Người dân mệt mỏi vì giấy chuyển viện, Bộ trưởng Y tế nói gì?

Trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội sáng 20.11, trước thông tin đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nêu người dân mệt mỏi khi phải xin giấy chuyển viện (giấy chuyển tuyến - PV), Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho rằng, các quy định giảm thủ tục phiền hà cho người dân nhưng cũng phải đảm bảo sự bền vững của hệ thống y tế, tránh quá tải dồn lên tuyến trên.

GIA HÂN

Theo bà Lan, luật Khám chữa bệnh cũ chia làm 4 cấp chuyên môn khám, chữa bệnh, luật mới hiện hành là 3 cấp, đảm bảo các cấp nào được khám, chữa bệnh đến mức độ nào, căn cứ khả năng đáp ứng của cơ sở và tình trạng người bệnh.

"Giải quyết bài toán quá tải cũng qua nhiều đời bộ trưởng phải giải trình rồi. Vấn đề chuyển tuyến, từ 2014 phải chuyển từ tuyến dưới lên tuyến trên, nhưng 2016 đã thông tuyến cấp huyện và 2021 đã thông tuyến toàn tỉnh. Bước chuyển tuyến tạo thuận lợi cho người dân đã cơ bản hoàn tất. Nhưng vấn đề là từ tuyến huyện, tuyến tỉnh có được chuyển thẳng lên tuyến T.Ư hay không?", Bộ trưởng Bộ Y tế nêu.

Theo bà Lan, hiện việc chuyển tuyến được chia làm 2 luồng: từ tuyến dưới lên tuyến trên nếu cơ sở không đáp ứng được yêu cầu khám, chữa bệnh cho người dân; từ tuyến trên xuống tuyến dưới khi bệnh tật ổn định, đảm bảo công tác điều trị lâu dài. Tuy nhiên, để giảm thủ tục hành chính, Bộ Y tế sẽ tiếp thu và đang tập trung sử dụng việc chuyển tuyến điện tử, giải tỏa khó khăn cho người dân.

Câu hỏi là có bỏ được giấy chuyển tuyến như đại biểu Trí nêu hay không? Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, vai trò giấy chuyển tuyến rất cụ thể, nêu rõ tình trạng lịch sử điều trị cũng như bệnh án, dù là giấy hay điện tử cũng rất cần thiết.

Liên quan đến việc thiếu thuốc, theo Bộ trưởng Lan, Bộ Y tế đã nhiều lần báo cáo Quốc hội, cử tri và được Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn, tháo gỡ vấn đề thuốc, vật tư y tế. Riêng ngành y tế được áp dụng quy định chỉ cần báo giá để tạo thuận lợi cho mua sắm.

"Với các nghị quyết của Quốc hội tháo gỡ nguồn cung thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, nguồn cung đã được tháo rồi, cơ chế chính sách mua sắm đã được tháo rồi. Nhưng tại sao vẫn thiếu thuốc, trang thiết bị, thực chất vấn đề nằm ở đâu?", Bộ trưởng Lan nêu.

Người đứng đầu ngành y tế thông tin, việc mua sắm thuốc hiện có 3 cơ sở đảm nhận: Bộ Y tế (16 - 18% tổng số), còn lại đấu thầu tập trung cấp tỉnh và các cơ sở y tế tự mua sắm. Nguyên nhân dẫn đến thiếu thuốc, vật tư y tế do việc triển khai y tế tại địa phương. Các cơ sở y tế làm nhiệm vụ đấu thầu nhưng "anh em toàn bác sĩ" nên lúng túng. 

Bên cạnh đó, Bộ Y tế phân cấp, phân quyền toàn diện cho các cơ sở y tế thuộc bộ mua sắm. Nhưng cơ sở y tế địa phương chỉ được mua trong 100 triệu đồng, trên 100 triệu đồng phải trình sở y tế, sở tài chính và UBND tỉnh phê duyệt "nên quy trình rất lâu". Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị các tỉnh rà soát lại quy định, đảm bảo quản lý được và giao quyền cho các cơ sở, tránh thủ tục phiền hà. 

Khó xử lý tình trạng "vay trước, trả sau"

Về khó khăn xử lý của các bệnh viện vay mượn thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, theo Bộ trưởng Lan, trong quy định đấu thầu hiện không có quy định "vay trước, trả tiền sau" hoặc vay đổi.

Tuy nhiên, khi dịch Covid-19, có tình trạng vay kit xét nghiệm. Do nhu cầu phòng, chống dịch cấp bách, các cơ sở y tế đã phải vay mượn để đảm bảo nhu cầu chữa bệnh và xét nghiệm. Nghị quyết 99 của Quốc hội đã giao Chính phủ trước tháng 12.2024 sẽ phải ban hành hướng dẫn xử lý tình trạng vay mượn này. 

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, "việc này rất khó", bộ cũng đang phối hợp với UBND các tỉnh, đề nghị báo cáo thực trạng vay mượn của các bệnh viện. Đến nay, số vay mượn theo báo cáo chính thức là 1.690 tỉ đồng. Trong đó, vay mượn thuốc, thiết bị vật tư hơn 750 tỉ đồng, kit xét nghiệm khoảng gần 940 tỉ đồng... 

Bộ Y tế đã phân loại các hình thức vay mượn, từ đó giao các đơn vị thuộc bộ xây dựng phương án xử lý. Do chưa có tiền lệ và quy định trong luật nên Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế xử lý, tháo gỡ khó khăn cho các cơ sở y tế. Luật Khám chữa bệnh sửa đổi cũng mở dần các hình thức vay trước, trả sau...