'Ngón nghề' âm nhạc đặc trưng của Taylor Swift

Lấy cảm hứng âm nhạc từ cuộc sống của chính mình, triển khai các ca khúc bằng kỹ năng viết mang hơi thở đương đại, Taylor Swift đã tạo ra những khoảnh khắc huyền bí, kỳ diệu với một quá trình và cung cách sáng tác bất biến, y như cô đã làm khi đặt bút cho những dòng nhạc đầu tiên lúc 12 tuổi trong phòng riêng của mình.

Sau 13 năm ca hát với ''gia tài'' 6 album phòng thu và vô số sáng tạo hình ảnh, Taylor Swift đã nắm trong tay một sự nghiệp âm nhạc tiếng tăm đồ sộ, vững vàng vị thế hàng đầu trong làng pop thế giới. Tuy vậy, trong con mắt dân nghề, họ chân thực nhìn nhận, chính sắc đẹp, sự chăm chỉ tôi luyện và khả năng nhạy bén tận dụng công nghệ truyền thông số đã phần lớn tạo nên thành công trên. Theo các chuyên gia thẩm âm thanh nhạc, so về chất giọng, Taylor Swift chưa thể sánh ngang lớp đồng trang lứa như Alicia Key, Miley Cyrus hay Rihanna, chứ đừng nói chuyện so kè với những cây đại thụ Mariah Carey, Whitney Houston. Chỉ có một thứ vũ khi khiến Taylor đứng riêng một góc, nổi bật hơn nhiều tên tuổi ca hát. Đó là tuyệt kỹ viết ca khúc, "ngón nghề" âm nhạc ăn đứt nhiều diva của cô. Chắc có lẽ vì thế mà Swift đã dám tuyên bố với tờ Billboard vào năm 2014: "Tôi sẽ không trở thành ca sĩ nếu không là nhạc sĩ".

Thông tin tiết lộ góc nghề này của Swift trước giờ ít người biết, mãi đến khi chúng được tạp chí Harper’s Bazaar số tháng 8 năm ngoái khai thác qua cuộc gặp gỡ trao đổi về quá trình, cảm xúc và kỹ năng sáng tác bài hát mà Taylor Swift đã chia sẻ với biểu tượng lão làng làng mốt kiêm nhiếp ảnh gia, đồng thời cũng là nàng thơ rock 'n' roll, Pattie Boyd. Khi nghe Pattie, người phụ nữ từng liên tiếp kết hôn với cả hai tay guitar Rock huyền thoại, George Harrison của The Beatles và Eric Clapton, mô tả cách bà ấy chọn được trang phục dự tiệc chỉ nhờ cảm hứng có được nghe bản hit Wonderful Tonight của Clapton, Taylor cũng thú nhận mình tìm được cảm hứng viết nhạc từ chính cuộc sống đời thường hằng ngày.

Theo cô, sự tác động kỳ bí của khoảnh khắc cảm hứng ấy giống như từng đám mây ý tưởng xuất hiện ngay trước mặt, chỉ vươn tay ra là chụp được. Theo nguyên tắc, các sáng tác âm nhạc thường là sự đúc kết, rồi được cơ cấu lại và dùng kỹ năng để tạo ra một bài hát. Thế nhưng đối với Taylor, những khoảnh khắc huyền bí, kỳ diệu, không thể giải thích được ấy đã khiến một ý tưởng hình thành rồi bật ra trong đầu một cách hoàn toàn bất ngờ. Đó chính là phần tinh túy nhất, là phút xuất thần trong quá trình sáng tác của cô. Chỉ lạ một điều, cung cách viết ca khúc ấy luôn bất biến suốt gần 20 năm nay. Nó không thay đổi, cứ y như Taylor đã từng làm khi viết những dòng nhạc đầu tiên lúc 12 tuổi trong căn phòng lát gỗ ở ngôi nhà ở bang Pennsylvania của gia đình.

Chính Pattie Boyd là người tạo ra nguồn cảm xúc cho các ông chồng cũ George Harrison và Eric Clapton viết các bản hit. Còn Taylor Swift, tính cho đến nay, những nhân vật gợi hứng để Taylor sáng tác cũng có, nhưng oái oăm lại toàn là “cố nhân”. Taylor Swift nổi tiếng có thói quen viết nhạc dành tặng... tình cũ sau chia tay, mà khả năng ấy lại chia đều cho mỗi người. Nội dung các ca khúc hầu hết là những kỷ niệm, tiếc nhớ có, trách móc có mà mỉa mai, xỉa xói cũng có. Dẫu vậy, cô cũng thành thực thổ lộ: "Thật ra cũng có những người tôi dành cho rất nhiếu tâm tư mà lại không thể viết về họ".

