổ đại của chúng cách đây vài nghìn năm Nhà di truyền học về mèo

"Cái nôi" của mèo nhà

Nhóm nghiên cứu đã có thể truy ngược lại những dấu hiệu thuần hóa sớm nhất ở vùng Lưỡi liềm màu mỡ, tức những vùng ở Trung Đông dọc theo sông Tigris và Euphrates. Vùng đất này có biệt danh "cái nôi của nền văn minh", và cũng được xác định là nơi bắt đầu câu chuyện về mèo nhà.

Trong kỷ nguyên địa chất Holocene hiện tại, con người thay đổi lối sống săn bắn hái lượm lang thang thành một lối sống ổn định hơn, tổ chức canh tác ở một nơi cố định. Trong lối sống mới, loài mèo trở nên hữu ích trong việc săn bắt chuột, do đó các cộng đồng tích cực khuyến khích sự hiện diện của chúng. Ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh giả thuyết đó.

Thành phần di truyền của mèo ở Tây Âu trông khác biệt đáng kể so với mèo ở Đông Nam Á

reuters

Dựa trên các so sánh di truyền, có vẻ như những con mèo được thuần hóa này đã cùng với con người lan rộng trên khắp thế giới. Nói cách khác, mèo không được thuần hóa riêng biệt ở nhiều nơi cùng một lúc.

Các nhà nghiên cứu cho biết sau hàng nghìn năm sau, gien của mèo trên khắp thế giới hiện có dấu hiệu "cô lập theo khoảng cách", trong đó sự tương đồng về gien giữa các quần thể giảm đi khi khoảng cách địa lý giữa chúng ngày càng lớn. Ví dụ, thành phần di truyền của mèo ở Tây Âu trông khác biệt đáng kể so với mèo ở Đông Nam Á.

Mèo nhà khác gì chó nhà?

Các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự khác biệt giữa mèo nhà (Felis catus) và một số động vật khác - bao gồm cả ngựa và chó - khi nói đến tác động của việc thuần hóa và cuộc sống chung với con người.

Nhà nghiên cứu Leslie Lyons cho biết: "Thực sự có thể coi mèo là loài bán thuần hóa, bởi vì nếu thả chúng vào tự nhiên, chúng có thể vẫn tự săn bắt, sống sót và giao phối nhờ các hành vi tự nhiên của mình".

"Không giống như chó và các động vật được thuần hóa khác, mèo không thật sự thay đổi nhiều hành vi trong quá trình thuần hóa, vì vậy mèo một lần nữa chứng tỏ là một loài động vật đặc biệt".

Nghiên cứu của nhóm đang giúp xây dựng cơ sở dữ liệu di truyền về các tình trạng bệnh lý chung của mèo và người, bao gồm mù lòa và các chứng thấp lùn. Cấu trúc di truyền của mèo thực sự giống với con người hơn hầu hết các động vật có vú không phải linh trưởng khác.