Văn hóa Khảo cứu

Mỹ trả lại Ý số cổ vật bị đánh cắp trị giá 80 triệu USD

Danh Nghi

30/05/2024 11:08 GMT+7

Tại văn phòng của Viện Phục hồi Trung ương, nằm ở trung tâm Rome, khoảng 600 tác phẩm nghệ thuật đã được trưng bày vào sáng 28.5. Đây là số cổ vật bị buôn bán, cướp phá từ các vùng Lazio, Campania, Puglia, Calabria, Sicily của Ý, được thu giữ ở New York và New Jersey vào năm ngoái.

Những bức tượng đồng có kích thước như thật cho đến những đồng xu La Mã nhỏ, những bức tranh sơn dầu đến tranh khảm sàn… là cổ vật trải dài từ thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên đến thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên.

Đó là các tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp và buôn bán do công tố viên Manhattan - Matthew Bogdanos - ký lệnh tịch thu trong năm qua, sau đó được trao trả về Ý.

"Các tác phẩm được trả lại cùng với 60 hiện vật được hồi hương hồi năm ngoái trị giá hơn 80 triệu USD cũng chỉ là giọt nước khi nói đến các tác phẩm nghệ thuật vẫn được cất giấu trong kho tư nhân và được trưng bày trong bảo tàng ở Mỹ", Bogdanos nói với CNN bên lề buổi thuyết trình trước giới truyền thông hôm 28.5.

Bogdanos cho biết thêm số cổ vật trị giá 80 triệu USD này không bao gồm 100 món đồ khác mà nhóm của ông vừa thu giữ ở Mỹ.

Theo tướng D. Francesco Gargaro, chỉ huy lực lượng cảnh sát Carabinieri - giữ nhiệm vụ bảo vệ di sản văn hóa Ý, điều khiến việc thu giữ và trả lại các cổ vật bị đánh cắp trở nên khó khăn là do chính quyền Mỹ thường không biết họ đang tìm kiếm điều gì.

Ông nói: "Khi các cổ vật được lấy ra từ những ngôi mộ bí mật, chúng chưa bao giờ được lập danh mục. Điều đó có nghĩa là, ngoài bản thân các hiện vật, bối cảnh lịch sử của chúng đã bị đánh mất, trong đó có cả những thông tin có giá trị của các nhà khảo cổ". Gargaro cho biết hầu hết các cổ vật gần đây được trả về Ý đều được đào lên từ các cuộc khai quật bí mật hoặc bị đánh cắp từ các nhà thờ, bảo tàng và cá nhân.

Trong số các hiện vật được trưng bày hôm 28.5 có một chiếc áo giáp và hai chiếc đầu bằng đồng với niên đại từ thế kỷ thứ 4 đến thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên (đã bị tịch thu từ một chủ phòng trưng bày ở New York).

Ngoài ra, còn có một bức tượng đồng mô tả chiến binh bị đánh cắp từ bảo tàng Ý vào năm 1962, đã được tìm thấy trong một bảo tàng nổi tiếng của Mỹ.

Tổ chức Bảo vệ Di sản văn hóa của Ý sử dụng AI (trí thông minh nhân tạo) để tìm kiếm các tài sản văn hóa bị đánh cắp theo một chương trình mới có tên "Hệ thống phát hiện tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp" (SWOADS), tìm kiếm các đồ vật bị đánh cắp bằng cách quét hình ảnh trên web và mạng xã hội.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa Ý Gianmarco Mazzi nhận định: "Việc trao trả lại Ý những tài sản văn hóa có tầm quan trọng như vậy, cả về tính nhất quán trong số lượng lẫn giá trị lịch sử-nghệ thuật của chúng, là một thành tựu quan trọng. Ngoài việc là những tác phẩm nghệ thuật vô giá, chúng còn thể hiện về lịch sử, văn hóa và bản sắc dân tộc của chúng ta".

Theo tướng Gargaro, chỉ riêng trong năm 2023, 105.474 cổ vật trị giá hơn 287 triệu USD đã được tìm thấy và tịch thu trên toàn thế giới nhờ dự án SWOADS.