Nhớ sông

Có con sông mà tôi áng chừng mình có thể bơi được một mạch sang bên kia, nhưng người dân vẫn phải đi phà qua lại.

Một ngày tôi thử qua phà thì ngạc nhiên vì bên này rộng rãi thoáng đãng làm sao, trái hẳn với bên kia ồn ào người xe chen lấn. Những con đường đất, những bãi cỏ ngút mắt, lũ bướm đủ màu sặc sỡ rập rờn trên đám hoa dại màu trắng, những vạt hoa mua tím buồn rưng rức… Không gian yên tĩnh đến nỗi tôi có thể nghe được tiếng con cá mắc câu quẫy mạnh dưới nước. Nếu không có những chiếc máy bay bỗng chốc như từ trong mây hiện ra sát gần thì tôi quên mất đây là Sài Gòn. Vài chiếc ghe máy qua nhanh hay những chiếc xà lan chở vật liệu xây dựng nặng nề trôi chậm. Khi tôi giương máy ảnh, một người trên xà lan vẫy tay với tôi. Tôi vẫy lại và nhìn theo chiếc xà lan cho đến khi nó từ từ mất hút ở một nhánh rẽ khác.

Có hôm tôi đi vào một con đường và dò hỏi lối ra sông. Ngoằn ngoèo qua những con hẻm nhỏ, cuối cùng tôi cũng thấy được ánh sáng phía cuối con đường. Tôi chạy xe vào hẻm và khựng lại khi gặp một đoạn ngập nước. Đang băn khoăn nên lùi hay tiến thì một người đàn bà từ trong nhà ló đầu ra nói với tôi rằng “chạy tới rồi rẽ phải sẽ quay được xe”. Có cảm giác như bà ngồi đó với nhiệm vụ chỉ đường cho khách lạ!

Tôi dựng xe, men ra sông. Nước lấp xấp mặt sàn gỗ, thỉnh thoảng vỗ ì oạp khiến giật mình. Người chỉ đường cho tôi tiếp theo là một bà cụ xấp xỉ tám mươi, ngồi trên ghế dựa bên cạnh là một cây gậy có đế. Căn nhà có cửa sổ mở nhìn ra sông. Bà cụ ở nhà một mình. Bà nói rất vui khi có người ghé lại, hỏi thăm, nói chuyện. Tôi hỏi bà về thủy triều lên xuống mỗi ngày, bà nói quen rồi, nước lên hay xuống đều thấy vui bởi mình còn tồn tại.

Tôi còn đứng lại nói chuyện với những người phụ nữ đang ngồi trước nhà. Họ bảo với tôi rằng, chút nữa nước sẽ lên. Một người nói chờ nước lên để rửa sân. Ở một ngôi nhà khác trông sạch sẽ, ngăn nắp, nền nhà khá cao so với mặt hẻm “nhưng vào ngày triều cường cũng ngập lênh láng”, chủ nhà bảo với tôi như vậy.

Tôi xin chụp vài tấm hình, họ rất vui vẻ, cười hồn nhiên, còn ra dấu hai ngón tay chữ V.

Khi quay xe ra khỏi con hẻm, tôi thấy bà cụ đã đi vào trong, đứng bên bàn nước nhìn ra cửa sổ. Ngoài kia là bầu trời rộng rãi, bên dưới dòng nước chảy xiết cuốn trôi những giề lục bình. Thỉnh thoảng có chiếc ca nô ào qua, nước lại dềnh lên vỗ vào sàn gỗ ì oạp.

Bỗng nhiên tôi nhớ biển da diết và chợt hiểu, cho dù cuộc sống bên sông không tiện nghi, nhưng người ta khó rời bỏ mà đi không chỉ bởi không có điều kiện, mà còn sợ cảm giác nhớ sông!