Nhớ nụ tầm xuân

Tôi luôn thương loài hoa mọc lẻ loi bên bờ bên bụi của những căn nhà ngói cũ dưới chân núi Quyết ấy. Trong mắt tôi, những đóa tầm xuân thật đẹp. Đẹp đâu kém cạnh gì đào, cúc, hồng, lan… Từ một khóm nhỏ trồng bên cổng, bên vườn, cây bén rễ, đẻ cành, đẻ cây con... chẳng mấy chốc thành bụi, leo đầy hàng rào.

Hoa tầm xuân giống hoa hồng nhưng nó chịu phận gọi hoa hồng dại, hồng gai. Bà ngoại nói, vì nó “dại” nên chỗ của nó là ngoài hàng rào chứ không đem chưng như những loài khác. Tuy vậy mỗi sáng mai đi ngang những đóa tầm xuân không ít người vẫn không thể hờ hững bước qua mà không nhìn. Màu hồng nhạt tươi mới của những cánh hoa mỏng mềm bọc vòng quanh nhị hoa vàng thắm khiến níu lại một ánh nhìn.

Hoa tầm xuân dường như biết thân biết phận. Chỉ cần xin một nhánh cây già gần cội, có thêm vài cái rễ bén đất về trồng xuống đất ẩm. Mưa tháng giêng lây rây cùng gió lạnh sẽ nuôi cái gốc cây mới ấy. Cái gốc cây sẽ lừ đừ như thể ngủ đông trong vỏ bọc xù xì gai góc của mình. Rồi bất chợt một sáng xuân kia, cây đâm lên những lộc non biếc, mềm mượt run rẩy trong nắng mai. Khi những cành lộc ấy bắt đầu cứng cáp, từ những nách cành sẽ chồi thêm một chùm nụ be bé, múp mẩy chung màu lộc biếc. Chùm nụ sẽ nhanh chóng đổi sang màu xanh trong vài tuần và khi đã đủ độ “chín”, nụ sẽ tách lớp áo xanh ra khoe những cánh hoa hồng phớt trong nắng mai.

Thực tình tôi vẫn nhớ vẫn thương cái tên “hoa hường” quê kiểng mà người quê tôi gọi hoa tầm xuân. Trong ký ức tuổi thơ tôi không có tên hoa tầm xuân mà là hoa hường. Tưởng như không có tên loài hoa nào dung dị và giản đơn hơn thế. Vì hoa màu hường (hồng) mà đặt tên hoa hường. Và ngoài hoa hường không có hoa đỏ, hoa xanh, hoa tím… Tôi chỉ biết loài hoa mình yêu có một tên gọi rất điệu khi biết tới câu ca dao về tình yêu đôi lứa đầy tiếc nuối xót xa: Trèo lên cây bưởi hái hoa/Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân/Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc/Em lấy chồng anh tiếc lắm thay…

Tôi nhớ đám cưới o Duyên với những đóa hoa tầm xuân được cắm vội trong những chiếc bình gốm nho nhỏ giản đơn. Đám cưới nghèo, đến khay để bánh trái cũng phải dùng những tờ giấy màu xếp lại rất khéo để làm khay. Và hoa trang trí chắc chắn khó tìm được loài nào phù hợp hơn hoa tầm xuân vì không mất tiền mà vẫn đẹp lung linh trên bàn tiệc. Sau đám cưới o Duyên, thi thoảng tôi có cắt vài nhánh tầm xuân về cắm trên bàn học. Tầm xuân mau tàn hơn hẳn những loài khác, có lẽ bởi nó mình hạc mong manh quá. Chỉ cắm một hai ngày là cánh hoa đã héo rũ, rã rời. Trong khi đó nếu ở trên cây, trên cành, bông hoa có thể tươi được vài ba ngày. Tự lúc nào đó, tôi bỗng học được bài học, nếu thương hoa, hãy để hoa trên cây, trên cành, từ loài hoa mảnh mai ấy.