'Một đêm y tế xã trực thù lao chẳng là bao, khám một bệnh nhân được 27.000'

Thảo luận về báo cáo giám sát phòng, chống dịch Covid-19 của Quốc hội sáng nay 29.5, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói, từ giữa năm 2022 trên diễn đàn Quốc hội, ông đã đề nghị công bố hết dịch Covid-19.

PHẠM QUANG VINH

"Việt Nam đã có thể yên tâm công bố hết dịch Covid-19"

“Tới thời điểm này, Việt Nam càng có thể yên tâm công bố hết dịch”, ông Hiếu khẳng định và cho rằng, có 3 yếu tố đã đạt được để chuyển trạng thái phòng, chống dịch Covid-19 từ nhóm A (các bệnh đặc biệt nguy hiểm có khả năng lây truyền rất nhanh, phát tán rộng, tỷ lệ tử vong cao) sang nhóm B (các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có khả năng lây truyền nhanh, có thể gây tử vong).

Thứ nhất, tỷ lệ ca bệnh nặng không còn, các ca tử vong chủ yếu do bệnh nền nặng. Điều đó cho thấy Covid-19 vẫn còn lây nhiễm trong cộng đồng nhưng không còn nguy cơ gây tử vong cao.

Thứ hai, Việt Nam đã đạt được tỷ lệ bao phủ vắc xin Covid-19 cao trên diện rộng. Toàn quốc đã tiêm được hơn 266 triệu liều. Tất cả người từ 12 tuổi được tiêm đủ hai mũi cơ bản. Tỷ lệ tiêm mũi ba cho người từ 18 tuổi đạt 81%; tiêm mũi bốn cho người từ 18 tuổi nguy cơ cao đạt 89%; mũi ba cho trẻ từ 12 đến dưới 18 tuổi đạt 69%.

Thứ ba, tình hình Covid-19 trên thế giới đã ổn định. Đầu tháng 5, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố đại dịch Covid-19 không còn là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.

Khi Covid-19 không còn là bệnh truyền nhiễm nhóm A, cần coi đây là bệnh lý chuyên khoa và xử lý như các bệnh lý chuyên khoa khác. Việc chi trả cũng cần ứng xử như các bệnh lý khác, nghĩa là do bảo hiểm y tế chi trả hoặc khám dịch vụ do người dân tự chi trả.

Đánh giá về quá trình phòng chống dịch, có những việc tưởng như không thể nhưng đã được thực hiện tốt trong thời gian ngắn, như thành lập quỹ phòng chống dịch, xây dựng các bệnh viện dã chiến.

“Bệnh viện dã chiến Hoàng Mai đã được xây dựng trên bãi đất trống, Thủ tướng đã vận động các nguồn tài trợ, chỉ sau 1 tháng đã xây xong bệnh viện và hàng nghìn bệnh nhân Covid-19 nặng và nguy kịch đã khỏi bệnh và xuất viện”, ông Hiếu nói và cho rằng, thời điểm đó hệ thống đã sử dụng hơn 100% sức lực, nhưng cũng có nhiều điều đáng tiếc xảy ra, những bài học kinh nghiệm vô cùng xương máu.

Để tránh lãng phí nguồn lực vật tư, thiết bị y tế đã được đầu tư trong thời gian chống dịch trước đây, ông Hiếu đề nghị Bộ Y tế sớm ban hành hướng dẫn để chuyển các thiết bị này sang chữa bệnh thông thường, tránh lãng phí.

"Tăng lương, xây trụ sở đẹp, mua máy móc không giải quyết được gốc rễ của vấn đề"

Về y tế dự phòng, đây là thách thức lớn nhất trong giai đoạn hiện nay. Dẫn ví dụ thực tế từ đoàn Giám sát tối cao Quốc hội đến các trạm y tế xã, ông Hiếu cho rằng những khó khăn nổi trội vẫn là nhân lực, thu nhập, chất lượng khám chữa bệnh và cơ sở vật chất…

“Tăng lương, xây trụ sở đẹp, mua máy móc không giải quyết được gốc rễ của vấn đề. Lương không thể tăng mãi, cơ sở khang trang mà không có bệnh nhân, máy móc hiện đại mà không ai biết sử dụng. Cuối cùng là lãng phí rất lớn”, ông Hiếu nói.

Đại biểu này cũng cho rằng, trạm y tế xã phường có 2 nhiệm vụ: dự phòng (tiêm chủng, phòng chống dịch, giáo dục tuyên truyền…) và điều trị (chăm sóc sức khỏe ban đầu, quản lý các bệnh mạn tính, sơ cấp cứu tại cộng đồng…). Tuy nhiên, nhiệm vụ thứ hai ngày càng “teo tóp” khiến việc hoàn thành nhiệm vụ thứ nhất trở nên bội phần khó khăn so với trước đây.

T.N

Dự phòng là mục tiêu quan trọng nhưng chữa bệnh cũng cần được coi là chìa khoá để y tế cơ sở có đủ sức tồn tại và phát triển trong nền kinh tế thị trường ngày hôm nay.

“Sự bất hợp lý về chính sách đã bóp nghẹt sự phát triển của các trạm y tế xã phường. Không có lý gì cùng là một bệnh, nếu chữa ở xã chỉ được dùng thuốc hạ áp giá 100 đồng/viên. Còn lên tỉnh, huyện lại được cấp viên thuốc đắt tiền hơn. Một đêm trực tiền thù lao chẳng đáng là bao, khám một bệnh nhân được 27.000 đồng mà còn trừ ngược trừ xuôi”, ông Hiếu đặt vấn đề.

Vậy làm cách nào để một hệ thống dày công xây dựng từ nhiều thế hệ đi trước không bị teo tóp và mất hoàn toàn chức năng điều trị? Theo ông Hiếu, nên thử nghiệm một mô hình mới, coi các trạm y tế xã phường là phòng khám của trung tâm y tế quận huyện. Các tiêu chuẩn con người là tương đương nhau, cả người bệnh và nhân viên y tế. 

Ngoài ra, với từng địa phương cần có kế hoạch “may đo cẩn thận, không mặc đồng phục cho tất cả trạm y tế trong cả hệ thống”. Ví dụ một vị trạm trưởng giỏi về siêu âm cần đầu tư máy tốt để phát huy khả năng này; một y sĩ y học cổ truyền giỏi châm cứu cần có phương tiện chuyên biệt để họ triển khai. Một trạm y tế vùng cao không thể trang bị như y tế phường cách bệnh viện huyện có vài km...

Theo ông Hiếu, khi đã vận hành trơn tru, có thể tiến thêm bước nữa là phối hợp giữa bệnh viện tỉnh và các trung tâm y tế quận huyện. Các bác sĩ giỏi ở tỉnh sẽ về huyện làm việc định kỳ trong tuần, những bệnh nhân sau mổ sẽ được khám lại ở huyện khi hệ thống đã liên thông thực sự. Một số bệnh viện tỉnh, thậm chí bệnh viện cấp huyện đã triển khai được mô hình này đều đã thành công, chắc chắn nâng cao được niềm tin của người dân vào cơ sở y tế của mình.