Nga tìm cách thay Pháp khai thác uranium ở Niger?

Tập đoàn Năng lượng hạt nhân Nga Rosatom liên hệ với Niger về việc mua lại tài sản do công ty hạt nhân Orano SA (Pháp) nắm giữ, theo Bloomberg hôm 3.6 dẫn lời một người thạo tin về vấn đề này. Theo Hiệp hội Hạt nhân thế giới, Niger chiếm khoảng 4% sản lượng khai thác uranium toàn cầu vào năm 2022.

REUTERS

Ông Mark Hibbs, nhà phân tích hạt nhân tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình quốc tế (Đức), cho rằng: "Nga đang tăng cường các mối liên kết kinh tế, ngoại giao và quân sự ở châu Phi, kể cả sau cuộc đảo chính ở Niger, và họ coi khu vực này trên thế giới là cơ hội đầu tư chiến lược. Song song đó, tập đoàn Rosatom đang đa dạng hóa các khoản đầu tư uranium của mình ở châu Phi".

Theo người thạo tin, các cuộc thảo luận đang ở giai đoạn sơ khởi và chưa có đàm phán. Hiện phía Nga, Pháp và Niger chưa đưa ra bình luận về thông tin mới trên. Một nhà ngoại giao thân thiết với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) tiết lộ tổ chức này đã biết về khả năng chuyển giao tài sản uranium ở Niger, song không nêu rõ thực thể nào tham gia vào tiến trình này.

Sau cuộc đảo chính vào tháng 7.2023, Niger đã trục xuất lực lượng Pháp và chấm dứt thỏa thuận an ninh kéo dài hàng thập niên với Mỹ, và xây dựng mối quan hệ an ninh chặt chẽ với Nga. Chính nền tảng này đã tạo tiền đề cho Moscow có thể tiếp cận các nguồn lợi khai khoáng ở Niger, cũng như duy trì sự hiện diện ở lục địa này.

Vào tháng 4.2024, 100 chuyên gia huấn luyện quân sự Nga đã đến thủ đô Niamey (Niger) để huấn luyện lực lượng Niger cách sử dụng các hệ thống phòng không do Moscow cung cấp. Trước đó, vào tháng 3, một phái đoàn từ Niger lần đầu tiên tham dự diễn đàn hàng đầu của ngành công nghiệp hạt nhân Nga - Atomexpo 2024, do tập đoàn Rosatom tổ chức, tại thành phố Sochi (Nga). Cũng trong tháng 3, Lầu Năm Góc cho biết các quan chức Mỹ có chuyến công du Niger để bày tỏ quan ngại về "mối quan hệ tiềm tàng" của nước này với Nga và Iran.

Pháp dựa vào Niger để đáp ứng 15% nhu cầu uranium nhiên liệu cho các lò phản ứng hạt nhân hiện cung cấp đến 65% sản lượng điện của nước này, theo tờ Le Monde. Không chỉ Pháp, theo Cơ quan Cung ứng Euratom, các công ty điện lực của Liên minh châu Âu (EU) phụ thuộc vào Niger khoảng 1/4 nguồn cung uranium của họ vào năm 2022.

Ông Pendo Lofgren, Giám đốc đầu tư uranium tại Arnova Capital AG (Zug, Thụy Sĩ) nhận định việc Nga cạnh tranh khai thác uranium của Niger sẽ là một bước leo thang chia rẽ thị trường.