Từ những album đồng quê đầy nữ tính, trẻ trung, ra đời thời kỳ đầu, tới các nhạc phẩm pop đình đám gần đây, nàng ca sĩ tóc vàng luôn biết cách thổi hồn vào tiết điệu ca từ, khiến cho chúng thật gần gũi, thân tình và chạm đến cảm xúc đám đông. Swift luôn sử dụng kinh nghiệm cuộc sống như một nguồn cảm hứng trong các giai đoạn sáng tác. Nói chung, trong các ca khúc cô viết, Swift thường đề cập đến những mối tình vô danh đầy cung bậc hẹn hò, chia tay, của những năm học cấp ba với những người nổi tiếng, viết chỉ trích bạn trai cũ, và cả viết đả kích những kẻ “chơi khăm” mình. Tuy vậy, cô không cho rằng tất cả những đưa con tinh thần đều đến từ bản chất thực tế của mỗi sự việc, mà đôi khi chúng dựa vào từng góc nhìn khi cô quan sát bối cảnh mình sống.

The Guardian đã không tiếc lời ca ngợi hai album đầu tiên của Swift viết về những năm tuổi teen mang đầy hoài niệm. Tờ New York cũng công nhận điều này, nhưng diễn đạt bằng lời lẽ khác: “Nhiều nhạc sĩ đã sáng tác ra những bài khá hay về thiếu niên, nhưng không ai tạo ra được đường nét chạm khắc tuyệt vời như Taylor đã làm”. Trong ca khúc Fearless, Swift dựa vào hình ảnh câu truyện cổ tích để thể hiện sự khác biệt giữa lãng mạn và thực tế của tình yêu. Các album sau này của cô đề cập nhiều đến mối quan hệ của người lớn hơn. Ngoài sự lãng mạn và tình yêu, Swift còn viết các ca khúc về tình cha mẹ - con cái, sự xa lánh, danh tiếng và tham vọng nghề nghiệp. Trên tờ Harper’s Bazaar, cô tâm sự: “Tôi mê sáng tác vì yêu quý và trân trọng kỷ niệm, muốn cất giữ những cảm xúc mình từng trải qua vào các khung nhạc đẹp. Tôi tận dụng nỗi nhớ mong se sắt về ký ức làm cảm hứng sáng tác. Thách thức lớn nhất với tôi là làm sao nén được từng ấy chi tiết gợi nhớ vào các giai điệu bắt tai nhất mình có thể nghĩ ra”.

Taylor đã tạo nên hiện tượng đặc trưng "giai điệu một nốt nhạc"

Ảnh: Getty Images

Và thách thức kể trên đã tạo ra một hiện tượng trong nhạc Taylor Swift: các giai điệu một nốt nhạc. Theo một phóng viên chuyên đề âm nhạc của BBC, ngay từ sớm, Swift đã thể hiện sở trường về sáng tạo giai điệu và cách kể chuyện bằng tiết tấu và âm sắc nhạc mà không nhiều nghệ sĩ thành thạo. Our Song - ca khúc đầu tiên của cô đạt hit số 1 ở Mỹ - Look What You Made Me Do và mới đây nhất là Reputation là vài trong số các nhạc phẩm đã triển khai hiện tượng đặc trưng “giai điệu một nốt nhạc” của Swift, với nốt cùng cao độ được luyến láy trong cả một trường canh dài. Tần số sử dụng thủ pháp này về sau ngày càng tăng, lan dần từ nhạc đồng quê sang nhạc pop. Tất nhiên, Taylor không phải là người phát minh ra những giai điệu một nốt nhạc. Nó đã hiện diện trong Thánh ca Phục hưng, là một trong những hình thức âm nhạc phương Tây được ký âm sớm nhất. Mà xưa nay cũng không phải chỉ mình cô sử dụng. Các nhạc sĩ như John Lennon và Morrissey cũng đã đưa vào một số ca khúc họ sáng tác. Sau này, giai điệu một nốt nhạc còn lan tỏa tiếp vào dòng chảy nhạc rap, tạo ra lực hấp dẫn ngày càng mạnh ở giới trẻ.

Thực ra, với cách viết ca từ có nội dung hồi tưởng đặc trưng, phối hợp với các giai điệu lặp đi lặp lại xoay quanh một nốt nhạc, ca từ sẽ trở thành những lời nói có âm tiết, nhịp điệu tạo âm hưởng đặc biệt lên tai người nghe như vẻ chúng đang được trò chuyện, thủ thỉ. Tuyệt kỹ viết ca khúc, ngón nghề âm nhạc đặc trưng của Taylor Swift, ngôi sao nhạc pop một nốt nhạc, có lẽ nằm ở cả những điều vừa kể thì phải!