Người cựu chiến binh 20 năm đi tìm mộ liệt sĩ

Nhờ 2.900 thông tin ghi chép được, ông Toàn đã giúp hàng trăm gia đình liệt sĩ tìm được thân nhân - Ảnh: Chí An

Mặc cho nhiều người chê là gàn dở, ông Toàn vẫn lặng lẽ đi tìm mộ liệt sĩ. Chuyến đi đầu tiên của ông vào năm 1995, khi có một gia đình đồng đội, đồng hương của ông nhờ đi tìm hài cốt người nhà. Cùng chiến đấu ở mặt trận B5, Quảng Trị, lòng luôn day dứt với những mất mát mà gia đình đồng đội phải chịu đựng, khi người thân liệt sĩ đến nhờ, ông Toàn quyết tâm đi tìm hài cốt bạn.

Ông nhớ lại: “Giữa năm 1995, tôi đạp xe lên Hà Nội tìm thông tin về liệt sĩ Bùi Thanh Huệ thì nhận được thông tin liệt sĩ Huệ đã hy sinh và người chôn cất ở đơn vị Sư đoàn 325, quê ở H.Lục Ngạn, Bắc Giang. Tôi vội vàng đạp xe một mạch từ Hà Nội đến Bắc Giang và lại được thông tin liệt sĩ Huệ được an táng tại bến 5, bãi Mít, xã Vĩnh Ô, H.Vĩnh Ninh, tỉnh Quảng Trị”.

Khi đã biết chính xác nơi đồng đội hy sinh, ông Toàn đi nhờ xe vào địa điểm an táng ở Quảng Trị, để đưa hài cốt bạn về. Đến nơi, người ta nói, mộ liệt sĩ Huệ đã được quy tập về nghĩa trang liệt sỹ H.Đông Hà (Quảng Trị). Ông lại đến Đông Hà tìm. Tuy nhiên, dấu tích về mộ liệt sĩ Bùi Thanh Huệ đã không còn. Lần đầu tiên đi tìm mộ đồng đội, kinh nghiệm không có, ông Toàn không mang theo nước uống, không có đồ ăn, mệt mỏi, đói lả. Một mình giữa trời Quảng Trị nắng như đổ lửa, gió Lào phả vào mặt, lại không tìm được mộ bạn, ông Toàn gần như kiệt sức, nhưng ông vẫn quyết tâm không về tay không. “Vào đó, tôi thấy hàng nghìn mộ liệt sĩ, trong đó có rất nhiều anh em là người Hà Tây (cũ), nghĩ mình không tìm được bạn, thì tìm giúp người khác”, ông Toàn kể. Lần ấy, ông lần mò ở các nghĩa trang, ghi chép thông tin về liệt sĩ đã hy sinh. Từ Quảng Trị trở về, ông ngồi viết thư gửi lên các báo Hà Tây (cũ), An ninh Thủ đô, Quân đội nhân dân,... hy vọng các gia đình có liệt sĩ biết nơi chôn cất người thân. Cũng bắt đầu từ đấy, những chuyến đi của ông Toàn đều đặn hơn, mỗi năm vài lần.

Suốt 20 năm qua, ông Toàn đã có 39 chuyến đi đến nghĩa trang liệt sĩ các tỉnh Quảng Trị, Đà Nẵng, Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế và ghi chép được thông tin của 2.900 liệt sĩ. Cũng từ những thông tin này, đã có hàng trăm gia đình tìm được hài, cốt người thân sau bao nhiêu năm thất lạc. Trong những chuyến đi ấy, có lần ông bị tai nạn, có lần bị trấn lột, có lần ốm suýt chết…nhưng ông vẫn không từ bỏ. Vợ con ông Toàn đều can ngăn vì ông đi đường xa một mình nguy hiểm, nhưng ông không nghe. Ông bảo với vợ: “Việc tôi thích cứ để tôi làm, các liệt sĩ sẽ phù hộ cho tôi”.

Không chỉ thông tin nơi chôn cất liệt sĩ, ông đã cùng hàng chục gia đình đến tận nơi, đưa hài cốt thân nhân của họ về quê. Chứng kiến những giọt nước mắt vui mừng có các gia đình khi tìm được người thân, ông thấy lòng ấm áp.

Đến nay, khi tuổi đã cao, sức đã yếu, ông Toàn không đi xa được nữa. Ông chọn cách ngồi nhà nghe đài, gửi thư. Ông nghe trên chuyên mục “Nhắn tìm đồng đội”, ghi chép thông tin về những liệt sĩ đã hy sinh và viết thư gửi cho các gia đình liệt sĩ. Với những đóng góp của mình, năm 2013, ông Phạm Song Toàn được UBND TP.Hà Nội tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt” và Ban chấp hành Hội Cựu chiến binh TP.Hà Nội tặng bằng khen.