Nhà văn Trang Hạ: Phụ nữ Việt đang quá thiếu cách bộc lộ bản thân

Khi tôi đi học ở Đài Loan, có một điều rất thích. Đó là việc trường tôi có rất nhiều lớp học kỹ năng chiêu sinh nối tiếp nhau. Trong đó có một lớp tôi rất nhớ tên, đó là lớp Hãy làm một cô dâu trinh tiết bước lên thảm đỏ. Nhưng bên cạnh đó, còn có các lớp dạy kỹ năng sống cho những người muốn chung sống trước hôn nhân. Thậm chí có cả những lớp thai sản, có cả sinh viên nam và nữ tham gia mặc dù họ cũng đang tham gia lớp học giữ trinh tiết.

Tôi vô cùng ngạc nhiên khi xã hội đó tôn trọng rất nhiều lựa chọn khác nhau về đời sống của phụ nữ. Họ đặt lựa chọn của phụ nữ làm ưu tiên. Điều tôi ngạc nhiên không phải là những thứ họ dạy mà là cách của họ hỗ trợ đời sống người trẻ, hỗ trợ chúng ta thành người có bản lĩnh trong xã hội. Bản lĩnh đó đến từ bản lĩnh văn hóa, nền tảng kiến thức và bản lĩnh về quan điểm. Trong lúc bạn học giữ trinh thì bạn vẫn tôn trọng lớp học dạy góp gạo thổi cơm chung, lớp tiền hôn nhân và lớp chi tiêu gia đình. Trong khi đó ở VN tôi nghĩ kể cả cưới nhau cũng không có lớp dạy bạn về chi tiêu gia đình.

Ở mình không phải câu chuyện sai hay đúng mà là ít. Vì ít khóa học kỹ năng như vậy nên chúng ta ít lựa chọn. Hơn nữa nó đều không miễn phí và chi phí ở VN không hề rẻ. Khi tôi dạy một khóa hoàn toàn miễn phí thì đồ ăn, giáo trình, thuê khách sạn, giáo trình băng đĩa, ghi hình, duy trì bán vé cũng kéo giá lên đến gần 1 triệu đồng/vé cho một khóa học. Trong khi đó tôi từng làm bầu show những chương trình ca nhạc tại nước ngoài, mời Hồ Ngọc Hà, Phi Hùng, Nguyên Vũ, Đoan Trang… Tôi từng được sử dụng một sân vận động miễn phí, toàn bộ điện nước miễn phí, người bán vé miễn phí, người quét rác miễn phí, lên quảng cáo trên truyền hình miễn phí. Chỉ cần tôi chứng minh được đó là chương trình có ích cho cô dâu VN ở nước ngoài, làm đa dạng văn hóa thì được miễn phí. Ở VN không có ai cho bạn, không có cơ chế xác lập được một không gian văn minh cho người phụ nữ. Mà với một người phụ nữ hiện đại, chiều cao cân nặng không đủ. Thậm chí, có những nhà văn hóa để không, mà tôi không thể mượn để làm chỗ thay đồ cho phụ nữ chạy bộ quanh hồ Tây. Chúng ta đang thiếu cơ chế hỗ trợ phụ nữ như vậy.

Những khóa như thế quá thiếu nội dung. Hiện tại, bạn vẫn có các khóa làm đẹp, chiều chồng trên giường, chiều chồng trong bếp. Nhưng không có chương trình xây dựng cho bạn một bản lĩnh văn hóa. Phụ nữ VN đang quá thiếu cách bộc lộ bản thân mà không phải màu son và mốt thời trang. Chắc bây giờ có thêm cách nữa là chụp ảnh tự sướng trên Facebook. Còn phụ nữ lập ngôn rất ít.

