Người Việt bàn lùi giấc mơ ô tô

Cách đây không lâu, nhóm bạn bè chúng tôi hẹn nhau ăn tối. Anh bạn đưa cả gia đình tới nhà hàng, hai đứa trẻ khá nghịch ngợm. Cho đến lúc ra về tôi mới biết gia đình anh di chuyển tới bằng xe máy. Bốn con người trên chiếc xe tay ga mong manh, xiên xẹo giữa đường phố đông đúc. Tôi đi ô tô lên phía trước đón đám trẻ lên xe đi về cùng cho an toàn. Hôm sau tôi có nói anh, cố gắng thu xếp mua ô tô, có vướng mắc về tiền bạc nhóm bạn bè sẽ giúp. Gia đình đông người, việc đầu tiên là nó sẽ mang đến sự an toàn hơn so với xe gắn máy, nắng mưa không còn là vấn đề, thứ hai là sự gắn kết của những thành viên trong gia đình bởi sẽ có cơ hội trò chuyện, nghe đám trẻ cười đùa và nhiều lợi ích cần thiết khác… Anh đã đồng ý vì kinh tế gia đình anh bây giờ đã khá vững. Nhưng rồi bất ngờ anh từ chối lên ô tô chỉ vài ngày sau đó, hỏi mới biết vợ anh, nội ngoại, hàng xóm thi nhau kể bất lợi của ô tô và nâng tầm xe máy, không thể vượt qua các định kiến đó, anh từ bỏ cho nhẹ người vì không muốn một mình chống lại tất cả. Bởi những người xung quanh anh luôn bàn lùi vì cho rằng sự tiện lợi của xe máy là nhất, tiết kiệm tiền và tiện lợi trong việc di chuyển.

Chưa cần so sánh với những quốc gia giàu có, ngay trong chuyến công tác lần đầu tiên tới thủ đô Phnom Penh nước bạn Campuchia, bước chân ra khỏi sân bay tôi thực sự thấy ngạc nhiên bởi sự hiện diện xe hơi tại nơi đây. Ngoài đường phố phương tiện giao thông chiếm đa số là xe hơi, không tiếng còi, xe nối đuôi nhau khi dừng đèn giao thông cũng luôn giữ khoảng cách an toàn với nhau tới vài mét. Mặc dù Campuchia tương đồng câu chuyện đường phố chật hẹp của Việt Nam, thậm chí GDP của họ còn thua Việt Nam 3 bậc tại Đông Nam Á, nhưng xe hơi của họ đã phủ kín đường phố, theo một số liệu cho thấy riêng trong năm 2016 người dân Campuchia đã đăng ký mới gần 40.000 xe hơi với dân số xấp xỉ 16 triệu dân. Tôi chợt ước mơ rằng một lúc nào đó, đất nước chúng ta cũng sẽ được như vậy. Xe gắn máy sẽ dần biến mất hoặc chỉ dành cho những niềm đam mê xe mô tô nhỏ bé. Một sự thật không thể phủ nhận, xe hơi che chở con người bằng lớp vỏ kim loại dày dặn còn xe máy thì không.

Có lẽ do chúng ta đã trải qua một giai đoạn dài khó khăn thời bao cấp, khi chiếc xe đạp cũng một thời là tài sản lớn trong mỗi nhà. Bước chuyển tiếp đó là thời đại xe gắn máy, khoảng thời gian này quá dài khiến xe máy trở thành điều bất di bất dịch trong văn hóa giao thông của người Việt. Khi có ai đó bày tỏ hoặc thể hiện việc chuẩn bị sắm xe hơi trên mạng xã hội, trong nhóm bạn bè sẽ có vô số ý kiến trái chiều với những lời khuyên không nên mua, hoặc phàn nàn thái quá đổ lỗi rằng việc sở hữu nó là nguyên nhân gây kẹt xe.

Mới đây, một bài viết với quan điểm người Hà Nội trung bình chỉ mất 4 năm đi làm là mua được ô tô đã gặp phải vô số ý kiến bàn lùi về một nền văn minh ô tô thủ đô. Có lẽ đối với họ, việc bảo vệ lỗi bất cập sẽ đơn giản hơn rất nhiều so với việc tìm cách giải quyết vấn đề.

Xây dựng văn hóa giao thông tốt hơn mới là gốc rễ để giải quyết vấn đề kẹt xe

Ô tô không phải là nguyên nhân chính gây kẹt xe. Đứng ở trên cao nhìn xuống có thể nhận thấy rõ rệt sự lộn xộn chấp hành làn đường của xe hơi và xe máy, của những phương tiện cố tình di chuyển ngược chiều gây nên tình trạng ùn tắc. Nhưng điều này có thể điều chỉnh bằng xây dựng văn hóa giao thông tốt hơn. Và tất nhiên, trong một tương lai gần, người dân có quyền hy vọng vào một hệ thống giao thông công cộng hoàn chỉnh, sạch sẽ, an toàn hơn nữa.

Khi bàn mua xe hơi, chúng ta chỉ tập trung thấy người khác đang lãng phí tiền bạc và gây kẹt xe. Chúng ta quên rằng đó là điều tất yếu của một xã hội phát triển, chúng ta không quan tâm việc sở hữu tài sản giá trị có xứng đáng với nỗ lực lao động của họ hay không, lợi ích của một chiếc xe hơi như thế nào. Tiếc thay, rất ít người thấy được điều tích cực đó, họ chỉ muốn nhìn vào điểm tiêu cực để bàn lùi việc mua xe. Có lẽ khi không thể tiến, họ muốn tất cả cùng lùi lại với họ.