'Một lịch sử chưa kể về nhân loại' của Peter Frankopan - tác giả 'Con đường tơ lụa'

Đặc biệt, Trái đất chuyển mình: Một lịch sử chưa kể về nhân loại (Peter Frankopan) cũng được các tờ báo danh giá như Financial Times, The Times, The Telegraph, The Hindu, The Guardian… đánh giá là sách hay nhất mùa hè năm nay. Trước khi ra mắt ấn bản tiếng Việt, nó cũng tạo ra một cuộc đấu giá bản quyền khốc liệt.

NXB

Trái đất chuyển mình: Một lịch sử chưa kể về nhân loại (Omega Plus và NXB Tri Thức ấn hành, Nguyễn Linh Chi, Đặng Thị Thái Hà, Hoàng Thảo, Phạm Danh Việt chuyển ngữ) là một trong những cuốn sách lịch sử đồ sộ, bao trùm lịch sử trái đất, lịch sử nhân loại và lịch sử môi trường - khí hậu trong 4,5 tỉ năm qua.

Trong hơn 900 trang sách, tác giả Peter Frankopan đã chỉ ra rằng môi trường tự nhiên là một yếu tố quan trọng, nếu không muốn nói là yếu tố quyết định, trong lịch sử loài người và của cả lịch sử toàn cầu.

Tác phẩm chứa nhiều tư liệu tranh ảnh phong phú, bao gồm 15 bản đồ, trong đó nổi bật là bản đồ thể hiện sự phân tán của con người từ khoảng 200.000 năm trước, bản đồ về sự phân tán của tôn giáo và đại dịch cái chết đen… Ngoài ra, còn có 38 tranh ảnh in màu có giá trị, như hình ảnh về công trình định cư quy mô lớn từ 2.500 năm trước, cho thấy con người có khả năng xây dựng thành phố lớn như thế nào…

Với 24 chương tương ứng với 24 giai đoạn, cấu trúc của cuốn sách có thể được chia thành 3 phần chính:

Thứ nhất: lịch sử loài người và môi trường tự nhiên. Khi kể về lịch sử loài người, Peter Frankopan đã làm nổi bật các yếu tố địa chất trên vũ trụ và ngầm dưới lòng đất đã tạo ra nơi thích hợp để con người tồn tại. Chúng ta chỉ tồn tại trong một phần nhỏ thời gian của trái đất và sự tồn tại này sẽ không thể xảy ra trước khi những biến đổi lớn xảy ra, bao gồm 5 sự kiện tuyệt chủng hàng loạt và sự thất bại của tất cả các loài vượn khác.

Frankopan cho độc giả biết sự hưng thịnh của loài người trong 10.000 năm qua chỉ có thể thực hiện được nhờ khí hậu trái đất ổn định ở mức nhiệt độ tạo ra các kiểu thời tiết tương đối ổn định và cho phép trồng trọt ngũ cốc. Điều này cho phép chúng ta xây dựng các thành phố, buôn bán, xây dựng luật pháp và đóng thuế, đặt nền móng cho việc ghi lại những suy nghĩ và lịch sử thành văn…

Thứ hai: sự trỗi dậy và sụp đổ của các đế chế. Frankopan xuất sắc trong việc sử dụng các trích dẫn và ví dụ súc tích, trải dài từ Nam Mỹ đến Nam Á, Đông Nam Á cho đến Trung Quốc... Điều đáng chú ý là cách ông cho thấy điều kiện khí hậu đã giúp đỡ hoặc cản trở nỗ lực của con người như thế nào.

Theo quan điểm của mình, ông không cố gắng coi sự trỗi dậy và sụp đổ của các đế chế là hoàn toàn do điều kiện khí hậu, thay vào đó giải thích việc mất mùa nhiều lần, lũ lụt hoặc hạn hán kéo dài đã tạo thêm căng thẳng cho các hệ thống vốn đã bất bình đẳng và phân cấp như thế nào.

Thứ ba: một bài học mà nhân loại đã lãng quên. Cuốn sách đã làm rất tốt việc thể hiện một cách rõ ràng tầm quan trọng của các kiểu khí hậu, môi trường và thời tiết trong việc ảnh hưởng đến tiến trình lịch sử loài người.

Khi làm như vậy, nó đã thành công trong việc đưa chúng ta trở lại vị trí của tổ tiên hàng nghìn năm trước, những người biết rằng sự sống còn bấp bênh của họ phụ thuộc vào việc quản lý mối quan hệ của họ với môi trường. Đó là một bài học mà con người dường như đã lãng quên.

TD tổng hợp

Theo tiến sĩ sử học Vũ Đức Liêm, “Trái đất chuyển mình: Một lịch sử chưa kể về nhân loại góp phần khỏa lấp một khoảng trống lớn trong não trạng của nhân loại khi chúng ta tư duy về quá khứ”.

Nhà hoạt động môi trường Đỗ Vân Nguyệt cũng chia sẻ: “Điều đặc biệt của cuốn sách này là tác giả đã lý giải sự trỗi dậy, sụp đổ và thay thế các đế chế, các cường quốc dưới ảnh hưởng sâu sắc của biến đổi khí hậu. Cuốn sách cho thấy Peter Frankopan là bậc thầy kể chuyện với những ví dụ sinh động về các sự kiện khí hậu tác động như thế nào đối với lịch sử loài người, mạng lưới giao thương hàng hóa, tương tác giữa các nền văn hóa và cả lan truyền bệnh tật, tôn giáo, chiến tranh, xung đột”.

Cùng việc phát hành sách, Omega Plus phối hợp với Quỹ Sống, Live and Learn, Nói không với túi nilon lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường qua chiến dịch: mỗi cuốn sách được bán ra tại một số link chính thức, độc giả đã đóng góp 35.000 đồng cho các quỹ đang hoạt động vì môi trường tại nước ta, bao gồm: Quỹ Sống bền vững với 2 sáng kiến Nhà an toàn và Trồng rừng ngập mặn tại Sóc Trăng; các sáng kiến thanh niên tại địa phương về vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu thuộc mạng lưới Thế Hệ Xanh.