Lập ngôn cũng là cách phụ nữ bộc lộ mong muốn của bản thân và kỳ vọng về xã hội. Xã hội đang có quá nhiều kỳ vọng về phụ nữ. Nhưng nếu phụ nữ chỉ lặng im thực thi, trở thành khuôn mẫu xã hội mong muốn thì rất khó có không gian văn minh cho phụ nữ tự tin bộc lộ bản thân.

Lại nói chuyện không gian để phụ nữ tự tin bộc lộ bản thân, cách đây khoảng 1 năm có một cuộc thi hùng biện về quyền tình dục. Thí sinh chuẩn bị trên đề tài mình thích rồi thuyết trình. Trong đó có đề tài có nên quan hệ tình dục trước hôn nhân. Thì lạ lùng là có những bạn nữ chọn giữ, và lý do chỉ có hai thôi. Một là như thế sẽ thiệt thòi. Thứ hai nữa là điều tiếng vì trái đạo đức xã hội. Nhưng có vấn đề là lượng quan hệ tình dục trước hôn nhân đã rất khác xưa. Vậy tại sao các bạn vẫn nói thế?!

Nếu xã hội quan niệm như thế thì bạn có thể thay đổi xã hội chứ. Trong đời sống này nhiều người tin rằng giấy phép kết hôn không phải là giấy phép lên giường. Tôi cũng vậy. Vấn đề không phải ở chuyện bạn chờ đến lúc cưới mới lên giường hay không mà bạn chọn điều gì làm giá trị của bạn. Khi đó bạn sẽ không phải băn khoăn chuyện khi nào bạn lên giường nữa. Chắc chắn bạn sẽ yêu người xứng đáng được yêu.

Phụ nữ VN đang quá thiếu cách bộc lộ bản thân mà không phải màu son và mốt thời trang

Nhiều bài học để trưởng thành của tôi là nhờ đọc bài của bà Nguyễn Thị Oanh trên các báo, trong đó có cả Báo Thanh Niên. Những bài viết rất thấm thía, nhuần nhị. Chẳng hạn cách đây gần 20 năm có một bài kể chuyện gia đình ở quê gửi tiền qua cô lên cho đứa con đang là sinh viên trên thành phố. Cậu đến nhận tiền, việc đầu tiên là giở ra đếm chứ không phải cảm ơn. Cô biết một người thanh niên 20 tuổi xin tiền bố mẹ để mua điện thoại di động sẽ có vấn đề về nhận thức. Tiền nuôi sống của bố mẹ mà lại dùng để mua một món đồ xa xỉ chỉ mình mình dùng thôi. Cô cảm thấy lo lắng. Rồi cô nói đến thống kê người trẻ đổi điện thoại nhiều hơn người già hay người đang có nhiều công việc và thành đạt rất nhiều. Cô viết hãy cảm ơn, còn bạn có thể đếm tiền bất cứ lúc nào. Hãy nói chuyện quanh về cha mẹ, mối quan hệ, trước khi đi ra khỏi nhà. Cô tiếc vì bạn ấy có thể có thêm cái điện thoại nhưng lại mất đi nhiều cơ hội trong đời. Những bài viết nâng đỡ tinh thần như vậy, văn phong thủ thỉ như thế, mình lớn lên với những bài viết như thế.

Có những dấu hiệu rất dễ nhận biết việc thương mại hóa là tiền học rất cao, kèm theo đó là bán sách bán băng đĩa với giá cao. Luôn luôn có tăng cấp độ. Bạn hãy nhớ những thứ tốt đẹp đều miễn phí. Như chị Thụy Anh tổ chức lớp dạy đọc sách cùng con là miễn phí. Không phải chi phí thương mại cao có nghĩa càng tốt đâu. Thứ nữa là bạn chọn ai làm người dẫn đường cho bạn. Hãy chọn người nào dạy mà bạn từng có tương tác. Chẳng hạn đó là người bạn từng có cảm tình, đã từng đọc bài báo, đã biết các hoạt động xã hội họ đóng góp chứ không phải là người đi dạy nhận tiền.