Người xứ Quảng mê tơ tằm

Khi đến dinh trấn Quảng Nam vào đầu thế kỷ 17, giáo sĩ Alexandre De Rhode đã ghi nhận: “Xứ này nhiều tơ lụa đến nỗi còn dùng để đan lưới và bện dây thuyền”. Còn ông Cristophoro Borri ca ngợi: “Họ có nhiều tơ lụa đến nỗi dân lao động và người nghèo cũng dùng hằng ngày… Điều này không có gì lạ nếu biết rằng có những cây dâu cao lớn người ta hái lá để nuôi tằm được trồng trong những thửa ruộng rộng lớn… thế nên chỉ trong vòng một ít tháng là tằm được đưa ra nuôi ngoài khí trời và đồng thời nhả tơ làm thành những cái kén nhỏ với số lượng rất nhiều và dư thừa đến nỗi người Đàng Trong đủ dùng riêng cho mình mà còn bán cho Nhật Bản và gửi sang Lào để đưa sang Tây Tạng. Thứ lụa này tuy không thanh và mịn nhưng bền và chắc hơn lụa Tàu”…

Ông Nguyễn Đức Thành kể rằng gia đình ông có tới 4 đời theo nghề trồng dâu nuôi tằm và bản thân ông từng “được mẹ sinh rớt dưới gốc dâu”, nên ông rất rành về đặc tính sinh trưởng của con tằm. Nhưng vì “bỏ nghề” quá lâu, lại chưa tiếp cận với kỹ thuật nuôi tằm, trồng dâu hiện đại nên khi nuôi lại “giấc mơ thời hoàng kim tơ tằm” đã chật vật, khổ sở y chang thời “nuôi tằm ăn cơm đứng”.

Từ ngày kết hợp với Công ty CP tơ lụa Quảng Nam thí điểm trồng dâu, nuôi tằm trong năm 2019, 2020 cho kết quả khả quan với những nong kén vàng óng ả như báo hiệu sự hồi sinh, dẫu còn xa lắm mới quay lại thời hoàng kim một thuở, nhưng ông Nguyễn Đức Thành và bà con nông dân ở xã Điện Quang vẫn hy vọng về tương lai! Việc chăm sóc cây dâu, nuôi tằm trong điều kiện thời tiết, nhiệt độ bao nhiêu và làm thế nào để tằm cho kén đạt chất lượng cao nhất đã được ông Thành ghi chép tỉ mỉ, rồi hướng dẫn cặn kẽ cho các hộ trong HTX tham gia dự án hồi sinh nghề trồng dâu nuôi tằm ươm tơ dệt lụa ở Quảng Nam. Năm nay, theo ông Nguyễn Đức Thành, HTX nông nghiệp Điện Quang lên kế hoạch trồng thêm 10 ha dâu, đồng thời mở rộng số lượng người dân đăng ký tham gia nuôi tằm, thu kén và ký hợp đồng mua bán, bao tiêu sản phẩm với Công ty CP tơ lụa Quảng Nam, chính thức mở ra cơ hội hồi sinh, phát triển nghề tằm tang xứ Quảng.

Ở Duy Xuyên còn có ông Trần Hữu Phương và gia đình bao năm nay vẫn miệt mài lưu giữ nghề dệt lụa truyền thống của ông cha, của làng dệt lụa Mã Châu nổi tiếng. Bản thân ông và hai cô con gái đau đáu “tìm lại thời vàng son” của nghề dệt và đã thành công khi những sản phẩm của gia đình được du khách và cộng đồng đón nhận. Ông Trần Hữu Phương cho biết ông đã mày mò điều chỉnh máy móc để dệt nên tấm lụa dùng để may áo vest - một trong những công đoạn khó nhất, đòi hỏi phải có kỹ thuật “thượng thừa” mới làm nên! Công xưởng của gia đình ông Phương hằng ngày vẫn rền vang tiếng máy dệt khiến cho bao người cảm thấy ấm lòng khi những sản phẩm truyền thống của người xứ Quảng vẫn còn hiện diện.

Trong khi đó, ông Lê Thái Vũ, Giám đốc Công ty CP tơ lụa Quảng Nam, lại có hướng đi khác khi tổ chức cả một làng lụa với mô hình trình diễn: trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa đúng chất Quảng Nam tại Hội An để giới thiệu cho du khách trong và ngoài nước biết và hiểu hơn về lụa tơ tằm xứ Quảng một thời vang bóng! Không những vậy, ông Lê Thái Vũ còn tổ chức các kỳ Festival tơ lụa, tìm kiếm giống, hướng dẫn kỹ thuật trồng dâu, nuôi tằm và ký kết bao tiêu sản phẩm với bà con nông dân để mở rộng diện tích canh tác. Ông Vũ hy vọng tại Quảng Nam sẽ có 300 ha trồng dâu, qua đó hình thành vùng chuyên canh dâu tằm… để đánh thức tiềm năng của nghề ươm tơ dệt lụa hiện đang nằm sâu trong lòng đất, lòng người!