Những hiện tượng thiên văn kỳ thú trên bầu trời Việt Nam không thể bỏ qua 2024

Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), năm 2024, dù không thể chiêm ngưỡng các hiện tượng thiên văn nổi bật như nhật thực, nguyệt thực nhưng người yêu thiên văn Việt Nam vẫn có đón chờ, chiêm ngưỡng nhiều hiện tượng kỳ thú khác.

Mưa sao băng Quadrantids (3 - 4.1)

Đây là trận mưa sao băng loại trên trung bình, gây ra bởi những mảnh vụn còn lại của sao chổi 2003 EH1 - một sao chổi được phát hiện năm 2003, mặc dù hiện tượng này đã được quan sát từ rất nhiều năm trước đó. Nó được đặt tên theo chòm sao cổ Quadrans Muralis, hiện nay khu vực trung tâm của chòm sao này thuộc chòm sao Bootes.

VACA

Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát hiện tượng này là rạng sáng ngày mùng 4.1 (dương lịch). Năm nay, mặt trăng sẽ gây cản trở đáng kể cho việc quan sát của bạn. Mặc dù vậy, nếu trời đủ trong, ít ô nhiễm và thêm một chút kiên nhẫn, bạn vẫn sẽ theo dõi được một số vệt sáng đáng chú ý trong dịp năm mới này.

Mưa sao băng Lyrids (22 - 23.4)

Mưa sao băng loại trung bình này được gây ra bởi các mảnh vụn của sao chổi C/1861 G1 Thatcher. Thông thường, nó có thể cho phép bạn quan sát được trên 20 sao băng mỗi giờ vào lúc cực điểm.

Năm nay, ánh trăng sẽ cản trở đáng kể việc quan sát hiện tượng này. Chỉ ở những khu vực có điều kiện lý tưởng nhất bạn mới có thể nhìn thấy một số sao băng của nó. Do đó, khu vực thành thị hoặc những nơi ô nhiễm ánh sáng khác sẽ không phải những địa điểm mà bạn nên đặt nhiều kỳ vọng.

Mưa sao băng Eta Aquarids (6 - 7.5)

Đây là mưa sao băng loại trung bình, diễn ra ở khu vực chòm sao Aquarius. Năm 2024, cực điểm của hiện tượng rơi vào thời điểm mà mặt trăng sẽ không cản trở bạn. Vào nửa đêm mùng 6 - rạng sáng mùng 7.5, hãy tìm chòm sao Aquarius, với một bầu trời không quá ô nhiễm và ít mây, bạn sẽ theo dõi được hiện tượng này.

HUY HYUNH

Mưa sao băng Delta Aquarids (28 - 29.7)

Trận mưa sao băng loại trung bình (hoặc nhỏ) này thường diễn ra từ giữa tháng 7 cho tới tận quá nửa tháng 8 hàng năm. Dù vậy, nó chỉ thực sự đáng chú ý vào lúc cực điểm là tối 28 - rạng sáng 29.7. Trung tâm của hiện tượng này là chòm sao Aquarius. Delta Aquarids năm nay sẽ bị ánh trăng cản trở đáng kể.

Mưa sao băng Perseids (12 - 13.8)

Là hiện tượng gây ra bởi tàn dư của sao chổi Swift-Tuttle, Perseids là một trong những trận mưa sao băng đáng chú ý nhất hàng năm. Nó diễn ra từ giữa tháng 7 cho tới cuối tháng 8, với cực điểm rơi vào đêm 12 - rạng sáng 13.8.

Mặt trăng sẽ gây đôi chút khó khăn trong đêm cực điểm này. Dù vậy, nếu trời đủ trong bạn vẫn sẽ thấy nhiều sao băng rất sáng và đây vẫn là hiện tượng đáng chú ý của năm 2024. Hiện tượng này có khu vực trung tâm là chòm sao Perseus. Vào đêm cực điểm, với điều kiện quan sát lý tưởng, Perseids có thể đạt từ 60 tới 100 sao băng mỗi giờ.

Mưa sao băng Draconids (7.10)

Đây là một mưa sao băng nhỏ với mật độ ít khi quá 10 sao băng mỗi giờ. Nó có trung tâm là chòm sao Draco. Khác với các mưa sao băng khác, thời điểm tốt nhất để quan sát mưa sao băng Draconids không phải lúc rạng sáng mà vào buổi tối, khi bạn có thể nhìn thấy chòm sao Draco trên bầu trời phía Bắc.

Mặt trăng sẽ không gây cản trở đáng kể vào nửa đầu buổi tối và vì thế mặc dù là mưa sao băng nhỏ, Draconids sẽ có thể cho bạn thấy một số sao băng sáng nếu thời tiết thuận lợi.

Mưa sao băng Orionids (21 - 22.10)

Orionids vẫn luôn được coi là một trận mưa sao băng đáng chú ý hàng năm. Nó có khu vực trung tâm là chòm sao Orion - một chòm sao dễ nhất ra tới mức gần như bất cứ ai đều có thể tìm được nó khi trời quang mây nhờ ba ngôi sao thẳng hàng và cách đều nhau mà các nhà thiên văn gọi là "thắt lưng của Orion".

TUẤN NGUYỄN

Mưa sao băng Taurids (4 - 5.11)

Trận mưa sao băng nhỏ này ở chòm sao Taurus chỉ có thể cho bạn thấy không quá 10 sao băng mỗi giờ. Năm 2024, với việc ánh trăng có ảnh hưởng đáng kể, nó sẽ không phải hiện tượng mà bạn sẵn sàng chuẩn bị để quan sát. Dù vậy, nếu may mắn, bạn có thể thấy một vài vệt sáng của nó ở đâu đó khi đi dưới bầu trời đêm vào thời điểm đó.

Mưa sao băng Leonids (17 - 18.11)

Trận mưa sao băng này xảy ra quanh khu vực của chòm sao Leo. Năm 2024, Leonids vẫn là một mưa sao băng loại trung bình với khoảng 30 sao băng mỗi giờ vào cực điểm. Mặt trăng sẽ gây nhiều cản trở đối với việc quan sát hiện tượng này. Tại những nơi trời trong, bạn vẫn sẽ có thể thấy được một số sao băng. Chúng có thể xuất hiện từ mọi hướng của bầu trời, nhưng tập trung nhiều nhất ở khu vực chòm sao Leo (Sư Tử).

Mưa sao băng Geminids (13 - 14.12)

Geminids được coi là trận mưa sao băng lớn nhất năm, với cực điểm có thể đạt từ 100 tới 120 sao băng mỗi giờ nếu trời trong. Hiện tượng này diễn ra trong suốt tháng 12, nhưng thời điểm thuận lợi nhất để quan sát sẽ là đêm 13 - rạng sáng 14. Trung tâm của nó là chòm sao Gemini.

HAS

Mưa sao băng Ursids (21 - 22.12)

Trận mưa sao băng nhỏ này sẽ chỉ giúp bạn thấy được một vài sao băng nếu thời tiết hoàn toàn thuận lợi, do mặt trăng sẽ che mờ một lượng đáng kể những vệt sáng của nó. Trung tâm của nó là chòm sao Ursa Minor - chòm sao có chứa sao Polaris, ngôi sao định hướng cho phương Bắc (sao Bắc Cực).