Những loại cây trái dân dã đầy ắp tuổi thơ của người miền Tây

Bông ô môi gắn với tuổi học trò, nở rộ vào thời điểm cuối tháng 4 và kéo dài trong vòng một tháng. Những bông hoa màu hồng nở thắm một góc trời, bên bờ kênh, gợi nhớ tình yêu tuổi học trò. Bông ô môi kết thành chùm dài, xếp lưa thưa và rũ xuống. Vào mùa bông nở, lá thưa, nên có thể nhận thấy cây từ xa một màu đồng nhất

Cây ô môi thân gỗ, có trái dài màu đen và cứng, chia thành từng ô nhỏ. Mỗi ô chứa một hạt, xung quanh hạt có lớp cơm mềm, khi quả khô thì lớp cơm khô theo, thành màu đen

Người miền Tây dùng cơm và hạt trái ô môi như một vị thuốc, chữa được các chứng nhức mỏi, giúp ăn ngon miệng... Ngày trước, trái ô môi thường được bán ở cổng trường nên học trò quê ai cũng biết. Cơm ô môi ăn có vị hăng, ngọt nhẹ không lẫn vào đâu được; còn hạt có thể nấu chè

Mùa nước nổi cũng là lúc trái cà na trĩu quả trên cành. Cây mọc ở bờ mương, bờ kênh, bờ sông, bà con chạy ghe rồi kéo cành cây hái những trái già màu xanh đậm xuống, đem về đập dập sơ qua rồi chấm muối ớt. Vị cay mặn của muối hòa quyện với chua chát của trái cà na, ăn một lần thì ghiền

Cà na, hay còn gọi là quả trám, giá rẻ nhưng lại là một dược liệu quý, được cánh đàn ông truyền tai nhau về tác dụng giải rượu hay giải ngộ độc, giảm ho...

Mùa thu hoạch cà na tầm tháng 8, 9 hàng năm. Trái cà na được chế biến thành nhiều món ăn chơi, được người miền Tây ưa chuộng như cà na muối đường, ngâm chua ngọt, sên đường, xóc muối, ngâm rượu...

Vùng bảy núi An Giang hay Kiên Giang là khu vực trồng nhiều cây thốt nốt nhất. Những hàng thốt nốt ven ruộng, một bên là núi, ở Tri Tôn, Tịnh Biên (An Giang) từng đi vào nhiếp ảnh đẹp như một bức họa đồng quê

Cây thốt nốt thân thẳng, nhìn xa giống cây cọ ở vùng trung du Bắc bộ hoặc giống cây dừa. Cây thốt nốt có hoa quanh năm và người dân lấy nước từ nhụy hoa để làm thành đường thốt nốt. Cách chế biến đường thốt nốt vẫn theo cách thủ công, khi người dân mỗi sáng trèo cây lấy nước từ nhụy hoa và đem về chế biến. Nước thốt nốt uống mát, giải nhiệt vào mùa hè

Hạt thốt nốt ăn mềm dẻo, có vị bùi, nhìn lướt qua giống hạt đác nhưng to hơn, có màu trắng đục. Khi cắn hạt thốt nốt sẽ thấy phần rỗng bên trong, chứa nước

Cây bần thường được đem ra so sánh sang hèn, nhưng vai trò của cây bần trong đời sống người miền Tây vô cùng quan trọng khi chúng mọc ven sông giữ đất, chống sạt lở. Trái bần, bông bần cũng gợi cảm giác cô đơn, lạc lõng vì mùa nước nổi, chúng lẻ loi giữa mênh mông nước

Cây bần có lẽ là loài gần gũi nhất với người dân Nam bộ. Rễ phụ của cây bần thường mọc ngược lên khỏi mặt bùn, đặc trưng dễ nhận thấy nhất khi du khách về miền Tây. Hoa bần màu trắng pha hồng còn trái ăn được, với vị chua của phần thịt, chát của hạt

Còn đây là trái bình bát. Bình bát có hai loại, dây và thân gỗ, dễ trồng, dễ mọc. Chỉ cần một thẻo đất ở góc vườn, bình bát cũng mọc lên xanh tốt. Bình bát thân gỗ cho trái chín vào tháng 8, 9, là loại trái gắn liền với tuổi thơ của nhiều người miền Tây

Trái bình bát chín chín có thể được ăn bằng cách dầm đá đường hoặc không, có vị chua ngọt và thơm. Trái bình bát được cho là có nhiều Vitamin C, tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa...

Miền Tây không chỉ nổi tiếng với dừa Bến Tre, vùng này còn có nhiều rừng dừa nước. Cây dừa nước mọc khắp nơi, từ vùng nước lợ ven cửa biển cho đến những xóm làng trong ruộng sâu. Độc đáo là dừa nước không có nước, chỉ có phần cơm nhỏ trong từng múi trái. Cơm dừa nước ăn mềm dẻo, ăn thơm hoặc dùng để nấu chè. Lá dừa nước gắn liền với người dân vùng quê sông nước, khi những vật liệu như tôn, ngói chưa phổ biến, là dừa nước che mưa che nắng cho những mái nhà

Trái me nước, hay còn gọi là cây keo gai, ra trái vào đầu mùa hè. Trái chín sẽ chuyển sang màu hồng đỏ đẹp mắt, ăn có vị ngọt, thơm và bùi.

Ký ức người miền Tây còn gắn liền với nhiều loại trái cây khác như trái trâm, thù lù... Thời mà các thiết bị điện tử còn xa vời, thì tuổi thơ lớn lên cùng với những thứ dân dã quê mùa như chính tên gọi của chúng: ô môi, bần hay cà na